Phó trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai Trần Quang Hoài chủ trì cuộc họp ứng phó với động đất tại Kon Tum - Ảnh: C. TUỆ
Ông Phạm Thế Truyền - Phó giám đốc Trung tâm báo tin động đất và sóng thần (Viện Vật lý địa cầu), nêu các con số thống kê tại cuộc họp ứng phó với động đất tại Kon Tum do Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai tổ chức chiều 24-8.
Theo ông Truyền, từ tháng 2-2021 đến nay, động đất xuất hiện ở khu vực huyện Kon Plông và có xu hướng gia tăng so với từ năm 2020 trở về trước.
Trước đó, từ năm 1903 đến năm 2020 chỉ ghi nhận 33 trận động đất có độ lớn từ 2,5 - 3,9.
Tuy nhiên, từ tháng 2-2021, động đất xuất hiện và có xu hướng gia tăng, viện Vật lý địa cầu đã ghi nhận 267 trận động đất từ 2,5 tới 4,7 độ. Trong tháng 4-2022 đã ghi nhận 2 trận động đất mạnh 4,1 và 4,5.
Gần nhất, chiều 23-8, xảy ra trận động đất 4,7 đã gây ra rung động cho khu vực chấn tâm và các vùng lân cận ở Quảng Nam, Đà Nẵng. Cường độ này tương đương với cường độ động đất xảy ra tại thủy điện Sông Tranh 2.
"Nhận định bước đầu, chuỗi động đất là động đất kích thích gây ra do hồ chứa nhưng để khẳng định nguyên nhân phát sinh và có cơ sở để dự báo, chúng tôi cần có những khảo sát, quan trắc và nghiên cứu chi tiết về địa chất tại khu vực này" - ông Truyền nêu ý kiến.
Theo ông Truyền, động đất ở huyện Kon Plong (tỉnh Kon Tum) có thể mạnh 5,5 độ Richter. Nhận định này không dựa vào nghiên cứu cụ thể mà áp dụng kết quả nghiên cứu ở khu vực khác có tính chất tương tự.
Thực tế, để trả lời câu hỏi có thể xảy ra động đất với cường độ lớn hơn 5,5 hay không cần nghiên cứu chi tiết trong khoảng 36 tháng.
Trước mắt, Viện Vật lý địa cầu sẽ đưa 3 trạm quan trắc động đất ở huyện Kon Plong vào hoạt động để cảnh báo sớm cho người dân. Sau đó sẽ lắp thêm 2 trạm nữa ở thủy điện Đăk Ring.
Theo ông Nguyễn Tấn Liêm - Phó ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Kon Tum, trận động đất mạnh 4,7 độ xảy ra chiều 23-8, cùng những dư chấn khác chưa gây thiệt hại về người ở địa phương, chỉ có một số nhà dân bị rơi ngói. Hiện các thiệt hại này đã được khắc phục. Dù vậy, người dân đang lo lắng khi liên tục hứng chịu các trận động đất mạnh kể từ tháng 4 vừa qua.
Ông Liêm cho biết xung quanh khu vực là tâm chấn của các trận động đất có 2 công trình hồ chứa thuộc thủy điện Thượng Kon Tum, Đắk Đrinh. Các công trình này đều có thiết kế chống chịu động đất ở cấp 7-8.
Trước mắt địa phương sẽ phổ biến sổ tay kiến thức về động đất, cung cấp tờ rơi cho người dân, tổ chức diễn tập kịch bản ứng phó với từng cấp độ động đất và ổn định tư tưởng, tránh tạo tâm lý hoang mang khi động đất xảy ra.
Đại diện tỉnh Kon Tum cũng kiến nghị Viện Vật lý địa cầu phối hợp với Công ty Thủy điện Thượng Kon Tum xem xét phương án lắp đặt trạm quan trắc để phục vụ công tác đo đạc, phục vụ việc cảnh báo sớm cho người dân thì sẽ không bị tâm lý.
Động đất liên tục khiến 117 hộ dân khu tái định cư thôn Đăk Tăng sống trong lo lắng vì nhà trên đỉnh đồi cao - Ảnh: TRẦN HƯỚNG
Ông Lê Minh Long - Phó vụ trưởng Khoa học công nghệ, Bộ Xây dựng - thông tin rằng sau trận động đất 4,5 độ hồi tháng 4 ở Kon Plông, cơ quan này đã cử đoàn khảo sát hồ đập, công trình dân dụng, công nghiệp trên địa bàn. Kết quả cho thấy với mức độ động đất theo cảnh báo hiện tại thì các công trình kiên cố ở Kon Tum đủ khả năng chống chịu.
"Với công trình xây tạm, mái ngói mái tôn, vật liệu nhỏ rất có thể rơi, nhưng không ảnh hưởng đến sinh mạng người dân. Chúng tôi mong muốn tỉnh Kon Tum tiếp tục tuyên truyền để tránh hoang mang cho người dân" - ông Long nói.
Ông Long cũng cho hay Bộ Xây dựng sẽ chuyển hướng dẫn xây nhà thấp tầng cho huyện Kon Plông. Các địa bàn khác tính chất động đất tương tự cũng có thể áp dụng. Ngoài ra, trong tháng 9, Bộ sẽ ban hành quy định mới về các công trình, trong đó đã cập nhật nghiên cứu về động đất.
Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đánh giá các trận động đất ở huyện Kon Plong thời gian qua chưa nghiêm trọng. Nguyên nhân ban đầu dẫn đến động đất kích thích là quá trình tích nước của hồ chứa thủy điện. Tuy nhiên, để kết luận chính xác cần có nghiên cứu chi tiết.
Kết luận cuộc họp, ông Trần Quang Hoài - Phó trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, nhận định trường hợp động đất lớn nhất xảy ra tại khu vực này là 5,5 độ có thể gây ra chấn động lớn, ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng và người dân. Dù vậy, cường độ này vẫn nhỏ hơn cấp độ chống chịu của các công trình được thiết kế trên địa bàn.
"Nếu động đất 5,5 độ xảy ra, các nhà dân kiên cố, hay công trình đảm bảo quy chuẩn xây dựng như trường học, bệnh viện vẫn có thể đảm bảo chống chịu. Nhưng với công trình bán kiên cố hoặc nhà tạm, địa phương cần rà soát để đảm bảo an toàn" - ông Hoài nói.
Ông cũng khẳng định các hồ chứa, thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã được thiết kế để đảm bảo an toàn cho nguy cơ động đất ở khu vực. Nhưng các đơn vị vẫn cần theo dõi, đánh giá thường xuyên.
Như Tuổi Trẻ Online đưa tin từ chiều 23 đến sáng 24-8, huyện Kon Plông đã xảy ra 12 trận động đất từ 2,5 đến 4,7 độ. Trong đó trận 4,7 độ đã gây rung chấn ở huyện Kon Plong và các tỉnh lân cận như Quảng Nam và Đà Nẵng.
