Trung tâm chống độc Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) thông tin về trường hợp nữ bệnh nhân (BN) nói trên. Trao đổi với bác sĩ, BN cho biết, do thấy trên mạng chia sẻ về tác dụng thanh mát, giải độc của cây me đất và cô ruột của bà cũng đun uống để chữa sỏi thận, tiểu đường, nên BN đã dùng theo dù bản thân chỉ bị bệnh thoát vị đĩa đệm.
Cây me đất BN dùng đun nước uống, sau đó dẫn đến suy thận (mẫu do BN cung cấp)
ẢNH: BVCC
BN cho hay đã dùng khoảng 0,5 kg cây me đất gồm cả hoa, rễ trắng và chùm củ, rửa sạch. Mớ me đất này được đun nhừ, cô đặc từ 1,5 lít nước xuống 600 ml và chia thành 3 cốc uống nước. Sau khi uống 2 cốc, BN buồn nôn và nôn. 2 ngày sau, do thấy mệt, sức khỏe bất thường, BN đã đến BV.
"Nước lá me này có vị chát, chua, mặn dù không cho gì thêm khi nấu nước", BN kể lại.
Tại BV Bạch Mai, kết quả xét nghiệm nước tiểu và máu cho thấy chỉ số creatinin cao gấp nhiều lần bình thường. BN được chẩn đoán bị tổn thương thận, suy thận cấp.
Cây me đã được biết có chứa a xít oxalic và có lẽ hàm lượng nhiều hơn các loại cây khác. Ca bệnh nêu trên cho thấy, một loại cây cỏ, kể cả được ghi nhận có thể ăn uống bình thường, nhưng khi ăn uống quá nhiều cũng có thể dẫn tới ngộ độc.
TS-BS Nguyễn Trung Nguyên
A XÍT mạnh trong cây me đất
Theo bác sĩ Trung tâm chống độc, mẫu cây của BN được xác định là cây me đất hóa đỏ, tên khoa học là Oxalis corymbosa DC. Kết quả xét nghiệm tại Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho thấy, mẫu cây me đất BN đã uống có chứa a xít oxalic. Chất này là nguyên nhân gây ra tình trạng suy thận khi người bệnh uống quá nhiều.
Theo TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, a xít oxalic là tác nhân gây tổn thương thận, suy thận nếu dung nạp vào cơ thể lượng lớn. Tình trạng nặng hơn sẽ gây ngộ độc cấp tính và có thể dẫn đến tử vong. BN nêu trên là trường hợp đầu tiên trung tâm ghi nhận ca bệnh uống một loại cây có chứa a xít oxalic và bị ngộ độc gây suy thận.
"Tìm kiếm trong y văn trên thế giới, chúng tôi chưa thấy có báo cáo hay nghiên cứu nào về người bị ngộ độc loại cây này", TS Nguyên cho biết.
Giám đốc Trung tâm chống độc thông tin thêm: A xít oxalic là a xít hữu cơ với tính a xít mạnh. Ở điều kiện thường, a xít này tồn tại ở dạng tinh thể, dễ tan trong nước tạo dung dịch không màu, có vị chua. Ở liều cao, a xít oxalic dễ làm kích thích niêm mạc ruột. Ở liều nguyên chất với hàm lượng 4 - 5 gr, có khả năng gây ngộ độc cấp tính, thậm chí dẫn đến tử vong.
Liều ngộ độc của a xít oxalic nguyên chất được ước khoảng 378 mg/kg thể trọng (khoảng 22,68 gr/người 60 kg). Trong cơ thể, sự kết hợp của a xít oxalic với canxi tạo ra canxi oxalat, có thể gây kết tủa lắng đọng tạo thành sỏi ở các cơ quan tiết niệu, gan, mật, tụy… hoặc đọng lại ở các khớp xương.
Loại a xít trong rau củ hằng ngày
TS Nguyễn Trung Nguyên chia sẻ, a xít oxalic có thể tìm thấy trong các loại thực phẩm rau củ quả mà cơ thể hấp thụ hằng ngày như khế, chanh, nho, me, củ cải đường, cải bó xôi, lá chè, cải thìa, cần tây... Cách dễ nhận biết khi ăn thực phẩm chứa a xít oxalic là có vị chua, chát. Với việc ăn uống hằng ngày lượng nhỏ các thực phẩm này, lượng a xít oxalic đưa vào không ảnh hưởng tới sức khỏe.
Bác sĩ Nguyên đặc biệt lưu ý, khi có vấn đề sức khỏe, mọi người cần đi khám để được chẩn đoán đúng bệnh và kê đơn thuốc. Nếu dùng thuốc y học cổ truyền, cần được khám bởi những người hành nghề đã được cơ quan quản lý và chuyên môn cấp phép (có ghi nhận chính thức về trình độ, có đăng ký khám chữa bệnh). Tuyệt đối không tin và tự "chữa bệnh" theo những cách thức được lan truyền trên mạng hoặc truyền miệng", TS Nguyên nhấn mạnh.
