Viêm da cơ địa (bệnh chàm) là bệnh mạn tính, có liên quan chặt chẽ đến cơ địa và yếu tố di truyền. Triệu chứng điển hình là khô da, mẩn đỏ ở vùng da sáng hoặc trung bình, hoặc đổi màu sẫm hơn ở vùng da sẫm màu, ngứa, đóng vảy và phát ban có vảy. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là sau đầu gối và ở các nếp gấp khuỷu tay. Triệu chứng thay đổi tùy vào mức độ nghiêm trọng và giai đoạn bệnh.
Có nhiều tác nhân gây viêm da cơ địa, trong đó có rối loạn nội tiết tố. Hormone là chất dẫn truyền hóa học kiểm soát mọi chức năng của cơ thể. Sự dao động hormone trong suốt cuộc đời mỗi người là bình thường và lành mạnh. Tuy nhiên, những biến động này có thể ảnh hưởng tới viêm da cơ địa, khiến các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
Các nhà nghiên cứu cho rằng bệnh viêm da cơ địa do hệ miễn dịch hoạt động không bình thường. Các hormone ảnh hưởng đến hai loại tế bào miễn dịch là Th1 và Th2. Tế bào Th2 có liên quan đến phản ứng dị ứng và bệnh viêm da cơ địa. Một số hormone như estrogen, progesterone có thể kích thích hoạt động của Th2 mạnh hơn. Trong khi các hormone androgen gồm testosterone lại có thể làm giảm hoạt động của Th2. Khi nồng độ các hormone này thay đổi, người bệnh cũng có thể nhận thấy những thay đổi liên quan đến triệu chứng viêm da cơ địa. Điều này đúng trong 5 giai đoạn biến động nội tiết tố thường gặp dưới đây.
Tuổi dậy thì
Tuổi dậy thì là thời điểm cơ thể trẻ em trải qua những thay đổi về nội tiết tố để trở thành người lớn. Song đây lại thường là thời điểm triệu chứng viêm da cơ địa giảm nhẹ. Nhiều thiếu niên nhận thấy bệnh cải thiện trước hoặc trong thời kỳ dậy thì. Ngoài ra, tình trạng da tiết dầu mạnh ở tuổi dậy thì có thể làm giảm triệu chứng da khô liên quan đến viêm da cơ địa. Những trường hợp bùng phát bệnh nặng hơn cần có chế độ chăm sóc da kỹ lưỡng và phù hợp trong thời kỳ dậy thì.
Kinh nguyệt
Những thay đổi về nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt có liên quan chặt chẽ đến các triệu chứng viêm da cơ địa. Nhiều người bệnh nhận thấy các triệu chứng nặng hơn vào tuần trước kỳ kinh nguyệt. Đây là thời điểm nồng độ estrogen giảm xuống, nhưng progesterone tăng nhanh chóng. Các triệu chứng có thể kéo dài, dẫn đến bùng phát bệnh viêm da cơ địa ngay cả trong kỳ kinh.
Mang thai
Trong thời kỳ mang thai, cơ thể phụ nữ có nhiều tế bào miễn dịch Th2 hoạt động hơn. Điều này giúp bảo vệ thai nhi đang phát triển, nhưng cũng dễ gây viêm da cơ địa hơn hay các triệu chứng trở nặng trong thai kỳ. Thai phụ nên đến bác sĩ sản phụ khoa và da liễu khám để được tư vấn phương pháp điều trị an toàn
Khi mãn kinh, cả nồng độ progesterone và estrogen đều giảm, có thể khiến tế bào miễn dịch Th2 ít hoạt động hơn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sụt giảm estrogen liên quan đến da khô, thay đổi hệ vi sinh vật trên da và chậm phục hồi tổn thương da, có thể làm cho các triệu chứng viêm da cơ địa tồi tệ hơn.
Dùng thuốc tránh thai
Không có nghiên cứu rõ ràng về mối liên hệ giữa thuốc tránh thai và viêm da cơ địa. Tuy nhiên, thuốc tránh thai có thể làm thay đổi nồng độ estrogen và progesterone, dẫn đến phát ban. Nếu phụ nữ dùng thuốc tránh thai làm cho bệnh nặng, hãy đến bác sĩ để được tư vấn.
Đôi khi các bệnh lý tiềm ẩn như bệnh tuyến giáp và căng thẳng cũng có thể gây mất cân bằng nội tiết tố. Các triệu chứng gồm thay đổi cân nặng đột ngột, khó ngủ, cảm thấy nóng hoặc lạnh, thay đổi trên da (da khô hoặc mụn trứng cá), tâm trạng bất thường, giảm ham muốn tình dục. Xét nghiệm máu có thể kiểm tra nồng độ nội tiết tố. Người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán chính xác tình trạng. Viêm da cơ địa là bệnh mạn tính, dễ tái phát, nhưng vẫn có thể được kiểm soát tốt nhờ chăm sóc da, thay đổi lối sống và điều trị sớm theo chỉ định của bác sĩ.
(Theo Verywell Health)
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh da liễu tại đây để bác sĩ giải đáp |
