Người Việt tuổi thọ cao nhưng số năm sống khỏe thấp
Tại hội thảo “Định hướng phát triển học phần vaccine trong đào tạo sau đại học: Nhu cầu, xu hướng và hành động”, vừa được Đại học Y Dược TPHCM tổ chức, chuyên gia cho biết, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, với khoảng 12 triệu người từ 60 tuổi trở lên, và con số này dự kiến vượt 21 triệu người vào năm 2035.
Tuy tuổi thọ trung bình ở Việt Nam khá cao (xấp xỉ 74 tuổi), nhưng tuổi thọ khỏe mạnh chỉ khoảng 65 năm (tức mỗi người có 8-10 năm sống chung với bệnh tật).
Tỷ lệ bệnh mạn tính cũng gia tăng nhanh chóng, trở thành vấn đề cấp bách. Ước tính, khoảng 2/3 người Việt từ 60 tuổi trở lên mắc ít nhất một bệnh mạn tính.
Các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng là gánh nặng bệnh tật lớn lên hệ thống y tế, xã hội và kinh tế. Chưa có con số thống kê cụ thể tại Việt Nam, nhưng ước tính nước Mỹ chi hơn 26 tỷ USD cho 4 loại bệnh ở người lớn là cúm, phế cầu, ho gà, zona mỗi năm.
Để giải quyết thách thức bệnh tật liên quan đến vấn đề già hóa dân số, các chuyên gia khuyến cáo cần có sự tiếp cận toàn diện từ điều trị đến phòng ngừa. Chiến lược dự phòng bao gồm thúc đẩy lối sống lành mạnh và các chương trình sàng lọc, tiêm chủng.
Thực tế hiện nay, tỷ lệ tiêm chủng ở người lớn vẫn còn thấp, và nhận thức về tầm quan trọng của tiêm chủng cho người lớn lại chưa cao.
Nhân viên y tế tiêm ngừa cho người lớn tại TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).
Nguyên nhân thường đến từ việc thiếu thông tin về bệnh có thể phòng ngừa bằng vaccine, không được tư vấn về chủng ngừa, cảm thấy không chắc chắn về tính an toàn và hiệu quả của vaccine.
Cần thiết xây dựng học phần vaccine cho sinh viên y khoa
PGS.TS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TPHCM cho biết, hiện nay một số quốc gia ở châu Âu và Hoa Kỳ đã đưa học phần về vaccine vào chương trình đào tạo y khoa, giúp nhân viên y tế nâng cao kiến thức, kỹ năng và sự tự tin trong tư vấn, thực hành tiêm chủng.
Khi được đào tạo bài bản, đội ngũ nhân viên y tế có thể triển khai tiêm chủng nhất quán và hiệu quả hơn, đồng thời khuyến khích người dân chủ động phòng bệnh.
“Việc xây dựng học phần vaccine cho sinh viên y khoa ở bậc sau đại học là sáng kiến thiết thực, góp phần củng cố nền tảng dự phòng, giúp triển khai chương trình tiêm chủng trọn đời, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe trong giai đoạn xã hội đang già hóa”, ông Đạt nhận định.
PGS.TS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TPHCM chia sẻ tại hội thảo (Ảnh: BTC).
Giáo sư Jonathan Van-Tam, Trường Y, Đại học Nottingham (Anh), chia sẻ, giá trị của chủng ngừa cho người lớn có thể mang lại lợi ích gấp tới 19 lần so với khoản đầu tư ban đầu, nếu xét trên toàn bộ giá trị kinh tế và xã hội mà chúng tạo ra.
Ông hy vọng ngành y tế sẽ chú trọng y tế dự phòng, hướng tới việc đưa chủng ngừa thành một trong những tiêu chuẩn về chăm sóc sức khỏe bền vững, trong đó có sự tập trung cho người lớn tuổi và kế hoạch phòng ngừa bệnh truyền nhiễm bằng tiêm chủng.
PGS.TS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Hiệu trưởng Trường Y, Đại Học Y Dược TPHCM cho biết, sự đồng hành của các chuyên gia trong và ngoài nước với công tác phát triển chương trình đào tạo vaccine của đơn vị là cơ hội để sinh viên và học viên sau đại học tiếp cận kiến thức cập nhật theo chuẩn thế giới.
Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ bác sĩ tương lai, trong sứ mệnh bảo vệ và chăm sóc sức khỏe người dân.
Trong phiên hội thảo buổi chiều với chủ đề “Tư duy linh hoạt và Phát triển chuyên ngành trong kỷ nguyên AI & VUCA”, các chuyên gia tại Đại học Y Dược TPHCM và quốc tế tiếp tục chia sẻ về thực trạng hệ thống y tế và nhu cầu năng lực nhân viên y tế trong kỷ nguyên già hóa dân số và AI.
Song song đó, hướng tới chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi, ngày 11/11, Đại học Y Dược TPHCM cũng tổ chức hội thảo “Các chiến lược tiêm chủng hiệu quả cho một thế giới già hóa", với hàng trăm bác sĩ gia đình và chuyên gia tham dự.
Hội thảo cập nhật những hướng dẫn từ các hiệp hội y khoa quốc tế, trong chủng ngừa cho người lớn.
BSCKII Nguyễn Hồng Tâm, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) cho biết, chương trình tiêm chủng cho trẻ em ở Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần kiểm soát hiệu quả các bệnh truyền nhiễm.
Tuy nhiên, việc tiêm chủng cho người lớn - đặc biệt là người cao tuổi, người có bệnh nền - vẫn còn tương đối mới mẻ.
BSCKI Nguyễn Ngọc Thùy Dương, Phó Giám đốc Trung tâm HCDC cảnh báo, gánh nặng bệnh tật đang gia tăng, khi người cao tuổi và người có bệnh nền phải đối mặt với sự suy giảm hệ miễn dịch theo tuổi cùng với các rào cản về chi phí, thiếu thông tin và lo ngại tác dụng phụ sau tiêm chủng.
Lãnh đạo HCDC nhấn mạnh, cần có tiếng nói nhất quán trong toàn ngành y tế, để tiêm chủng hiệu quả cho người cao tuổi và người có bệnh lý nền, hướng tới tạo một lá chắn toàn diện nhất cho sức khỏe người dân ở mọi lứa tuổi.
