Đây là một trong các chính sách lớn được Quốc hội xem xét tại dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng, sáng 13/5.
Cụ thể, thửa đất nằm xen kẹt trong khu dân cư khi thu hồi không đủ điều kiện, diện tích tối thiểu để hình thành khu đô thị, khu dân cư nông thôn. Việc thu hồi phù hợp với quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chung hoặc phân khu được duyệt.
Ngoài ra, đất thu hồi không thuộc khu vực đất thực hiện dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt, công bố công khai. Đất dự kiến thu hồi không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm. HĐND thành phố quy định tiêu chí xác định thửa đất nằm xen kẹt trong khu dân cư của thành phố đảm bảo lợi ích của người dân, xã hội.
Nút giao Nam Cầu Bính, một trong những công trình giao thông hiện đại nhất thành phố. Ảnh: Lê Tân
UBND TP Hải Phòng cho rằng hiện nay, tốc độ đô thị hóa nhanh và dân số lao động gia tăng đã tạo áp lực lớn lên nhu cầu nhà ở và hạ tầng đô thị. Nhu cầu đất để phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025 ước tính khoảng 4.291 ha và giai đoạn 2026-2030 là 4.970 ha.
Trong khi đó, thành phố hiện có nhiều quỹ đất nông nghiệp, diện tích nhỏ, nằm xen kẹt trong khu dân cư, phù hợp với quy hoạch làm đất ở nhưng không đảm bảo quy mô xây dựng khu đô thị. Hiệu quả kinh tế thấp nên không hấp dẫn nhà đầu tư, gây lãng phí nguồn lực về đất đai.
Do vậy, việc đề xuất chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho thành phố chủ động, linh hoạt trong thu hồi, tạo quỹ đất sạch để đấu giá, tận dụng sử dụng nguồn lực đất đai, tăng thu ngân sách. Chính sách này cũng tạo môi trường thông thoáng, nâng cao sức cạnh tranh trong việc thu hút đầu tư dự án góp phần chỉnh trang khu đô thị, nông thôn và giải quyết được nhu cầu về nhà ở cho người dân.
Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng Nghị định 102/2024 quy định cụ thể nguyên tắc giao đất, cho thuê đất đối với thửa đất nhỏ hẹp, nằm xen kẹt. Trong đó, Chính phủ quy định việc thu hồi đất xen kẹt vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng vào mục đích công cộng, sẽ giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người dân.
Song trên thực tế, quy định hiện hành trong nhiều trường hợp đã làm phát sinh vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án góp phần phát triển kinh tế xã hội. Quy định trong Dự thảo Nghị quyết này sẽ góp phần khắc phục những vướng mắc trên thực tế, đẩy nhanh tiến độ thu hồi đất để triển khai dự án mục đích phát triển đô thị, thương mại - dịch vụ đã được phê duyệt.
Tuy nhiên, đây là chính sách mới, chưa được áp dụng tại địa phương khác, có tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân. Vì vậy, Ủy ban đề nghị bổ sung quy định về tiêu chí, quy mô diện tích lô đất được coi là xen kẹt để áp dụng quy định này. Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị quy định rõ trách nhiệm trong triển khai thực hiện, bảo đảm không lợi dụng chính sách, tránh khiếu kiện, tạo đồng thuận trong nhân dân.
Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng có 6 nhóm chính sách gồm: quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo. Cùng với đó, Chính phủ cũng xây dựng cơ chế ưu đãi về thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý; thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu thương mại tự do tại thành phố.
Quốc hội sẽ thảo luận hội trường nội dung này vào ngày 14/6 và dự kiến thông qua ngày 28/6.
