Kỹ năng sống

Triết lý sống của cựu "Tổng thống nghèo nhất thế giới"

Hồi đầu năm, khi chia sẻ về bệnh tật của mình ông nói "Đây sẽ là điểm dừng của tôi". Nhưng việc ra đi với José Mujica là một hành trình đau đớn giống như cách ông từng đối mặt 6 phát đạn 50 năm trước, hay 10 năm bị giam trong nhà tù chưa đầy một mét vuông.

José Alberto Mujica Cordano sinh năm 1935 tại Paso de la Arena, ngoại ô Montevideo. Cha ông là chủ một trang trại nhỏ, qua đời trong cảnh nghèo khó khi Mujica mới 6 tuổi. Mẹ ông là người làm vườn. Năm 14 tuổi, Mujica đã xuống đường tham gia biểu tình đòi tăng lương cho người lao động nghèo.

Từng là du kích, Mujica gia nhập nhóm Tupamaros năm 1964, bị bắt bốn lần và hai lần vượt ngục, gồm cả cuộc đào thoát qua đường hầm năm 1971. Ông bị bắt lại năm 1972 và trải qua 10 năm tù khắc nghiệt, gồm 7 năm biệt giam trong buồng giam rộng chưa đến một mét vuông, hiếm khi được ra ngoài.

Để chống chọi nguy cơ phát điên, ông bầu bạn với ếch, chuột.

José Mujica đã trải qua 13 năm tù vì tham gia Phong trào Giải phóng Dân tộc. Ông được ra tù vào ngày 14/3/1985 và trở lại chính trường. Ảnh: EL PAÍS

José Mujica đã trải qua 13 năm tù vì tham gia Phong trào Giải phóng Dân tộc. Ông được ra tù vào ngày 14/3/1985 và trở lại chính trường. Ảnh: EL PAÍS

Được ân xá khi Uruguay khôi phục nền dân chủ năm 1985, ông trở lại chính trường, lần lượt được bầu làm nghị sĩ Montevideo (năm 1994), thượng nghị sĩ (1999) và Bộ trưởng Chăn nuôi (2005). Năm 2010, ông đắc cử Tổng thống.

Nhiệm kỳ tổng thống 2010-2015 của ông Mujica ghi dấu ấn với chương trình nghị sự cấp tiến, đưa Uruguay thành quốc gia tiên phong khu vực khi hợp pháp hóa phá thai, hôn nhân đồng giới, quy định sản xuất, buôn bán cần sa. Các chính sách này khiến thế giới chú ý đến Uruguay.

Ông Mujica thu hút sự chú ý toàn cầu bởi lối sống thanh đạm. Từ khi được ân xá năm 1985 đến lúc qua đời, ông sống tại trang trại nhỏ ở Rincón del Cerro, ngoại ô Montevideo. Ngày đầu tiên đến Thượng viện, ông đi xe máy, mặc thường phục. Ông vẫn làm nông, gắn bó với chiếc máy kéo và chiếc xe Volkswagen Beetle đời 1987 ngay cả khi là tổng thống. Khách đến thăm, dù là nguyên thủ hay hoàng gia đều phải "lội bùn" gặp ông.

"Họ nói tôi nghèo nhưng người nghèo là người cần nhiều. Còn tôi thì không. Tôi học cách sống thanh đạm", ông từng nói với Vua Tây Ban Nha Juan Carlos I, rồi cười: "Còn ngài thì không thể vì ngài không may sinh ra làm Vua".

Ông thường phản bác danh xưng 'tổng thống nghèo nhất thế giới'.

"Đây là thế giới của tôi - không tốt hơn hay tệ hơn, chỉ khác biệt", ông nói. Ông dành phần lớn lương làm từ thiện, không có tiền tiết kiệm, chọn cuộc sống giản dị ở trang trại cùng vợ.

Về chủ nghĩa tiêu dùng, ông cho rằng nó tạo ra xã hội "tự bóc lột". "Bạn có thời gian làm việc, nhưng không có thời gian để sống", ông nói.

