Ngân hàng chặn thanh toán trên sàn ngoại hối được không?

Đầu tư tiền số đều được chuyển khoản

Bất chấp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các cơ quan quản lý liên tục công bố không cấp phép cho bất cứ sàn giao dịch ngoại hối (Forex), sàn giao dịch tiền ảo thì thực tế nhiều cá nhân tại VN vẫn tham gia. Các diễn đàn, nhóm đầu tư vẫn thu hút hàng trăm, thậm chí hàng ngàn nhà đầu tư (NĐT) thảo luận công khai, sôi nổi.

Chẳng hạn trên website traderviet.tv có hướng dẫn chi tiết cho người mới tham gia cách mở tài khoản FxPro 2025 một cách dễ dàng và nhanh chóng, trong đó có phần nạp tiền vào tài khoản. Sàn FxPro cũng hỗ trợ nhiều phương thức nạp tiền gồm chuyển khoản ngân hàng, thẻ tín dụng/ghi nợ, ví điện tử. NĐT có thể chọn phương thức nạp tiền phù hợp và thực hiện giao dịch.

Anh N.T trên một diễn đàn chuyên về Forex khẳng định, giờ nạp rút tiền rất đơn giản, cứ internet banking nạp tiền đồng (VND) rồi sàn tự quy đổi USD. Sàn có tài khoản ở nhiều ngân hàng tại VN, chỉ cần ghi đúng tài khoản trong nội dung nộp tiền. Tương tự, việc rút tiền cũng sẽ thông qua tài khoản ngân hàng hoặc lựa chọn rút về các ví điện tử. "Quan trọng là có thắng được không thôi chứ nạp tiền và rút tiền là đơn giản nếu lựa đúng sàn có uy tín, không phải là lừa đảo. Mỗi lần nạp hay rút chỉ vài chục triệu hay đến 100 triệu đồng cũng chỉ tương đương vài ngàn USD thì cũng không ai để ý đâu. Mọi hoạt động rút hay nạp tiền là sử dụng tiền Việt bình thường", anh N.T cho hay.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Tương tự, để mua bán giao dịch tiền số thì NĐT sẽ sử dụng đồng USDT giao dịch nên phải chuyển đổi từ VND, ngược lại bán USDT xong cũng chuyển thành tiền VND rút về tài khoản. Trong một nhóm giao dịch, NĐT được hướng dẫn như sau: Với giao dịch mua, member (thành viên nhóm) chuyển tiền đồng vào số tài khoản ngân hàng của admin (quản trị nhóm); lưu lại hóa đơn, sau đó admin sẽ chuyển USDT vào ví của người mua. Đối với giao dịch bán, member chuyển USDT vào ví của admin và lưu lại hóa đơn, sau đó admin sẽ chuyển tiền đồng vào tài khoản ngân hàng của người bán. Các quản trị nhóm cũng cảnh báo: Sau khi đã giao dịch với admin rồi, những lần tiếp theo cũng phải kiểm tra lại lịch sử chat, username, gọi điện thoại trước sau đó mới chuyển tiền, không được chủ quan.

Theo tư vấn và hình ảnh được chia sẻ của nhiều NĐT thì việc nạp tiền vào tài khoản của nhân viên sàn hay admin chủ yếu tài khoản của cá nhân. Các cá nhân có rất nhiều tài khoản ở nhiều ngân hàng khác nhau, thuận tiện và dễ dàng cho NĐT chuyển khoản bất kỳ lúc nào. Một số sàn giao dịch quảng bá có thể mua bán tiền số qua thẻ tín dụng nhưng theo các NĐT thì ở VN không được phép nên mọi giao dịch đều chuyển khoản bằng tiền đồng.

