Chị Xuyên tăng 20 kg trong một năm, giảm cân bằng chế độ ăn kiêng với salad, rau và rất ít thịt, cắt bỏ hoàn toàn tinh bột, tập gym hai lần vào sáng sớm và tối muộn. Tháng đầu tiên, chị giảm 6 kg nhưng cảm thấy mệt mỏi, đuối sức, từ tháng thứ hai trở đi cân nặng có dấu hiệu tăng.
Khi thiếu năng lượng, mất ngủ, kinh nguyệt rối loạn, chị Xuyên đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám với cân nặng 70 kg, chỉ số khối cơ thể (BMI) 29, mỡ nội tạng 264 cm2 gấp hơn 2,5 lần ngưỡng an toàn, béo phì độ hai. BS.CKI Võ Trần Nguyên Duy, khoa Nội tiết - Đái tháo đường cho biết khối lượng cơ bắp của người bệnh khá thấp, dưới 30% trong khi ở độ tuổi này, tỷ lệ cơ trung bình phải từ 40-44% so với tổng trọng lượng cơ thể.
Bác sĩ Duy phân tích các chỉ số cơ, mỡ của chị Xuyên. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
"Bệnh nhân mất cơ do ăn kiêng sai cách trong thời gian dài", bác sĩ Duy nói, thêm rằng nhịn ăn để giảm cân dễ làm cơ thể mất năng lượng, thiếu protein. Protein là thành phần cốt lõi để nuôi dưỡng và bảo vệ cơ bắp trong suốt quá trình giảm cân. Nếu lượng đạm trong khẩu phần ăn không đủ, cơ thể không có đủ nguyên liệu để duy trì phục hồi cơ, dẫn đến hiện tượng teo cơ theo thời gian.
Luyện tập quá sức khiến cơ thể rơi vào chế độ "sinh tồn". Lúc này, cơ thể ưu tiên giữ lại mỡ để dự trữ và phá hủy cơ bắp để lấy năng lượng, gây hậu quả ngược mong đợi. Tập luyện quá mức càng khiến cơ thể căng thẳng, bào mòn cơ bắp nhiều hơn. Khi mất cơ, khả năng đốt cháy calo giảm, dẫn đến chững cân dù vẫn ăn kiêng hoặc tập thể thao. Chất lượng giấc ngủ kém, mức độ căng thẳng cao làm gia tăng cortisol - một hormone có thể phá hủy cơ bắp nếu duy trì ở mức cao trong thời gian dài. Thiếu ngủ cũng làm giảm các hormone testosterone và GH, ảnh hưởng đến khả năng tái tạo cơ bắp.
Bác sĩ và chuyên viên dinh dưỡng tư vấn cho chị Xuyên chế độ ăn khoa học, hỗ trợ giảm cân kết hợp thuốc điều trị béo phì. Thay vì ăn kiêng quá mức, chị ăn đủ chất, đảm bảo đủ tinh bột và protein để tái tạo, duy trì cơ, tập luyện 30-60 phút mỗi ngày.
Sau một tháng, chị giảm 5 kg mà không thấy mệt mỏi, đuối sức như trước, đo InBody cho thấy lượng cơ tăng nhẹ lên 32%, giảm 25 cm2 mỡ. Sau ba tháng, chị giảm 13 kg, tỷ lệ cơ bắp 40%, tiếp tục duy trì điều trị để giảm thêm 7 kg.
Chị Xuyên làm xét nghiệm kiểm tra chỉ số mỡ máu. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Bác sĩ Duy khuyên người thừa cân béo phì nên giảm khoảng 10-20% tổng mức tiêu thụ calo mỗi ngày (300-500 calo) để cơ thể có đủ năng lượng bảo vệ cơ bắp, trong khi vẫn đốt mỡ hiệu quả. Để duy trì khối cơ, cần tiêu thụ khoảng 1,6-2,2 g protein/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày, ưu tiên nguồn đạm chất lượng cao như ức gà, cá, trứng... Chọn nguồn tinh bột hấp thu chậm để cung cấp năng lượng bền vững, tránh thực phẩm chứa đường tinh luyện, thức ăn nhanh dễ gây tăng insulin và tích mỡ.
* Tên người bệnh đã được thay đổi
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh nội tiết tại đây để bác sĩ giải đáp |
