CEO Công ty Tôn Văn - Tôn Thạnh Nghĩa: Cứ cố gắng làm tốt, lợi nhuận sẽ tìm đến sau và 3 bài học dẫn dắt doanh nghiệp Việt vươn ra "biển lớn"

Một người từng khởi nghiệp với một cây vàng, bảy công nhân và một gác xép nóng hầm giữa Sài Gòn, hôm nay lại ngồi ở vị trí lựa chọn thế hệ lãnh đạo doanh nghiệp kế nhiệm cho quốc gia. Đó là hình ảnh của Tôn Thạnh Nghĩa - người từng bước từ kỹ sư thủy lợi, tới doanh nhân xuất khẩu “cúc áo Việt Nam”, và giờ đây trở thành thành viên Hội đồng Đề cử chương trình Next Gen CEO 2025 do CafeBiz tổ chức. Vai trò đó không đơn giản là danh vị: ông mang theo mình hơn 28 năm dựng nghiệp, vượt sóng gió và xây dựng thương hiệu Việt vươn ra thế giới.

Tốt nghiệp kỹ sư ngành thuỷ lợi tại TP.HCM, ông Nghĩa từng trải qua những năm tháng công tác tại công trường biên giới, cách nhà hàng trăm km, xa gia đình và thu nhập khiêm tốn. “Cơm áo gạo tiền đè nặng lên vai”, ông nhớ lại. Chính cảm giác bị kìm hãm giữa hai “quê”: quê nhà và nơi công tác, đã thôi thúc ông tìm đường khác. Năm 1986, khi đất nước bắt đầu mở cửa, ông đặt chân về Sài Gòn, học ngoại ngữ- tiếng Anh rồi tiếng Nhật và mở ra một tầm nhìn: không chỉ làm thuê, mà làm chủ vận mệnh của mình.

Ở tuổi ngoài 30, ông từ bỏ công việc ổn định và bắt đầu khởi nghiệp. Nhưng không chọn sản phẩm phổ thông, thay vì theo xu hướng cúc nhựa giá rẻ, ông xoáy vào một ngách ít người để ý: cúc áo từ vỏ trai, vỏ sò – vốn là phế phẩm ven biển của ngư dân.

“Nhiều khi nghề chọn mình, chứ không phải mình chọn nghề”, ông nói. Xuất phát điểm khiêm tốn: vốn chỉ một cây vàng, xưởng sản xuất là gác xép nhỏ, 7 công nhân quê Quảng Nam cùng ông lập nghiệp giữa Sài Gòn. Giai đoạn đầu khó khăn: vốn mỏng, máy móc cũ, thị trường nội địa khép kín với thói quen dùng cúc nhựa giá rẻ. Nhưng ông không chùn bước. Thay vì chỉ chạy theo giá rẻ, ông nhắm vào giá trị khác biệt: thân thiện môi trường, câu chuyện sản phẩm và chất lượng quốc tế.

Một bước ngoặt đến khi ông quyết định hướng ra quốc tế. Đơn hàng đầu tiên xuất khẩu sang Nhật Bản, rồi Đức, Áo, Mỹ, Đài Loan lần lượt nối tiếp. Thương hiệu Tôn Văn dần khẳng định vị thế với lời nhận xét từ phía đối tác: “Ký hợp đồng với Tôn Văn là chúng tôi có thể kê cao gối ngủ ngon”. "Quan điểm làm ăn của tôi chưa bao giờ thay đổi: Chỉ cần cố gắng làm tốt nhất, lợi nhuận sẽ tự tìm đến sau", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Nhưng thành công không đến dễ dàng, và ông Nghĩa không xem khủng hoảng là điều phải tránh mà là điều phải chuẩn bị. Khi dịch SARS bùng phát, khi khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007 - 2008 ập tới, khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy, nhiều doanh nghiệp chọn co lại, ông lại chọn mở rộng. Ông mua đất rộng 10.000 m², xây xưởng 3.000 m², kèm ký túc xá cho công nhân. Tất cả không chỉ để sản xuất mà để giữ người – một đội ngũ gắn bó lâu dài. Ông hiểu rằng: chỉ có nền móng vững thì mới chống được gió lớn.

