Hai con gái của chị năm nay một tuổi, sinh đôi, mắc cúm A từ giữa tháng 11 với biểu hiện sốt cao, ho khan, nhiều dịch mũi. Khi hai bé mắc bệnh ngày thứ ba không đáp ứng thuốc hạ sốt, chị Hạnh mới đưa đi khám. Tại đây, kết quả xét nghiệm và CT phổi cho thấy hai bé mắc cúm A gây viêm phổi.
Cả hai bé được điều trị theo phác đồ gồm kháng sinh, thuốc hạ sốt, chăm sóc hỗ trợ hô hấp và theo sát tình trạng viêm phổi. Điều trị đến ngày thứ 7, hai bé được xuất viện, song chị Hạnh bị sốt hơn 40 độ C, kèm mệt lả không thể ăn uống, ho nhiều, tức bụng, buồn nôn và nôn liên tục.
Kết quả xét nghiệm dương tính cúm A, phổi bị tổn thương lan tỏa hai bên. Lần này, đến lượt chị nhập viện. Bác sĩ giải thích, việc chị bị kiệt sức, ăn uống không đủ chất, không nghỉ ngơi hợp lý tạo điều kiện cho virus cúm tấn công vào phổi gây ra biến chứng viêm phổi. Chị được cho uống thuốc kháng virus, hỗ trợ hô hấp, truyền dịch và điều trị 4 ngày.
"Ai cũng nói cúm chỉ là bệnh nhẹ, vậy mà mẹ con tôi thay phiên nhau nhập viện", chị Hạnh nói.
Nhiều trẻ nhập viện điều trị do mắc cúm tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
Còn vợ chồng chị Phan Thảo, 28 tuổi, phường Hòa Cường, Đà Nẵng và hai con 3 tuổi và 5 tuổi cũng phải nhập viện điều trị. Họ mắc cúm A ba ngày, tự mua thuốc uống theo triệu chứng, không đi khám. Sau quá trình tự điều trị, vợ chồng chị bị mệt lả, đau tức ngực dù hình ảnh chụp phim phổi chưa ghi nhận tổn thương. Con trai 5 tuổi bị biến chứng viêm phế quản, phải uống thuốc kháng virus, kháng sinh, bổ sung dưỡng chất trong 5 ngày bệnh mới đỡ.
Riêng bé gái 3 tuổi ban đầu đáp ứng thuốc hạ sốt, các dấu hiệu bệnh dần giảm, song đến ngày bệnh thứ 4 bé bị sốt cao 40 độ C, kèm ho đờm vàng xanh, khó thở, nôn ói liên tục. Khi đưa đến bệnh viện, trên hình ảnh chụp X-quang phổi cho thấy có tổn thương, bội nhiễm vi khuẩn rất rõ.
"Bác sĩ nói, may mắn con đến viện kịp thời chứ chậm thêm không biết sẽ thế nào", chị Thảo nói.
Theo bác sĩ Lê Thị Minh Nguyệt, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, tự ý dùng thuốc khi mắc cúm A là sai lầm phổ biến trong cộng đồng. Nhiều người nhầm cúm A với cảm lạnh, tự mua thuốc hạ sốt, kháng sinh hoặc thuốc cảm mà không đi khám. Việc này khiến bệnh không thuyên giảm, đồng thời làm tăng nguy cơ biến chứng như viêm phổi, viêm phế quản, thậm chí suy hô hấp. Kháng sinh không có tác dụng với virus cúm, lạm dụng có thể gây kháng thuốc, điều trị khó khăn.
Cúm A thường gây triệu chứng sốt, ho, đau đầu, đau mỏi người, khiến nhiều người nhầm với bệnh cảm lạnh thông thường. Người mắc cúm A có thể gặp các biến chứng viêm phổi, viêm cơ tim, viêm tai giữa... do virus cúm gây ra. Đồng thời, bệnh nhân cũng có thể bội nhiễm thêm các loại vi khuẩn khác như phế cầu khuẩn, tụ cầu vàng, liên cầu khiến bệnh trở nặng.
Người có bệnh nền, sức đề kháng yếu như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), người già, trẻ nhỏ hoặc phụ nữ có thai mắc cúm dễ diễn tiến nặng hơn.
Người lớn tiêm vaccine cúm phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Diệu Thuần
Do đó, bác sĩ Nguyệt lưu ý người dân nên đến bệnh viện khi sốt cao liên tục không đáp ứng thuốc hạ sốt, ho nhiều, khó thở, đau ngực, nôn nhiều hoặc có biểu hiện rối loạn ý thức. Việc xét nghiệm sớm giúp chẩn đoán cúm chính xác và can thiệp điều trị kháng virus kịp thời, hạn chế biến chứng nguy hiểm.
Người dân nên chủ động phòng cúm A để tránh nhiễm, trở nặng, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết lạnh hiện nay. Các biện pháp được khuyến cáo gồm: mang khẩu trang, rửa tay thường xuyên, vệ sinh mũi họng và hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh. Tiêm vaccine cúm cũng là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, giúp giảm tỷ lệ mắc và mức độ nặng nếu nhiễm bệnh.
Hiện Việt Nam lưu hành 4 loại vaccine cúm, giúp phòng các chủng virus cúm phổ biến gồm A/H3N2, A/H1N1 và các chủng cúm B. Vaccine bắt đầu tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn. Trẻ em từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi, chưa từng tiêm vaccine cúm, cần tiêm hai mũi, mỗi mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. Trẻ từ 9 tuổi và người lớn tiêm một mũi. Phụ nữ mang thai có thể tiêm ở bất kỳ giai đoạn nào thai kỳ, tốt nhất từ tam cá nguyệt thứ hai.
Kháng thể sau tiêm vaccine cúm giảm dần sau 6-12 tháng và virus cúm liên tục biến đổi nên cần tiêm nhắc lại một mũi hàng năm để củng cố miễn dịch và cập nhật chủng cúm lưu hành theo khuyến cáo của WHO. Ngoài ra, mọi người nên tiêm thêm các loại vaccine bảo vệ đường hô hấp khác như phế cầu, sởi, não mô cầu, thủy đậu, hợp bào hô hấp RSV... để tránh nguy cơ bệnh chồng bệnh.
