Chia sẻ với VietNamNet, Tiến sĩ Ngô Đức Phương, Viện trưởng Viện Khoa học Thuốc Nam cho biết, tỏi có tên khoa học Allium sativum, thuộc họ Allioideae. Đây là một trong những loại gia vị quen thuộc, đồng thời cũng là vị thuốc dân gian được sử dụng hàng nghìn năm qua.
Trong y học cổ truyền, tỏi được mô tả có vị cay, mùi thơm nồng, tính nóng, là vị thuốc thuần dương giúp tăng cường chính khí. Tỏi thường được dùng để trị cảm lạnh, tiêu chảy do hàn, khó tiêu, nhiễm khuẩn đường tiết niệu và một số rối loạn về tim mạch. Nhờ tính kháng khuẩn mạnh và khả năng kích thích tuần hoàn, tỏi được xem là bài thuốc tự nhiên mang lại nhiều lợi ích.
Khoa học hiện đại cũng ghi nhận tỏi chứa hàng trăm hoạt chất phytochemical (hợp chất có hoạt tính sinh học), đặc biệt là các hợp chất organosulfur (hợp chất lưu huỳnh hữu cơ) như allicin và DADS. Chính những hoạt chất này tạo nên mùi vị đặc trưng của tỏi đồng thời mang lại nhiều giá trị sinh học quan trọng.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng tỏi có khả năng làm giảm triglycerid và giảm cholesterol xấu (LDL), đồng thời giúp tăng cholesterol tốt (HDL). Điều này khiến tỏi trở thành một trong những nguyên liệu tự nhiên phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh do rối loạn mỡ máu gây ra như xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành hay các rối loạn tuần hoàn ngoại vi.
Trong đó, tỏi tươi là lựa chọn được sử dụng phổ biến nhất. Hợp chất sunfua trong tỏi tươi có tác dụng ngăn cholesterol hấp thu qua màng ruột, đồng thời thúc đẩy đào thải lượng cholesterol dư thừa qua đường bài tiết.
Để dùng tỏi tươi hỗ trợ điều trị mỡ máu cao, mỗi ngày, bạn nên ăn 2-3 tép tỏi đã bóc vỏ, có thể cắt nhỏ hoặc ăn nguyên tép. Tỏi có thể dùng trực tiếp hoặc ăn kèm các thực phẩm khác, tốt nhất là dùng liên tục trong thời gian dài để đạt hiệu quả ổn định.
Ngoài tỏi tươi, rượu tỏi cũng là phương pháp được nhiều người lựa chọn. Rượu tỏi giúp làm giãn nở mạch máu, hạn chế hình thành huyết khối và hỗ trợ loại bỏ cholesterol bám ở thành mạch. Để chế biến, bóc vỏ 300g tỏi tươi, cho vào bình thủy tinh rồi ngâm với 600ml rượu trắng. Sau khoảng hai tuần, bạn có thể sử dụng, mỗi ngày uống 10ml, chia làm hai lần.
Một cách khác là dùng giấm tỏi, phù hợp với những người không uống được rượu. Tỏi sau khi bóc vỏ (khoảng 500g) được ngâm cùng 200g đường đỏ và 500ml giấm trắng trong lọ thủy tinh, sau một tháng, có thể dùng. Mỗi ngày ăn 4-5 tép tỏi đã ngâm và uống thêm một ít giấm tỏi pha loãng sau bữa ăn, duy trì liên tục trong 15 ngày để thấy sự cải thiện.
Ngoài ra, tỏi đôi khi được kết hợp với một số nguyên liệu có lợi cho tim mạch và lipid máu theo kinh nghiệm dân gian. Một cách làm đơn giản là dùng tỏi với đậu xanh. Đậu xanh được cho là giúp thanh nhiệt, hỗ trợ mỡ máu và tiêu hóa.
Cách thực hiện: 50 tép tỏi bóc vỏ, 100g đậu xanh đã rửa sạch, 800-1.000ml nước. Ngâm đậu xanh 2-3 giờ cho mềm, sau đó cho cả hai vào bát chịu nhiệt, đặt vào nồi và đun cách thủy 30-40 phút. Chắt lấy nước uống trong ngày.
Tiến sĩ Phương cũng lưu ý, người lạnh bụng, hạ huyết áp, viêm loét dạ dày không nên dùng nhiều tỏi. Đặc biệt, đây là kinh nghiệm dân gian, không thay thế điều trị chuyên môn.
Bệnh tim mạch hiện là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới và cũng là gánh nặng y tế nghiêm trọng ở Việt Nam. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, ước tính có 19,8 triệu người tử vong do bệnh tim mạch vào năm 2022, chiếm khoảng 32% số ca tử vong toàn cầu.
Số liệu từ thống kê Điều tra quốc gia các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm cho thấy, tỷ lệ người có cholesterol máu cao (cholesterol toàn phần từ 5 mmol/L trở lên hoặc đang phải dùng thuốc điều trị) đã tăng vọt từ khoảng 30% lên 44,1%.
