Trả lời:
Virus dại thông thường lây từ động vật có vú máu nóng nhiễm bệnh sang người thông qua nước dãi, khi chúng cắn, cào hoặc liếm vào niêm mạc như miệng, mắt hoặc vết thương hở. Ở môi trường bên ngoài với nhiệt độ phòng, virus dại có thể sống được 1-2 tuần. Ở nhiệt độ lạnh hơn, ví dụ 4 độ C, chúng có thể sống vài tuần đến 12 tháng. Vì vậy, dù y văn thế giới chưa ghi nhận ca bệnh nhiễm dại từ mầm bệnh ở trong nước, nhưng đây vẫn là một yếu tố nguy cơ nên đề phòng.
Ngoài cho con vật dùng riêng bát, chậu để ăn uống, mọi người có thể tiêm vaccine dại chủ động để tạo kháng thể miễn dịch trước phơi nhiễm. Lịch tiêm gồm 3 mũi vào các ngày 0, 7, 21 hoặc 28, nếu sau đó bị chó mèo cắn, cào, hoặc vô tình tiếp xúc với nước dãi của chúng, chỉ cần tiêm thêm hai mũi vaccine dại mà không cần tiêm huyết thanh kháng dại dù vết thương sâu, nguy hiểm. Điều này giúp bảo vệ tính mạng, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Không nên cho chó uống nước hoặc liếm vào các đồ đựng thực phẩm cho người. Ảnh minh họa: Unsplash
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 99% số ca mắc dại ở người lây từ chó. Tại Việt Nam, chó cũng là nguyên nhân chính, gây ra khoảng 96 - 97% số ca bệnh dại.
Mỗi năm, cả nước ghi nhận hơn 75 ca tử vong do bệnh dại. Số ca tử vong có xu hướng tăng trong những năm gần đây, như năm 2023 ghi nhận 82 ca, năm 2024 là 89 ca. Chín tháng đầu năm 2025, cả nước đã có 58 người tử vong tại 18 tỉnh, thành phố.
Hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có thuốc chữa trị. Khi đã có dấu hiệu khởi phát, gần 100% người bệnh và con vật tử vong. Nếu bị chó mèo cắn, cào, người dân rửa vết thương dưới vòi nước sạch và xà phòng trong 15 phút, sau đó sát khuẩn với cồn, cồn iốt hoặc dung dịch sát khuẩn povidine để giảm tải lượng virus. Sau đó, mọi người cần đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để bác sĩ đánh giá tình trạng vết thương, đồng thời tư vấn tiêm ngừa vaccine dại, huyết thanh kháng dại cùng vaccine và huyết thanh uốn ván.
Lịch tiêm vaccine dại gồm 5 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14 và 28 nếu chưa từng tiêm vaccine hoặc có lịch sử tiêm không rõ ràng. Tuyệt đối không đắp lá, chà xát mạnh hay nặn máu tại vị trí vết thương để tránh nhiễm trùng và tăng khả năng virus dại xâm nhập vào cơ thể.
(Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC)
