RSV là virus hàng đầu gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản và suy hô hấp nặng ở trẻ nhỏ. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu theo dõi và hỗ trợ hô hấp. Hơn 80% trẻ nhập viện vì RSV vốn khỏe mạnh, sinh đủ tháng. Nhiều ca gần đây phải điều trị tích cực do biến chứng.
Để phòng bệnh cho trẻ nhỏ, Việt Nam đã cấp phép lưu hành kháng thể đơn dòng Nirsevimab, triển khai ở bệnh viện và Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Bác sĩ Huỳnh Trần An Khương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC giải đáp 5 thắc mắc thường gặp về loại kháng thể này như sau:
- Kháng thể đơn dòng có gì khác biệt so với vaccine?
- Vaccine chứa mầm bệnh đã bất hoạt hoặc làm yếu, giúp cơ thể tạo kháng thể
sau 2-3 tuần. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh, sinh non, nhẹ cân có miễn dịch chưa hoàn thiện nên đáp ứng chưa đủ mạnh trước RSV. Vì vậy, các nhà khoa học phát triển kháng thể đơn dòng Nirsevimab bằng cách chọn lọc từ người từng nhiễm RSV, nhân lên và tinh lọc trong phòng thí nghiệm để đạt độ tinh khiết, an toàn cho trẻ. Quy trình phức tạp, chi phí cao khiến giá thành thường đắt hơn vaccine.
- Kháng thể đơn dòng hoạt động ra sao?
- Khi tiêm cho trẻ, kháng thể đơn dòng Nirseviamab có mặt ngay trong máu và có khả năng nhận diện, ngăn chặn không cho virus xâm nhập vào tế bào cũng như gây bệnh cho cơ thể.
Nhờ đó, trẻ được bảo vệ ngay lập tức, không phụ thuộc vào sự trưởng thành của hệ miễn dịch. Với bệnh có thể diễn tiến nhanh thành viêm phổi, viêm tiểu phế quản, hiệu quả bảo vệ sớm có ý nghĩa quyết định trong việc giảm nguy cơ bệnh nặng và nhập viện cho trẻ.
Trẻ tiêm kháng thể đơn dòng RSV tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Tuấn Anh
- Ai được tiêm kháng thể đơn dòng?
- Nirsevimab có thể tiêm cho trẻ ngay sau sinh đến 24 tháng tuổi, dành cho mọi trẻ sơ sinh bao gồm cả trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh nền, với hồ sơ an toàn và ít ghi nhận phản ứng sau tiêm.
Trẻ từ 1 ngày tuổi đến 12 tháng tuổi, tiêm 1 mũi. Trẻ trên 12 tháng đến 24 tháng tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh nặng do RSV tiêm 2 mũi ở 2 vị trí khác nhau trong cùng một ngày. Liều lượng tùy theo cân nặng và thời điểm tiêm của các trẻ.
- Trẻ từng mắc RSV có cần tiêm không?
- Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ có thể tái nhiễm RSV nhiều lần trong thời gian ngắn sau khi khỏi bệnh do cơ thể không tạo được miễn dịch bền vững. Sau 2 tháng, khoảng 50% trẻ đã tái nhiễm. Sau 8 tháng, tỷ lệ tái nhiễm tăng lên 67%. Trong vòng 26 tháng, có tới 73% trẻ từng mắc từ 2 lần trở lên, và 47% trẻ mắc từ 3 lần trở lên. Do đó, trẻ từng mắc RSV vẫn được khuyến cáo tiêm kháng thể đơn dòng Nirsevimab để giảm nguy cơ tái nhiễm nặng.
- Hiệu quả của kháng thể đơn dòng thế nào?
- Theo dữ liệu nghiên cứu, Nirsevimab có hiệu lực trong việc ngăn ngừa nhập viện vì nhiễm trùng hô hấp dưới như viêm phổi, viêm tiểu phế quản do RSV là 82,7% và nhập viện vì nhiễm trùng đường hô hấp dưới rất nặng do RSV là 75,3%. Hiệu lực bảo vệ kéo dài 5-6 tháng, tương đương với một mùa RSV kéo dài.
Ngoài ra, các dữ liệu cũng cho thấy Nirsevimab cũng giúp giảm nhập viện do nhiễm trùng đường hô hấp dưới nói chung do mọi nguyên nhân cho trẻ.
Trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 6 tháng tuổi có nguy cơ mắc bệnh và gặp biến chứng nặng khi nhiễm RSV. Ảnh: Vecteezy
- Hiệu quả bảo vệ 5-6 tháng liệu có quá ngắn không?
- Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính một nửa trong hơn 100.000 ca tử vong do RSV mỗi năm là trẻ dưới 6 tháng tuổi; tại Mỹ, 75% ca nhập viện xảy ra trong giai đoạn này. Ở các nước nhiệt đới như Việt Nam, RSV lưu hành quanh năm, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Kháng thể đơn dòng Nirsevimab giúp bảo vệ trẻ ngay từ sớm, hiệu lực 5-6 tháng chỉ với một mũi, giảm nguy cơ biến chứng, tử vong và gánh nặng cho hệ thống y tế.
Như vậy, thời gian trên không ngắn. Bên cạnh đó, Nirsevimab được ứng dụng công nghệ đặc biệt để kéo dài thời gian tồn tại của kháng thể trong cơ thể, không cần tiêm nhắc lại nhiều lần như các dòng kháng thể thế hệ cũ. Điều này có nghĩa là chỉ với một mũi, trẻ được che chở suốt cả mùa RSV.