José Mujica đi bộ trong trang trại của mình ngày 23/6/2008, tại Montevideo, Uruguay. Ảnh: DANTE FERNANDEZ

José Mujica đi bộ trong trang trại của mình ngày 23/6/2008, tại Montevideo, Uruguay. Ảnh: DANTE FERNANDEZ

Thời gian trong tù, theo ông, là giai đoạn định hình tư duy, buộc con người phải suy nghĩ và đặt câu hỏi hiếm khi xuất hiện trong đời thường.

"Để không phát điên, tôi nhớ lại những gì đã đọc, đã nghĩ khi còn trẻ. Tôi không thể thay đổi thế giới, nhưng những điều đó đã giúp tôi", ông nói với tờ EL PAÍS tháng 11/2024.

Ông ít nói về tra tấn hay khổ sở, không muốn đóng vai nạn nhân và chọn không trả thù quân đội thời độc tài. "Có những vết thương không thể lành, bạn phải học cách sống chung với nó", ông chia sẻ.

Người bạn đời của ông là bà Lucía Topolansky, một đồng đội từ thời du kích. Họ gặp nhau khi hoạt động bí mật, liên lạc qua thư lúc ở tù và tái hợp khi được trả tự do năm 1985.

Bà Lucía cũng là chính trị gia, từng giữ chức Phó tổng thống và là người đeo dải băng tổng thống cho chồng năm 2010. Ông gọi bà là "thói quen ngọt ngào" lúc về già và nói "Nếu tôi còn sống, đó là nhờ bà ấy".

José Mujica tại trang trại của mình tại Montevideo, Uruguay ngày 31/10/2024. Ảnh: EL PAÍS

José Mujica tại trang trại của mình tại Montevideo, Uruguay ngày 31/10/2024. Ảnh: EL PAÍS

Cuộc chiến với ung thư thực quản di căn gan khiến ông kiệt sức. Khi bệnh đã quá nặng, ông quyết định ngừng điều trị sau 31 lần xạ trị vì tác dụng phụ. Lần xuất hiện cuối cùng của ông là tại sự kiện vận động tranh cử ba tháng trước.

Tháng 1/2025, ông nói "đây là điểm dừng của tôi" và xin mọi người không phỏng vấn thêm. Ông muốn qua đời tại nhà mình ở trang trại, được an táng dưới gốc cây gỗ đỏ lớn, nơi ông chôn cất chú chó ba chân Manuela năm 2018.

"Và chỉ thế thôi", ông nói về ước nguyện cuối đời.

"Tôi cống hiến đời mình để thay đổi thế giới và chẳng thay đổi được gì nhiều. Nhưng tôi đã có một cuộc đời thú vị", ông nói. "Tôi đã tạo ý nghĩa cho đời mình. Tôi sẽ ra đi hạnh phúc. Tôi đã sống để mơ ước, chiến đấu. Họ đánh đập tôi, nhưng không sao cả, tôi không nợ đời điều gì".

Ngày 14/5, Tổng thống Uruguay Yamandu Orsi thông báo "tổng thống, nhà hoạt động, người dẫn đường và lãnh đạo Pepe Mujica, đã từ trần vào ngày 13/5 sau thời gian chiến đấu với căn bệnh ung thư thực quản".

"Cảm ơn ông vì tất cả những gì đã dành cho chúng tôi và tình yêu sâu sắc đối với nhân dân", Tổng thống Yamandu Orsi viết.

(Theo EL PAÍS)

Các tin khác

Petrolimex có Tổng giám đốc mới

Hội đồng quản trị Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) vừa quyết định bổ nhiệm ông Lưu Văn Tuyển làm Tổng giám đốc Tập đoàn Petrolimex.

Miền Bắc mưa lớn đỉnh điểm

Từ sáng nay (11/7) đến đêm mai sẽ là đỉnh điểm đợt mưa lớn đang diễn ra ở miền Bắc. Mưa xuất hiện theo đợt với cường độ mưa vừa, mưa to đến rất to. Trọng tâm mưa là các tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Tuyên Quang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Hà Nội, Bắc Ninh.

Giá xăng dầu đồng loạt tăng

Trong kỳ điều hành giá xăng dầu chiều nay 10.7, giá xăng dầu đồng loạt được điều chỉnh tăng, trừ giá dầu mazut 180CST 3.5S.

