Vi khuẩn gây bệnh não ở người trẻ

Bệnh dễ bùng phát ở môi trường tập thể

Theo bác sĩ Đồng Phú Khiêm, Phó giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, bệnh nhân (BN) nhập viện có biểu hiện viêm màng não rõ, hôn mê sâu gây ứ đọng và suy hô hấp cần được hỗ trợ thở máy. BN có xuất hiện ban xuất huyết rải rác trên da, gợi ý khả năng căn nguyên gây bệnh là vi khuẩn não mô cầu. Các xét nghiệm xác định BN này nhiễm vi khuẩn não mô cầu, được cách ly và điều trị tích cực. Sau 5 ngày điều trị, tình trạng bệnh cải thiện rõ rệt, BN tỉnh, cai máy thở. Hiện BN đã phục hồi và được xuất viện.

Ảnh: Thanh Đặng

PGS-TS Nguyễn Kim Thư, Trưởng khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, thông tin: Nhiễm não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh lây qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc giọt bắn. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Các triệu chứng thường khởi phát đột ngột gồm: sốt, đau đầu, đau họng, buồn nôn, nôn. BN cũng có thể xuất hiện ban xuất huyết hoại tử hình sao trên da. Nếu tiến triển nặng, BN hôn mê, co giật, mất ý thức, nhiễm khuẩn huyết và tử vong nhanh chóng. Những đối tượng dễ mắc bệnh nhất là trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 3 tuổi, thanh thiếu niên và người có hệ miễn dịch suy yếu. Bệnh dễ bùng phát ở môi trường tập thể như trường học, ký túc xá, doanh trại, khu công nghiệp.

Theo Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, tiêm vắc xin não mô cầu là biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả. Bên cạnh đó, cần duy trì thói quen vệ sinh cá nhân, giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, đeo khẩu trang khi tiếp xúc gần với người bệnh và sử dụng thuốc dự phòng nếu có nguy cơ phơi nhiễm.

Do bệnh diễn tiến rất nhanh, người dân cần đến ngay cơ sở y tế khi có dấu hiệu nghi ngờ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Nhiễm khuẩn nhưng không có triệu chứng làm lây lan bệnh

Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), viêm màng não do não mô cầu là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính xảy ra đột ngột với các triệu chứng sốt, đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn, cổ cứng, thường có ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước.

BN thường lơ mơ hoặc hôn mê. Có trường hợp biểu hiện mệt lả đột ngột, xuất hiện mảng xuất huyết và sốc. Nếu phát hiện sớm và điều trị tích cực thì tỷ lệ tử vong từ 5 - 15%.

Não mô cầu gây các triệu chứng đa dạng như: viêm màng não tủy cấp có mủ, nhiễm vi khuẩn huyết do não mô cầu, viêm khớp do não mô cầu, viêm màng trong tim do não mô cầu. Ngoài ra, có nhiều người bị nhiễm não mô cầu nhưng chỉ có sốt, viêm mũi họng. Nơi có bệnh lưu hành địa phương, số người bị nhiễm não mô cầu ở hầu, họng mà không có triệu chứng lâm sàng chiếm từ 5 - 10%.

Ổ chứa của vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên là người. Bởi vậy, nguồn lây bệnh chủ yếu là BN và người lành mang trùng. Trong vụ dịch, có thể có trên 25% số người bị nhiễm vi khuẩn không có biểu hiện lâm sàng điển hình và có tới trên 50% số người khỏe mang vi khuẩn não mô cầu. Đó là những nguồn lây rất quan trọng trong cộng đồng. Nhóm tuổi nguy cơ mắc bệnh cao nhất là lứa tuổi trẻ và cũng ở nhóm tuổi này có số người lành mang vi khuẩn nhiều nhất.