Gia tộc kín tiếng Sơn Kim: Từ hợp tác xã dệt may đến "đế chế" đa ngành

Từ hợp tác xã dệt may đến hệ sinh thái đa ngành

Sơn Kim là một trong những gia tộc kinh doanh lâu đời tại Việt Nam, với lịch sử hơn 70 năm phát triển qua 3 thế hệ. Người đặt nền móng cho đế chế này là bà Nguyễn Thị Sơn - một trong những nữ doanh nhân có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực công thương Việt Nam từ cuối thế kỷ 20.

Hành trình của gia tộc bắt đầu từ Hợp tác xã Đại Thành, cơ sở dệt may tư nhân ra đời tại Sài Gòn vào năm 1957. Sau năm 1975, các cơ sở sản xuất tư nhân được chuyển đổi thành doanh nghiệp Nhà nước. Năm 1986, Xí nghiệp Giày da và May mặc Xuất khẩu (sau này là Legamex) được thành lập.

Đến năm 1987, bà Nguyễn Thị Sơn được giao quản lý Legamex và trở thành Tổng giám đốc từ năm 1989. Dưới sự điều hành của bà, Legamex trở thành một trong những công ty dệt may lớn, xuất khẩu sang các thị trường như Liên Xô, Nhật Bản, Ba Lan và Pháp. Đây cũng là một trong những doanh nghiệp đầu tiên thí điểm cổ phần hóa tại Việt Nam.

Sau khi rời Legamex, bà Nguyễn Thị Sơn thành lập thương hiệu Lega-Fashion, tập trung vào sản xuất thời trang phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu. 

Năm 1993, bà Sơn thành lập Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Sơn Kim - tiền thân của Sơn Kim Group, hoạt động trong nhiều lĩnh vực, bao gồm sản xuất, bán lẻ và bất động sản. Từ thời điểm này, các thế hệ tiếp theo trong gia đình bắt đầu tham gia điều hành và mở rộng các hoạt động kinh doanh.

Bất động sản là một trong những trụ cột quan trọng của tập đoàn. Sơn Kim Group, dưới sự dẫn dắt của ông Nguyễn Hoàng Tuấn, con trai cả của bà Sơn, đã thành lập SonKim Land, chuyên phát triển các dự án bất động sản cao cấp tại TPHCM.

Những dự án như The Nassim, Gateway Thảo Điền, The Metropole Thủ Thiêm hay Serenity Sky Villas đã định vị SonKim Land như một thương hiệu bất động sản hạng sang, cạnh tranh với các tên tuổi lớn trong và ngoài nước.

Là "con át chủ bài" trong chiến lược tăng trưởng dài hạn, SonKim Land tiếp tục mở rộng quy mô với các dự án quy mô lớn như The 9 Stellars (khu phức hợp 16,5ha tại TP Thủ Đức), The Galleria Residence (456 căn hộ), The Crest Residence (240 căn hộ), The Opera Residence (646 căn hộ), cùng các sản phẩm giới hạn như Serenity Sky Villas (45 căn hộ biệt lập giữa trung tâm thành phố).

Cuối năm 2024, SonKim Land dính vào lùm xùm tại một dự án "đất vàng" ở quận 1 (TPHCM). Theo đó, dự án Khách sạn Quảng trường Quốc tế có địa chỉ tại 39 Nguyễn Thị Minh Khai do SonKim Land, Công ty Sato và Công ty TNHH Một thành viên Dịch vụ cơ quan nước ngoài (Fosco) hợp tác thực hiện.

Tuy nhiên, Thanh tra TPHCM đã kết luận rằng việc hợp tác này chưa tuân thủ đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền pháp lý. Fosco đã bàn giao nhà, đất cho Công ty ISH (liên doanh giữa 3 bên) khai thác kinh doanh trong khi pháp lý dự án chưa hoàn chỉnh, chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư.

Điều này không phù hợp với phương án sắp xếp, xử lý nhà, đất được phê duyệt, dẫn đến kiến nghị chấm dứt hợp tác và thanh lý hợp đồng góp vốn để tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Ngoài lĩnh vực bất động sản, Sơn Kim Group cũng "lấn sân" sang mảng thời trang và thành lập Sơn Kim Mode.

