Cụ ông 72 tuổi cho biết những ngày này thành phố bụi mờ mịt như sương mù. Vợ chồng ông đã hạn chế ra đường và đóng kín cửa thường xuyên, song, bụi mịn vẫn len lỏi vào nhà. Cứ sau một đêm ngủ dậy, mặt bàn lại phủ một lớp bụi.
Vợ ông năm nay 68 tuổi, có bệnh nền tăng huyết áp, tim mạch, còn ông bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Nhiều ngày nay, dù đã tìm nhiều cách để thanh lọc không khí trong nhà nhưng họ vẫn thường xuyên thấy khó thở và ho kéo dài.
Bà Hậu tiêm ngừa cúm tại VNVC Hai Bà Trưng, phường Tân Định, TP HCM. Ảnh: Hoàng Dương
Gần một tháng nay, vợ chồng ông không ra ngoài để thể dục vào buổi sáng và tối, thay bằng công việc dọn dẹp, lau nhà cửa và đồ vật cho khỏi bụi. Cuối tuần vừa qua, họ tiêm ngừa vaccine phòng RSV gây viêm phổi, trước đó đã tiêm ngừa cúm và phế cầu, để bảo vệ đường hô hấp.
Vợ chồng bà Hậu, 67 tuổi, ở phường Tân Định, TP HCM, cũng hạn chế ra đường nhiều ngày nay. Thay vì đi chợ hàng ngày, bà chuyển sang đi một lần, mua đồ ăn, thức uống cho cả tuần.
Trước đó, vợ chồng bà cũng thường xuyên đi bộ thể dục buổi sáng. Khi không khí ô nhiễm ở mức cảnh báo, hai ông bà thể dục trong nhà bằng chiếc xe đạp tại chỗ. Bà cũng tập trung tăng cường trái cây và rau xanh trong thực đơn hằng ngày.
Bà Hậu có bệnh nền đái tháo đường và gan nhiễm mỡ, hai vợ chồng bà thường đi khám bệnh mỗi tháng để theo dõi sức khỏe. Vợ chồng bà đã tiêm cúm đều đặn hơn 10 năm, tiêm thêm phế cầu và dự định tiêm RSV. Bà cho biết từ khi tiêm cúm, triệu chứng ho sốt giảm rõ rệt.
BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc cùng TP HCM thường xuyên ô nhiễm không khí. Có thời điểm, Hà Nội đứng đầu thế giới về mức độ ô nhiễm. Bụi và khí thải xe cộ chứa CO₂, CO, O₃, NO₂, SO₂ gây hại sức khỏe, làm tăng nguy cơ viêm đường hô hấp, COPD, hen suyễn, tim mạch, đột quỵ, ung thư.
Một phân tích năm 2025 cho thấy tiếp xúc PM2.5 tăng 10 mcg/m3 mỗi ngày làm tăng nguy cơ cúm 1,5%, đồng thời tăng nguy cơ viêm phổi do phế cầu, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Quang cảnh không khí ô nhiễm tại Hà Nội khi nhìn từ trên cao. Ảnh: Thanh Hải
Bác sĩ Nga khuyến cáo người dân theo dõi chất lượng không khí, đeo khẩu trang, giữ nhà cửa sạch, vệ sinh mắt mũi, bổ sung dinh dưỡng, hạn chế vận động ngoài trời khi ô nhiễm. Người cao tuổi, trẻ em, người có bệnh nền cần tiêm vaccine để tăng kháng thể phòng bệnh.
Đối với cúm, Việt Nam lưu hành 4 loại vaccine phòng các chủng cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B. Vaccine tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, lịch tiêm theo độ tuổi và lịch sử chủng ngừa, cần tiêm nhắc lại hằng năm.
Với RSV gây viêm phổi, có hai loại vaccine phòng ngừa gồm: loại của Pfizer tiêm cho mẹ bầu 24-36 tuần và người từ 60 tuổi trở lên; vaccine của GSK tiêm cho người từ 60 tuổi trở lên. Bên cạnh vaccine, Việt Nam còn có sinh phẩm kháng thể đơn dòng của Sanofi cho trẻ từ sơ sinh đến 24 tháng tuổi tạo miễn dịch bảo vệ sớm.
Vaccine phế cầu có 5 loại vaccine gồm phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23, lịch tiêm tùy độ tuổi và tiền sử chủng ngừa.
Ngoài ra, nhiều bệnh nguy hiểm khác cũng lây qua đường hô hấp như sởi, não mô cầu, thủy đậu... mọi người nên sắp xếp đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn và chỉ định tiêm ngừa.