Lời nhắn gửi đến Next Gen CEO 2025

Với những trải nghiệm đó, ông Nghĩa được mời tham gia Hội đồng Đề cử Next Gen CEO 2025. Ông không ngồi đó để “ban lời khuyên” chung chung, mà để đặt ra tiêu chuẩn dành cho thế hệ tiếp nối: "Người trẻ muốn lãnh đạo doanh nghiệp Việt ra thế giới phải chịu được thực tế thị trường, làm thật chuẩn và giữ chữ tín".

Ba tiêu chí ông đề ra rõ ràng:

Thứ nhất, chịu được thực tế thị trường: thất bại không phải dấu chấm hết mà là bài học bắt buộc. “Thất bại là giáo trình bắt buộc”, ông cho rằng không lấy đó làm cớ mà làm cái đòn thúc mình đứng dậy.

Thứ hai, làm thật – chuẩn thật: trong giao thương quốc tế, không có khái niệm “lý do”, chỉ có “giải pháp”. Hàng phải đến đúng ngày, đúng giờ, đúng chất lượng. Rất nhiều người nhìn vào giá rẻ, ông nhìn vào đúng chuẩn. Hưởng lợi từ việc kiện toàn quy trình mặc dù bắt đầu từ vỏ sò, vỏ trai.

Thứ ba, có tư duy kiến quốc: sản phẩm không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển mà giúp thương hiệu Việt Nam vươn ra thế giới. CEO của Tôn Văn cho rằng, thế hệ doanh nhân trẻ hãy bắt đầu từ cái nhỏ, khác biệt, nhưng có giá trị lớn. Khi hoàn thành và được đối tác công nhận, đó là một điểm khẳng định: người Việt có thể làm chủ công nghệ phụ trợ, chứ không chỉ gia công.

Ông Nghĩa cũng cho rằng câu chuyện kinh doanh không chỉ là lợi nhuận mà còn là trách nhiệm với người lao động và đất nước: những công nhân ở ký túc xá, những phế phẩm biển được tạo ra giá trị thay vì bị bỏ lại… Và giờ đây, khi ông ngồi tại Hội đồng Đề cử, ông nhìn thấy lớp trẻ vẫn có tiềm năng, nhưng cần thêm nền tảng, cần thêm bản lĩnh để đi xa hơn.

Chương trình “Next Gen CEO 2025 – Vươn mình kiến quốc” không đơn thuần là cuộc tìm kiếm nhà lãnh đạo doanh nghiệp, mà là hành trình chọn ra những người có khả năng dẫn dắt doanh nghiệp mang tầm vóc quốc gia - những người biết đưa trí tuệ và sản phẩm Việt bước ra thế giới.

Khi một gương mặt như Tôn Thạnh Nghĩa hiện diện ở vị trí đề cử, đó không chỉ là sự ghi nhận uy tín cá nhân, mà còn là tuyên ngôn về chuẩn mực mới của thế hệ lãnh đạo trẻ: không dừng lại ở việc sáng lập, tăng trưởng nhanh hay gọi vốn thành công, mà là dám chinh phục những thị trường khó tính, giữ trọn chữ tín, và xây nền cho vị thế Việt trên bản đồ toàn cầu.

Và với lời nhắn gửi cuối cùng đến thế hệ trẻ: “Nếu bạn không dám chịu thử thách, bạn sẽ không biết mình mạnh đến đâu.” Khi ứng viên bước vào vòng chọn lựa, họ không chỉ đứng trước ban giám khảo mà đứng trước một tiêu chuẩn sống còn: làm chủ được mình, kinh doanh bền vững, và dẫn doanh nghiệp Việt không chỉ đứng trên thương trường trong nước mà bước ra thế giới - đúng tinh thần “Vươn mình kiến quốc”.