Mạng xã hội đang xuất hiện nhiều nhóm, video cổ súy uống 200-500 ml nước cốt chanh nguyên chất mỗi ngày (tương đương 3-6 quả chanh) để "thải độc, giảm cân, chữa bách bệnh". Nhiều người tin rằng uống chanh giúp cải thiện sinh lý, kéo dài tuổi thọ, thậm chí hồi phục kinh nguyệt sau mãn kinh.
Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định đây là một trào lưu thiếu căn cứ khoa học, tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Mới đây, cô gái 25 tuổi ở Hà Nội nhập viện trong tình trạng da mặt đỏ rát, sưng nề, bong tróc sau một tuần tự ý sử dụng nước cốt chanh để điều trị mụn. Hay, người phụ nữ 33 tuổi phải vào viện cấp cứu vì viêm dạ dày, ruột cấp sau một tháng dùng chanh liều cao để "thải độc cơ thể".
Theo ThS.BS.CK1 Nguyễn Hữu Tín, Bệnh viện Nhân dân 115, khi được sử dụng ở lượng điều độ (khoảng nửa trái chanh mỗi ngày, dạng pha loãng uống trực tiếp), thì chanh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đây là thực phẩm giàu vitamin C, giúp tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa. Chúng còn hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng và cải thiện làn da, giúp vết thương nhanh lành nhờ vitamin C thúc đẩy tổng hợp collagen.
Uống nước cốt chanh liều cao với lượng acid citric và nồng độ vitamin C vượt ngưỡng an toàn, có thể gây tổn thương răng miệng, bởi acid citric chiếm 5-6% trong nước cốt chanh, làm mòn men răng, gây ê buốt và sâu răng. Chanh liều cao còn gây tổn thương hệ tiêu hóa, viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày - thực quản, đặc biệt nguy hiểm với người có bệnh lý tiêu hóa sẵn có.
Ngoài ra, uống chanh quá nhiều dễ gây rối loạn tiêu hóa, đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy do lượng acid cao kích thích niêm mạc đường ruột. Tiêu thụ quá nhiều vitamin C có thể làm tăng bài tiết oxalate, uric acid, dễ hình thành sỏi thận, đặc biệt ở người có bệnh thận mạn.
Một số nghiên cứu cho thấy dùng vitamin C liều cao kéo dài có thể gây stress oxy hóa, ảnh hưởng đến tế bào và DNA, dù chưa có bằng chứng rõ ràng trên người. Chanh liều cao có thể tương tác với thuốc điều trị, gây giảm hiệu quả hoặc tăng tác dụng phụ của thuốc chống đông máu, thuốc hạ mỡ máu, kháng nấm...
Nước chanh nhiều vitamin C tốt cho sức khỏe, nhưng lạm dụng sẽ gây hại. Ảnh: Lê Nguyễn
Theo bác sĩ Tín, nhu cầu vitamin C khuyến nghị cho người trưởng thành 75-90 mg/ngày, mức tối đa là 2.000 mg/ngày. Vượt ngưỡng này có thể gây tiêu chảy, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, hình thành sỏi thận và rối loạn chuyển hóa sắt. Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy phụ nữ sau mãn kinh mắc đái tháo đường sử dụng vitamin C liều cao (≥300mg/ngày) có nguy cơ tử vong do tim mạch tăng lên.
"Chỉ nên dùng 1-2 ly nước chanh pha loãng mỗi ngày, tức 1/4 hoặc nửa quả chanh pha với 240-300 ml nước", bác sĩ Tín khuyên, thêm rằng tuyệt đối không uống khi bụng đói hoặc thay thế thuốc điều trị bằng nước chanh.
Để bảo vệ răng miệng, nên uống nước chanh qua ống hút, súc miệng bằng nước lọc ngay sau khi uống. Người có bệnh mạn tính (dạ dày, thận, đái tháo đường...) cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, sinh hoạt điều độ, không nên lạm dụng bất kỳ loại thực phẩm nào dưới danh nghĩa "siêu thực phẩm".