Một trong những thương hiệu đầu tiên và thành công khác của Sơn Kim Group là VERA - thương hiệu nội y nữ ra đời năm 1997 thông qua liên doanh với công ty thời trang Quadrille Nishida (Nhật Bản). Năm 2001, công ty tiếp tục đưa thương hiệu Jockey của Mỹ vào Việt Nam, mở rộng sang các dòng sản phẩm dành cho nam giới và đồ thể thao.

Năm 2006, Sơn Kim Retail thành lập Vision 21 - công ty truyền thông đa phương tiện, sau này phát triển thành GS Shop thông qua hợp tác với GS Home Shopping (Hàn Quốc), triển khai mô hình bán lẻ tích hợp giữa truyền hình, thương mại điện tử và cửa hàng vật lý. Cùng năm, công ty cũng thành lập SonKim Bắc Ninh để mở rộng hoạt động sản xuất và phân phối.

Giai đoạn từ năm 2017 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng khi Sơn Kim Retail chính thức được thành lập theo mô hình tập đoàn mẹ - tập trung đầu tư vào các ngành có tốc độ tăng trưởng cao. Cũng trong năm này, Sơn Kim ký kết hợp tác nhượng quyền với chuỗi cửa hàng tiện lợi GS25 từ Hàn Quốc, mở đầu chiến lược phát triển bán lẻ hiện đại tại Việt Nam.

Ngoài bán lẻ, Sơn Kim Retail còn mở rộng sang lĩnh vực F&B với các liên doanh cùng đầu bếp quốc tế. Năm 2019, công ty hợp tác với chuỗi nhà hàng Nhật Bản Watami để triển khai các thương hiệu như Watami Japanese Dining và Kyo Watami tại Việt Nam.

Song song với phát triển thương hiệu, Sơn Kim xây dựng chuỗi cung ứng riêng với việc thành lập Global Target và Logis DC Park - phục vụ sản xuất nhãn hàng riêng cho các hệ thống bán lẻ nội bộ và xuất khẩu.

Năm 2020, công ty tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp với thương hiệu HealthSpa, từng bước hoàn thiện định hướng trở thành hệ sinh thái phong cách sống tích hợp.

5 người con của gia tộc Sơn Kim

Bà Nguyễn Thị Hồng Vân là con gái đầu lòng của bà Sơn. Bà Vân từng tự khởi nghiệp trong ngành may mặc xuất khẩu, bà sau đó cùng chồng là ông Hồ Nhân sáng lập Công ty cổ phần Công nghệ Sinh học Dược Nanogen, đơn vị sản xuất thuốc điều trị ung thư, viêm gan và nghiên cứu vaccine Nanocovax.

Từ năm 2021, bà đảm nhiệm vai trò Tổng giám đốc kiêm người đại diện pháp luật của Nanogen. Ngoài ra, bà từng đồng sáng lập Trường THPT Duy Tân nhưng đã chuyển giao điều hành để tập trung vào mảng dược phẩm.

Người con trai thứ 2 là ông Nguyễn Hoàng Tuấn là người giữ vai trò lãnh đạo chủ chốt trong Tập đoàn Sơn Kim. Sơn Kim Land thu hút nhiều khoản đầu tư lớn từ EXS Capital, Hongkong Land và ACA Investments.

Ông Nguyễn Hoàng Anh là người con trai theo đuổi con đường khác biệt khi lựa chọn ngành cà phê. Là người sáng lập thương hiệu Golden Mountain Coffee & Tea, ông tập trung sản xuất cà phê sạch, hướng đến tiêu chuẩn quốc tế và xuất khẩu. Khởi đầu từ đam mê cá nhân, đến nay ông đã xây dựng được chuỗi cửa hàng cùng nhiều chứng nhận quốc tế như UTZ, Rainforest, FairTrade.

Là con út trong gia đình, ông Nguyễn Hoàng Lâm hiện là người sáng lập và điều hành Công ty Thiết kế nội thất Duy Quân. Ban đầu, ông thành lập doanh nghiệp với sự hỗ trợ từ các anh chị trong gia đình. 

Bà Nguyễn Thị Hồng Trang là con gái út và cũng là một trong những nhân sự chủ chốt của tập đoàn. Hiện bà giữ vị trí CEO của chuỗi cửa hàng tiện lợi GS25 Việt Nam và là thành viên Hội đồng Quản trị của Sơn Kim Mode. Lựa chọn đồng hành mẹ và các anh chị trong điều hành doanh nghiệp, bà Hồng Trang góp phần mở rộng hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ hiện đại.