Ung thư cổ tử cung là một trong số ít các loại ung thư có thể phòng ngừa, nhờ đó giảm tỷ lệ tử vong. Các xét nghiệm sàng lọc giúp phát hiện sớm ung thư cổ tử cung và virus u nhú ở người (HPV) - nguyên nhân hàng đầu gây bệnh. Đó là lý do phụ nữ nên khám phụ khoa và sàng lọc định kỳ.
Có hai loại tế bào ở cổ tử cung là tế bào vảy và tế bào tuyến. Hầu hết trường hợp ung thư cổ tử cung bắt đầu từ các tế bào vảy (ung thư biểu mô tế bào vảy). Ở giai đoạn đầu, bệnh ít khi gây ra triệu chứng cho đến khi tiến triển nặng hơn. Khi đó, người bệnh có thể bị chảy máu âm đạo, ra khí hư bất thường hoặc đau khi quan hệ tình dục.
May mắn là ung thư cổ tử cung phát triển chậm. Quá trình một tế bào cổ tử cung chuyển biến thành tế bào ung thư thường diễn ra trong nhiều năm. Phát hiện và điều trị sớm các tế bào tiền ung thư là cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư cổ tử cung.
Xét nghiệm Pap
Xét nghiệm Pap là một trong những phương pháp quan trọng nhất giúp phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư cổ tử cung. Bác sĩ phụ khoa sẽ lấy mẫu tế bào cổ tử cung để tìm kiếm những tế bào có thể trở thành ung thư. Những tế bào tiền ung thư này có thể không bao giờ trở thành ác tính, nhưng tốt nhất nên kiểm tra và loại bỏ chúng để đảm bảo an toàn. Nếu kết quả xét nghiệm Pap bất thường, bác sĩ sẽ thực hiện thêm các xét nghiệm để quan sát kỹ hơn cổ tử cung và lấy thêm mô từ cổ tử cung để sinh thiết.
Có một số cách để bác sĩ loại bỏ các tế bào tiền ung thư. Phương pháp thông thường là loại bỏ mô bằng phương pháp sinh thiết hình nón, tiêu hủy bằng laser hoặc đông lạnh. Những phương pháp điều trị này hầu như luôn hiệu quả.
Nếu Pap cho thấy tế bào ung thư, bác sĩ sẽ thực hiện thêm các xét nghiệm khác để xác định giai đoạn ung thư. Phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm mục tiêu là các lựa chọn điều trị bệnh, tỷ lệ thành công phụ thuộc vào giai đoạn ung thư sớm hay muộn.
Nữ giới nên xét nghiệm Pap thường xuyên. Nhóm chuyên trách các dịch vụ dự phòng Mỹ (USPSTF) khuyến nghị bắt đầu từ 21 tuổi. Phụ nữ nên xét nghiệm Pap 3 năm một lần cho đến 65 tuổi. Phụ nữ 30 đến 65 tuổi có thể thực hiện thêm xét nghiệm HPV nguy cơ cao và kéo dài thời gian tầm soát lên 5 năm một lần, hoặc tiếp tục chỉ xét nghiệm Pap 3 năm một lần.
Trường hợp lớn tuổi hơn có thể ngừng xét nghiệm nếu không có bất kỳ kết quả Pap bất thường nào trong quá trình tầm soát định kỳ hoặc không có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung.
Xét nghiệm HPV
Xét nghiệm HPV được sử dụng kết hợp với xét nghiệm Pap để tăng cường khả năng phát hiện ung thư cổ tử cung. HPV là nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục rất phổ biến. Người càng có nhiều bạn tình và bắt đầu quan hệ tình dục càng sớm thì khả năng mắc HPV và ung thư cổ tử cung càng cao.
Không phải phụ nữ nào nhiễm HPV cũng phát triển thành ung thư cổ tử cung. Các chủng HPV nguy cơ thấp chỉ gây ra mụn cóc sinh dục. Trong khi các loại nguy cơ cao như HPV 16 và 18 có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung cũng như ung thư âm hộ, âm đạo, dương vật, miệng và họng.
USPSTF khuyến nghị tầm soát bằng xét nghiệm HPV nguy cơ cao (hrHPV) hoặc kết hợp xét nghiệm Pap và hrHPV 5 năm một lần với phụ nữ trên 30 tuổi. Sự kết hợp này được gọi là xét nghiệm đồng thời và là cách tốt để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung.
HPV cũng có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng cách tiêm vaccine. Thời điểm lý tưởng để tiêm vaccine HPV là trước khi quan hệ tình dục. Do đó, bé trai, bé gái được khuyến nghị tiêm vaccine trong độ tuổi 11-26 để bảo vệ cơ thể trước HPV.
Nữ giới cũng nên thay đổi lối sống như quan hệ tình dục lành mạnh, chung thủy với một bạn tình, để giảm nguy cơ mắc HPV, từ đó giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung. Tránh hút thuốc lá bởi nguy cơ mắc bệnh có thể cao gấp đôi so với người không hút. Ngoài ra, nên ăn nhiều trái cây và rau củ, giữ cân nặng hợp lý, không sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài.
Một số yếu tố nguy cơ gây ung thư cổ tử cung không thể kiểm soát như tiền sử gia đình. Người có mẹ hoặc chị gái từng bị ung thư cổ tử cung thì nguy cơ mắc bệnh cũng cao gấp 2-3 lần bình thường. Tuổi tác cũng là một vấn đề, vì ung thư cổ tử cung thường gặp ở tuổi 35-50.
(Theo Webmd)
