Một vụ sét đánh trúng xe đang chạy ở Mỹ - Ảnh: LSM
Để phân tích nguy cơ bị sét đánh khi đi đường, có thể tạm phân các phương tiện thành 2 loại: ô tô và xe máy.
Với ô tô, các chuyên gia từ Trung tâm Dịch vụ thời tiết quốc gia (Mỹ) cho rằng ngồi trong các loại ô tô mui cứng khá an toàn cho dù đi dưới mưa có sét, thậm chí trong trường hợp bị sét đánh trúng.
Bởi vì khung xe bằng kim loại sẽ hoạt động như một lồng Faraday. Đây là khái niệm về một dạng thiết bị được rào kín bằng một lớp vật liệu dẫn điện nhằm ngăn chặn các trường điện từ.
Nhờ vậy trong trường hợp chẳng may bị sét đánh, dòng điện sẽ chạy qua bề mặt kim loại của các loại xe mui cứng và đi xuống đất mà không ảnh hưởng đến những người bên trong. Lưu ý nguyên lý này không áp dụng với các loại xe mui trần.
Tuy nhiên theo tiến sĩ Anne Helmenstine từ Đại học Tennessee (Mỹ), dù tài xế an toàn, sét đánh có thể gây hư hại phần ngoài và hệ thống điện trong xe. Thậm chí thực tế đã có một số vụ ô tô bị sét đánh hư hỏng nặng, không thể sửa được.
Ông Justin Pritchard - chuyên gia kỹ thuật của hãng kinh doanh Auto Trader (Canada) - khuyên nếu sét đánh vào ô tô, nên ở yên trong xe vì hầu hết ô tô mui cứng đều sẽ tuân theo nguyên lý lồng Faraday, giúp người ngồi bên trong được bảo vệ.
Sau khi tiếng sét cuối cùng kết thúc khoảng 30 phút, hãy liên hệ với công ty bảo hiểm để kiểm tra, sửa chữa xe.
Một vết sét đánh trên đường tại Massachusetts (Mỹ) - Ảnh: FOX NEWS
Với xe máy, theo các chuyên gia, tai nạn do sấm sét khá phổ biến với nhiều vụ việc được ghi nhận trên toàn thế giới. Mới đây, vào tháng 3-2024, một vận động viên đua mô tô đã bị thương nặng sau khi bị sét đánh trúng khi tham gia thi đấu tại quận Wise, bang Texas (Mỹ).
Tại Việt Nam, chiều 19-5, một người đàn ông đã bị sét đánh chết khi chạy xe máy trong mưa dông ở khu vực xã Giao Hải, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định.
Trung tâm Dịch vụ thời tiết quốc gia (Mỹ) phân tích những xe máy chạy trong đô thị có xác suất bị sét đánh trúng trực tiếp thấp hơn rất nhiều so với ở đường ngoại ô. Do sét thường theo đường dẫn ngắn nhất xuống đất và thường sẽ đánh vào các vật cao nhất trong khu vực.
Trong đô thị, sét dễ "tìm đến" các tòa nhà cao tầng, cây cối, cột điện… hơn người đi đường. Vì thế, hầu hết các vụ tai nạn sét đánh người chạy xe máy thường xảy ra ở khu vực đường trống trải, xung quanh ít nhà cửa, cây cối.
Tuy nhiên trong đô thị, rủi ro trong cơn dông còn nằm ở những tai nạn khác như ngã cây, ngã cột điện… Do vậy theo blogger Jon Vinnzi chuyên viết về xe máy, khi đi đường gặp cơn dông kèm theo sấm sét, tốt nhất là nên dừng lại tìm nơi trú ẩn an toàn.
Nếu bạn đang ở ngoài trời và không có nơi trú ẩn gần đó, hãy tìm một khu vực thấp hơn và tránh xa các vật thể cao đứng lẻ loi như cây "cô đơn" hoặc cột điện. Không dừng lại ở những nơi cao như đỉnh cầu, đỉnh đồi… bởi những nơi này làm tăng nguy cơ bị sét đánh.
Ngoài ra, nên tránh xa hàng rào kim loại, đường dây điện và các thiết bị điện tử ngoài trời khác vì chúng có thể dẫn điện từ sét đánh.
Sau khi nghe thấy tiếng sét cuối cùng, nên đợi ít nhất 30 phút hãy rời khỏi nơi trú mưa để đảm bảo an toàn.
Bạn đọc Tuổi Trẻ Online chia sẻ cách tránh sét đánh khi đi đường
Liên quan câu chuyện tránh hút tia sét vào mình khi đi đường, bạn đọc Phong Vu gửi đến Tuổi Trẻ Online một số lưu ý:
Một là lốp vỏ xe phải là loại cao su màu đen vì có nhiều mụi than dẫn điện, không là loại màu đen chịu nhiệt cao có nhiều silica của lốp xe đua, và đặc biệt đối với xe đạp là không bao giờ nên đi xe lốp màu hồng hoặc trắng ra đường khi mưa có nghe tiếng sét gầm.
Hai là áo mưa phải là loại chống tĩnh điện, tức là có những sợi vật liệu dẫn điện đan vào vải.
Ba là mũ bảo hiểm đội trên đầu cũng phải là loại vật liệu chống tĩnh điện.
Bốn là phải chạm thân người hoặc áo mưa vào kim loại sườn xe. Nhiều xe máy từ một số nguồn chưa hiểu thấu kỹ thuật an toàn nên thiết kế ghế ngồi, phần tay cầm vào tay lái, và thân xe tất cả nơi thân người và áo mưa phũ xuống đều chạm vào vật liệu nhựa cách điện không có pha chất dẫn điện để chống tĩnh điện, khiến toàn bộ thân người và áo choàng đi mưa cách điện hoàn toàn với phần kim loại sườn xe được dẫn điện qua phần mụi than trong lốp xe xuống mặt đường để thoát tĩnh điện.
Khi cách điện như vậy mà người đội mũ bảo hiểm và mặc áo choàng đi mưa loại không chống tĩnh điện, lướt mau trong mưa bụi bị cọ sát với những hạt nước là loại vật liệu phân cực thì dễ tích rất nhiều tĩnh điện.
Điện thế trên mũ bảo hiểm và áo mưa có thể cả trăm ngàn volts sai biệt với mặt đất, khiến thân người nguy cơ trở thành điểm nổi trội điện trường hút mạnh tia sét.
