Theo thông tin từ bệnh nhân (BN) và người nhà, trước nhập viện, BN có những cơn ăn mất kiểm soát, khiến BN thường ăn số lượng rất lớn đồ ăn (gồm rất nhiều khoai tây chiên, mì tôm, cơm, bánh rán…). Có bữa ăn BN ăn hết 4 bát mì tôm, gần 1,5 kg khoai tây chiên, pizza, nhiều hoa quả. Những "cơn" này xuất hiện 2 - 3 lần trong tuần. Các đợt ăn mất kiểm soát bắt đầu khoảng 12 tháng trước và mỗi đợt ăn như vậy kéo dài 1 - 2 giờ.
Mặc dù biết mình ăn uống nhiều quá mức nhưng BN không thể kiểm soát được cơn thèm ăn đó. BN nhiều lúc thấy tự ti về bản thân vì quá béo (69 kg, cao 1,55 m), nên sau các giai đoạn ăn rất nhiều đồ ăn, BN thường cảm thấy xấu hổ, có cảm giác lo lắng, tìm cách thải đồ ăn ra bằng cách móc họng để tự gây nôn; và dùng thuốc nhuận tràng để tăng "đào thải". Gia đình BN ban đầu cho rằng thèm ăn và ăn quá mức là vấn đề tự nhiên của tuổi mới lớn, nên không can thiệp nhiều, do đó tình trạng của BN kéo dài đến khoảng 12 tháng trước nhập viện.
Nguy cơ rối loạn ăn uống tăng cao ở trẻ trong độ tuổi 10 - 18
ẢNH MINH HỌA: PHƯƠNG AN TẠO BỞI AI
Tại Viện Sức khỏe tâm thần, kết quả khám tâm thần cho thấy BN có tâm trạng lo lắng nhẹ; hoạt động học tập, hoạt động thể chất giảm, giảm giao tiếp với mọi người; đồng thời ăn uống nhiều quá mức; BN thể trạng béo phì với chỉ số BMI 28,7 kg/m2 (trong khi mức bình thường dao động từ 18,5 - 22,9).
Với chẩn đoán rối loạn ăn vô độ tâm thần, BN được điều trị thuốc, luyện tập 5 buổi/tuần, trị liệu tâm lý nhận thức hành vi. BN được giải thích về tình trạng bệnh tật, để nhận biết vấn đề bệnh lý, tăng tập thể dục, thay đổi thói quen và hành vi ăn uống. Sau 1 tháng, tình trạng ăn uống đã trở về bình thường, không còn những cơn ăn quá mức, cân nặng đã giảm được 6 kg.
Theo Viện Sức khỏe tâm thần, rối loạn ăn uống (eating disorder) là tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng được đặc trưng bởi những rối loạn hành vi ăn uống cũng như những suy nghĩ và cảm xúc liên quan. Ngoài các ca bệnh ăn vô độ, ghi nhận nhiều BN bị chán ăn tâm thần, với tình trạng ám ảnh về cân nặng dẫn đến ăn kiêng, tập luyện quá mức, giảm cân quá mức gây kiệt sức, ngất xỉu.
Có 4 loại rối loạn ăn uống chính: chán ăn tâm thần; ăn vô độ tâm thần; cuồng ăn tâm thần; và các rối loạn ăn uống khác. Cùng với điều trị chuyên khoa, các BN rối loạn ăn uống cần hỗ trợ tâm lý để tái cấu trúc nhận thức, giúp họ có nhận thức đúng về sự phù hợp cân nặng, hình thể. Viện Sức khỏe tâm thần có số điện thoại tư vấn cho người dân về sức khỏe tâm thần: 024.35765344 - 0984104115.
Theo "Thống kê rối loạn ăn uống năm 2024" của tiến sĩ Jake Linardon (nghiên cứu viên cấp cao tại Đại học Deakin ở Melbourne, Úc) đăng trên trang Break Binge Eating:
- Rối loạn ăn uống có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao nhất trong số các rối loạn tâm thần. Cứ mỗi 62 phút lại có ít nhất 1 người tử vong do hậu quả trực tiếp của rối loạn ăn uống.
- Ước tính có 70 triệu người trên toàn thế giới đang sống chung với rối loạn ăn uống (thống kê được công bố vào tháng 5.2024).
- 30% bé gái có nguy cơ bị rối loạn ăn uống, so với 17% ở bé trai. Nguy cơ cũng tăng cao ở trẻ trong độ tuổi từ 10 - 18.
- Phụ nữ có nguy cơ mắc các rối loạn ăn uống cao hơn nam giới.
Phương An
