Đế chế đồ ăn vặt đến từ Philippines
Bim bim (snack) Oishi là món ăn vặt gắn liền với tuổi thơ nhưng ít người biết, đằng sau những gói bim bim này là chiến lược kinh doanh bài bản, khôn ngoan đến từ một tập đoàn châu Á.
Oishi trong tiếng Nhật nghĩa là "ngon". Nhưng điều thú vị là thương hiệu này không đến từ Nhật Bản mà là sản phẩm của tập đoàn Liwayway Holdings Company Limited - một công ty Philippines.
Người sở hữu Liwayway là Carlos Chan. Tính đến ngày 7/8/2024, ông sở hữu khối tài sản có giá trị khoảng 375 triệu USD, người giàu thứ 35 theo danh sách 50 người giàu nhất Philippines năm 2024 của Forbes.
Câu chuyện của Carlos Chan không bắt đầu trong phòng họp hay nhà máy lớn, mà từ một con phố nhỏ ở Manila.
Năm 1914, Chan Lib - cha của Carlos Chan - di cư từ tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc đến Philippines. Sau khi định cư tại Manila, Chan Lib mở một cửa hàng chuyên bán các sản phẩm từ bột ngô và cà phê tên Liwayway - có nghĩa là "bình minh" trong tiếng Tagalog (Philippines) - tượng trưng cho hy vọng và sự khởi đầu mới. Còn mẹ của Carlos Chan phụ trách bán bánh rán tôm.
Lớn lên trong môi trường gia đình buôn bán, Carlos Chan sớm có tinh thần kinh doanh, giúp đỡ cha mẹ. Trong bối cảnh Philippines đang hồi phục sau Thế chiến II, Carlos Chan bắt đầu mở rộng công việc kinh doanh của gia đình bằng việc mở rộng sang những sản phẩm chế biến sẵn, tiện lợi và có thể sản xuất hàng loạt.
Đến năm 1974, ông cho ra đời thương hiệu Oishi - sản phẩm đồ ăn vặt đầu tiên sử dụng công nghệ Nhật Bản. Carlos Chan chọn tên này bởi vừa dễ nhớ, vừa mang sắc thái ngoại quốc, tạo cảm giác cao cấp trong mắt người tiêu dùng châu Á.
Chân dung Carlos Chan (Ảnh: Esquiremag)
Chính bước đi táo bạo này sau đó đưa thương hiệu trở thành đế chế snack tại Đông Nam Á. Thậm chí, công ty đến từ Philippines còn chinh phục thành công thị trường rộng lớn nhưng vẫn còn sơ khai là Trung Quốc ngay từ thập niên 1980.
Chinh phục Trung Quốc và Đông Nam Á
Trong khi nhiều tập đoàn nước ngoài còn do dự vì rào cản văn hóa và pháp lý tại Trung Quốc, Carlos Chan đã xây dựng nhà máy Oishi đầu tiên tại Thượng Hải vào năm 1993. Thời điểm này, ngay cả Coca-Cola hay McDonald's cũng mới chỉ bắt đầu có ý định tiếp cận thị trường tỷ dân.
Để thích nghi, ông không chỉ đưa công nghệ mà còn cải tiến hương vị theo khẩu vị địa phương, sử dụng nhân sự người Trung Quốc, bao bì in tiếng Trung và sản phẩm thì được đặt tên rất bản địa như "Shanghaojia" (Thượng Hảo Gia). Oishi nhanh chóng trở thành cái tên quen thuộc với trẻ em Trung Quốc, trở thành một hiện tượng mà nhiều thương hiệu quốc tế mơ ước.
Đến cuối thập niên 1990, Oishi đã có hơn 10 nhà máy sản xuất tại Trung Quốc, với hàng chục dòng sản phẩm từ khoai tây chiên, snack hải sản, đến trà đóng chai. Thương hiệu này thậm chí còn mở rộng ra khắp châu Á như Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Indonesia và đặc biệt là Việt Nam.
Một điểm thú vị là Carlos Chan vẫn giữ nghề kinh doanh truyền thống của gia đình khi nguyên liệu sản xuất dùng chủ yếu chính là bột ngô.
Năm 1997, Oishi chính thức đặt chân vào Việt Nam bằng cách xây dựng nhà máy tại Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP), tỉnh Bình Dương. Thời điểm này, bim bim vẫn là thứ đồ ăn vặt xa xỉ với trẻ em và chưa có nhiều đối thủ cạnh tranh nội địa thực sự mạnh.
Mặc dù vậy, thương hiệu này vẫn không chọn chiến lược marketing rầm rộ. Thay vào đó, họ dùng chiến lược len lỏi âm thầm vào các cửa hàng tạp hóa, căng tin trường học. Sản phẩm của thương hiệu này nhanh chóng lọt vào mắt xanh của các thế hệ học sinh.
Ở Việt Nam, Oishi vẫn là một trong những thương hiệu snack phổ biến nhất, đặc biệt ở khu vực nông thôn và thành thị cấp 2.
Thương hiệu này được quản lý bởi Công ty cổ phần Liwayway Việt Nam. Tháng 10/2019, công ty này tăng vốn điều lệ từ 498,3 tỷ đồng lên 1.085,1 tỷ đồng (tương đương 53,5 triệu USD).
Cổ đông góp vốn gồm 4 pháp nhân. Trong đó, Công ty Liwayway Marketing Corporation góp hơn 5 tỷ đồng. Công ty Sunarin Laroshe (International) góp khoảng 319,3 tỷ đồng (29,43% vốn điều lệ). Công ty Shanghaojia International góp gần 174 tỷ đồng. Công ty Lotus Bay (HK) góp gần 587 tỷ đồng.
Lúc này, ông Oszen Angsanto Chan (sinh năm 1974) là Tổng giám đốc kiêm người đại diện pháp luật của công ty.
Đến tháng 10/2019, ông Oszen Angsanto Chan chuyển sang làm Chủ tịch Hội đồng quản trị. Ông Michael Chua Hui (sinh năm 1983) làm Tổng giám đốc. Công ty cũng ghi nhận thêm các thành viên HĐQT khác vào người đại diện pháp luật.
Sang tháng 5/2020, vị trí người đại diện pháp luật của doanh nghiệp là ông Osen Angsanto Chan.
Thông tin về Công ty cổ phần Liwayway Việt Nam (Ảnh: DKKD).
Hiện nay, thương hiệu Oishi đã có mặt tại hơn 10 quốc gia, với hàng trăm dòng sản phẩm và doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm. Dù vậy, gia tộc Chan vẫn giữ phong cách kín tiếng. Ông Carlos Chan từng trả lời truyền thông rằng "chúng tôi không muốn thu hút quá nhiều sự chú ý. Hãy để sản phẩm tự nói lên điều đó".
