Không giống cá mập có thể mọc lại vô số bộ răng, con người chỉ có hai bộ răng trong đời gồm răng sữa và răng vĩnh viễn.
Một nghiên cứu mới đây được đăng tải trên The Conversation đã giải thích rằng, sự tiến hóa này là một cơ chế thích nghi hoàn hảo để đảm bảo con người có thể nhai thức ăn hiệu quả trong suốt tuổi thọ dài của mình, đồng thời đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt về việc chăm sóc răng miệng ngay từ khi còn nhỏ.
Răng là công cụ thiết yếu giúp động vật cắn và nhai thức ăn, nhưng cách thức chúng được duy trì lại khác nhau giữa các loài.
Động vật ăn thịt có răng sắc nhọn để xé, trong khi động vật ăn cỏ có răng phẳng để nghiền. Đối với một số loài, như hải ly, răng phát triển liên tục và cần được mài mòn thông qua việc gặm nhấm.
Cá mập và cá sấu là loài polyphyodont, có khả năng mọc gần như vô số bộ răng mới khi răng cũ rụng đi.
Tuy nhiên, giống như hầu hết các loài động vật có vú, con người chúng ta chỉ có hai bộ răng: Răng sữa (deciduous teeth), bắt đầu nhú lên khi trẻ được 6 đến 8 tháng tuổi. Sau đó, khi trẻ từ 5 đến 12 tuổi, những chiếc răng sữa này sẽ rụng hết, nhường chỗ cho bộ răng vĩnh viễn lớn hơn.
Sự tồn tại của hai bộ răng ở con người là một sự thích nghi hoàn hảo với quá trình phát triển cơ thể. Răng sữa tương đối nhỏ, cần thiết để vừa vặn với khuôn mặt và hàm nhỏ nhắn của trẻ nhỏ. Khi chúng ta lớn lên, khuôn mặt và hàm cũng phát triển to hơn, tạo đủ chỗ cho nhiều răng hơn và lớn hơn.
Răng vĩnh viễn (gồm 28 chiếc, cộng thêm khả năng mọc thêm bốn chiếc răng khôn) lớn hơn răng sữa, giúp chúng ta nhai thức ăn hiệu quả hơn, phù hợp với chế độ ăn uống đa dạng của người trưởng thành.
Quá trình này đảm bảo rằng răng của con người luôn phù hợp với kích thước khuôn mặt khi chúng ta lớn lên, giúp duy trì khả năng nhai hiệu quả trong suốt cuộc đời. Răng cửa (incisors) có chức năng cắn và xé, trong khi răng hàm (molars) chịu trách nhiệm nhai thức ăn thành những miếng nhỏ trước khi nuốt.
Mặc dù răng sữa sẽ rụng đi, nhưng việc chăm sóc chúng lại vô cùng quan trọng. Nếu răng sữa bị sâu nặng hoặc nhiễm trùng và phải nhổ bỏ quá sớm, nó có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng cho răng vĩnh viễn.
Vấn đề thường gặp là tình trạng răng "mọc chen chúc". Khi răng sữa bị nhổ, các răng khác xung quanh có thể dịch chuyển vào khoảng trống đó. Điều này khiến răng vĩnh viễn không đủ chỗ để mọc đúng vị trí, dẫn đến tình trạng răng bị kẹt trong hàm hoặc mọc chen chúc.
Do đó, việc giữ cho răng sữa khỏe mạnh và ở đúng vị trí cho đến khi chúng rụng theo quy luật tự nhiên là điều cần thiết để đảm bảo răng vĩnh viễn có thể mọc lên một cách hoàn hảo.
Hiện tại, giải pháp tốt nhất vẫn là chăm sóc răng miệng thật tốt bằng cách đánh răng hai lần một ngày bằng kem đánh răng có chứa fluoride và dùng chỉ nha khoa hàng ngày.
Việc hạn chế đồ ăn và thức uống có đường, thăm khám nha sĩ thường xuyên và bảo vệ răng khỏi các tổn thương là chìa khóa để giữ nụ cười đẹp và khỏe mạnh.