Giá vàng quay đầu giảm

Sáng nay (10/7), giá vàng trong nước lại quay đầu giảm nhẹ. Theo đó, vàng miếng SJC mất mốc 121 triệu đồng/lượng nhưng vẫn cao hơn giá vàng thế giới gần 15 triệu đồng/lượng.

Chứng khoán lập đỉnh mới

VN-Index tiếp tục thiết lập đỉnh cao mới - 1.415 điểm. Dòng tiền đổ mạnh vào thị trường, vốn nội, ngoại cùng giải ngân, trong đó, khối ngoại duy trì chuỗi 5 phiên liên tiếp mua ròng.

Giá vàng giảm đồng loạt

Giá vàng miếng, vàng nhẫn đồng loạt giảm trong bối cảnh giá thế giới có thời điểm về sát mức 3.300 USD/ounce. Tỷ giá trung tâm cũng rời ngưỡng kỷ lục thiết lập tuần trước.

Giá vàng giảm mạnh

Sáng nay (8/7), giá vàng trong nước giảm mạnh. Theo đó, vàng miếng SJC lùi về mốc 120,5 triệu đồng/lượng còn vàng nhẫn cao nhất 118,2 triệu đồng/lượng.

Chứng khoán tuần tới tăng hay giảm?

Tuần qua, thị trường chứng khoán trải qua nhiều phiên giao dịch tích cực, tuần tới, sự chú ý sẽ chuyển sang kết quả kinh doanh quý II của các doanh nghiệp niêm yết.

Biển Đông sắp đón áp thấp nhiệt đới

Chiều nay (3/7), một vùng áp thấp vừa hình thành ở khu vực phía đông bắc của đảo Luzon của Philippines, ngay sát Biển Đông. Dự báo trong đêm nay và ngày mai (4/7), vùng áp thấp này có thể mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, hoạt động trên Biển Đông.

Giá xăng dầu đồng loạt giảm

Trong kỳ điều hành giá xăng dầu chiều nay 3.7, giá các mặt hàng xăng dầu đồng loạt giảm so với giá điều hành ngày 1.7.

Giá vàng tăng rất mạnh

Sáng nay (2/7), giá vàng tăng rất mạnh lên cao nhất trong vòng 1 tháng nay. Theo đó, vàng miếng SJC tiến sát mốc 121 triệu đồng/lượng còn vàng nhẫn cao nhất lên 118,5 triệu đồng/lượng.

TP HCM có tân Phó Bí thư Thành uỷ

Ông Đặng Minh Thông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), vừa được Bộ Chính trị chuẩn y giữ chức Phó Bí thư Thành uỷ TP HCM (mới) nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Petrovietnam tiên phong thúc đẩy hợp tác, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Trong bối cảnh thị trường thế giới ngày càng biến động, khó dự báo, sự phối hợp giữa các doanh nghiệp nhà nước và với các doanh nghiệp tư nhân trở thành yếu tố sống còn. Thực hiện vai trò tiên phong, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã chủ động liên kết với các tập đoàn hàng đầu khu vực công - tư, tạo nên sức mạnh tổng hợp, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam bứt phá và vững bước hội nhập.

Giá vàng bất ngờ giảm mạnh

Sáng nay (28/6), giá vàng trong nước quay đầu giảm mạnh. Giá vàng miếng SJC mất mốc 120 triệu đồng/lượng nhưng vẫn cao hơn thế giới hơn 12 triệu đồng/lượng.

Chubb Life cập nhật giá đơn vị Quỹ Liên kết Đơn vị - Sản phẩm Kế hoạch Tài chính Chủ động

Sản phẩm Bảo hiểm Liên kết Đơn vị - Kế hoạch Tài chính Chủ động được thiết kế với các tính năng ưu việt nhằm đáp ứng đồng thời cả hai nhu cầu: Bảo vệ và Đầu tư. Với thông điệp “Đầu tư vững tâm – Bảo vệ vững vàng”, sản phẩm Kế hoạch Tài chính Chủ động góp phần hoàn thiện danh mục giải pháp tài chính toàn diện của Chubb Life Việt Nam trên hành trình thực hiện sứ mệnh bảo vệ người trụ cột và gia đình Việt.