Chặn thanh toán sẽ giảm người tham gia

NHNN khẳng định, hoạt động Forex không thuộc phạm vi hoạt động ngoại hối được phép trong lĩnh vực quản lý ngoại hối. Do đó đến nay, NHNN không cấp phép cho bất kỳ sàn Forex nào tại VN. Vì thế, việc thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài (nếu có) cho các giao dịch sàn Forex là giao dịch không được phép. Thế nhưng như nói trên, cả các nhà băng lẫn cá nhân vẫn đang công khai các giao dịch này. Vì vậy mới đây, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện biện pháp để phòng ngừa, ngăn chặn việc lợi dụng để thanh toán cho các giao dịch bất hợp pháp, trong đó bao gồm thanh toán cho hoạt động của sàn Forex.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Vậy vì sao các dòng tiền này có thể qua mặt được các nhà băng? Một chuyên gia phân tích, các sàn nói chung đều áp dụng hình thức chuyển khoản cho cá nhân và không ghi rõ nội dung chuyển tiền. Vì vậy các ngân hàng thương mại có thể không biết để ngăn chặn được những giao dịch này. Cũng vì thế, câu hỏi đặt ra là sau chỉ đạo của NHNN, các nhà băng có nhận biết để ngăn chặn chuyển tiền trên sàn forex hay không và hiệu quả của biện pháp này. 

Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh cho rằng nếu các ngân hàng có thể khoanh vùng, ngăn chặn được những giao dịch chuyển khoản liên quan đến Forex hay tiền số thì sẽ hạn chế được rất nhiều hoạt động này. Bởi dù tham gia vào các sàn tự phát không được phép ở VN hay sàn nước ngoài thì cũng buộc phải chuyển khoản thông qua ngân hàng. Dù vậy, ông Khánh băn khoăn hầu hết các chuyển khoản này là giao dịch cá nhân và không ghi nội dung liên quan đến Forex hay tiền số. Nếu ngăn chặn giao dịch sai thì bản thân ngân hàng có thể bị khách hàng khiếu kiện. 

"Các ngân hàng có thể xác lập khoanh vùng những tài khoản đáng ngờ với các giao dịch có tần suất liên tục. Các giao dịch bất hợp pháp, có dấu hiệu lừa đảo, tội phạm, rửa tiền bị ngăn chặn là hoàn toàn đúng. Tuy nhiên ranh giới giữa ngăn chặn giao dịch bất hợp pháp và của khách hàng bình thường hiện khá mong manh nên cần có phân định rõ hơn", ông Phan Dũng Khánh chia sẻ thêm.

Đồng quan điểm, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI, nhấn mạnh những thanh toán liên quan đến các sàn Forex, đầu tư tiền số trong nước là giao dịch bất hợp pháp nên nếu phát hiện sẽ bị ngăn chặn là đúng. Nhưng đối với các sàn giao dịch nước ngoài thì có thể sẽ khó hơn. Bởi các thanh toán này vẫn được thực hiện chuyển khoản bằng tiền đồng mà không phải bằng ngoại tệ. Hơn nữa, các sàn giao dịch lớn của nước ngoài không liên quan đến việc cấp phép hay không của VN. NĐT khi tham gia giao dịch trên các sàn này cũng tương tự việc mua bán hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử thế giới như Amazon, Alibaba… 

Như vậy dựa vào cơ sở nào để ngân hàng có thể ngăn chặn các giao dịch bằng tiền đồng nếu không có chứng cứ rõ ràng liên quan đến hành vi lừa đảo, phi pháp? Từ trước đến nay trong hoạt động, ngân hàng nếu phát hiện các giao dịch đáng ngờ thì chỉ có thể trì hoãn và báo cáo với NHNN chứ cũng không thể ngăn chặn hoàn toàn. Đó là chưa kể số lượng giao dịch ngân hàng số, internet banking lên đến gần 10 tỉ giao dịch mỗi năm là một số lượng khá lớn nên để phát hiện các giao dịch liên quan đến Forex, tiền số… cũng không đơn giản. 

Do vậy để thực hiện ngăn chặn được các thanh toán không hợp pháp trong lĩnh vực Forex, NHNN cần làm rõ căn cứ hơn để cả ngân hàng lẫn người dân yên tâm khi giao dịch. Đồng thời nên đề xuất sửa đổi quy định quản lý ngoại hối thành luật để có cơ sở pháp lý cao hơn, phù hợp hơn trong bối cảnh kinh tế VN mở cửa giao thương rộng khắp với thế giới và liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhất là trong hoạt động thương mại điện tử.