Thị trường tiền tệ tháng 9: Thanh khoản ngân hàng ổn định, tỷ giá VND hạ nhiệt sau động thái của Fed

Thanh khoản hệ thống ổn định 

Theo thống kê trong tháng 9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện điều tiết thanh khoản thông qua nghiệp vụ cầm cố giấy tờ có giá, xu hướng chính trong tháng là phát hành để cân đối lại lượng cho vay đáo hạn.

Trong tháng, NHNN hút ròng khoảng 79.400 tỷ đồng (tính đến 24/9) qua kênh nghiệp vụ mua kỳ hạn, trong đó quy mô cho vay là 197.500 tỷ đồng và đáo hạn là 276.900 tỷ đồng. Số dư nghiệp vụ mua kỳ hạn đang lưu hành là 130.700 tỷ đồng, giảm 29% so với cuối tháng trước.

Về cơ bản NHNN vẫn duy trì hoạt động hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng với cường độ giảm nhẹ so với hai tháng trước. Trong khi đó, kênh tín phiếu không ghi nhận giao dịch. 

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất cho vay VND qua đêm neo ở mức xấp xỉ 5% trong những ngày đầu tháng và giảm dần các tuần sau đó. Lãi suất cho vay qua đêm VND bình quân trong tháng 9 giảm khoảng 0,3% - 0,5% ở các kỳ hạn dưới 2 tuần và gần như không đổi ở các kỳ hạn dài hơn.

Dẫn số liệu từ NHNN, lãi suất cho vay qua đêm tại phiên 25/9 là 4,57%. Lãi suất các kỳ hạn từ một tuần tới ba tháng hiện dao động từ 5,63% - 5,5%. Theo dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh New York, chênh lệch giữa lãi suất qua đêm có bảo đảm (SOFR) của Mỹ và lãi suất qua đêm của tại Việt Nam ở phiên 25/9 là 0,39 điểm %.

Điểm nhấn trong tháng là ngày 17/9, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sau nhiều lần trì hoãn đã quyết định hạ lãi suất 0,25 điểm % lần đầu tiên trong năm 2025, đưa lãi suất điều hành về mức 4% - 4,25%.

Đồng thời, Fed cũng để ngỏ khả năng giảm thêm 0,5 điểm % nữa để đưa lãi suất cuối năm 2025 về khoảng 3,5% - 3,75%/năm nếu dữ liệu kinh tế phù hợp. Giới phân tích nhận định động thái này có thể tạo ra dư địa để Việt Nam duy trì mặt bằng lãi suất thấp trong thời gian tới. 

Trao đổi với người viết, TS Nguyễn Trí Hiếu - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, quyết định hạ lãi suất của Fed có ảnh hưởng nhất định tới Việt Nam.

Theo TS Hiếu, trước hết động thái trên sẽ giúp giảm áp lực lên tỷ giá VND/USD. Khi lãi suất USD hạ, đồng bạc xanh có xu hướng mất giá, từ đó làm giảm bớt sức ép mất giá lên tiền đồng. Đây là yếu tố thuận lợi cho cán cân vĩ mô, bởi từ đầu năm đến nay tỷ giá chịu áp lực khá lớn.

Bên cạnh đó, việc giảm áp lực tỷ giá sẽ hạn chế mức mất giá của VND, qua đó có lợi cho nhập khẩu và làm giảm bớt tác động đến lạm phát.

"Nhìn chung, động thái cắt giảm lãi suất của Fed là tích cực đối với kinh tế Việt Nam", TS Hiếu nhấn mạnh. 

Tỷ giá hạ nhiệt

Trong tháng, tỷ giá trung tâm do NHNN công bố dao động quanh mức 25.168 - 25.273 VND/USD, giảm so với nhiều tháng trước. Tính đến ngày 30/9, tỷ giá trung tâm được công bố ở mức 25.187 VND/USD, giảm 111 đồng so với mức đỉnh ghi nhận tại phiên 23/8 (25.298 VND/USD). Tính từ đầu năm, tỷ giá trung tâm tăng gần 3,5%. 

Trong khi đó, tỷ giá trên thị trường chính thức và tự do diễn biến trái chiều trong tháng 9. Dẫn số liệu từ báo cáo tiền tệ của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tỷ giá thị trường chính thức tiếp tục tăng thêm 0,3% so với tháng trước, đưa mức mất giá của tiền đồng lên 3,7% so với đầu năm.

Trái lại, tỷ giá trên thị trường tự do điều chỉnh khá mạnh, giảm 0,5% so với tháng trước. Theo ghi nhận, từng có thời điểm giá bán USD tự do chạm ngưỡng 27.000 VND/USD (ngày 6/9). Luỹ kế từ đầu năm đến nay, tỷ giá trên thị trường tự do tăng thêm khoảng 2,9%.

Mức mất giá của tiền đồng cho đến nay vẫn trong biên độ cho phép của NHNN. Ngoài ra, trong tháng trước, NHNN đã can thiệp để điều hướng tỷ giá với nhu cầu đăng ký mua ngoại tệ có kỳ hạn có hủy ngang của các ngân hàng thương mại là khoảng 1,5 tỷ USD. Cùng với sự giảm giá của đồng USD, áp lực mất giá đối với tiền đồng cũng hạ nhiệt từ giữa tháng 9.

Đánh giá về triển vọng tỷ giá từ nay đến cuối năm,chuyên gia Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân, Chứng khoán Yuanta Việt Nam,dự báo VND vẫn có khả năng mất giá nhưng biên độ mất giá vẫn nằm trong tầm kiểm soát. 

Tuy nhiên là từ đây đến cuối năm, vị chuyên gia cho rằng áp lực tỷ giá vẫn còn tương đối lớn. Theo ông Minh, yếu tố tác động mạnh nhất đến tỷ giá hiện nay là chênh lệch lãi suất giữa USD và VND. Dù Fed đã bắt đầu giảm lãi suất, nhưng vẫn cần thêm nhiều đợt giảm nữa để thu hẹp đáng kể chênh lệch này. Khi chênh lệch lãi suất được thu hẹp, áp lực lên tỷ giá sẽ hạ nhiệt.

Yếu tố thứ hai là dự trữ ngoại hối. Sau giai đoạn đỉnh điểm năm 2022 với khoảng 110 tỷ USD, dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện chỉ còn khoảng 80 tỷ USD, theo số liệu mới nhất từ IMF. Mức dự trữ giảm sút này cũng tạo thêm áp lực lên tỷ giá. Ông cho rằng Việt Nam cần thêm thời gian để tích lũy và tăng cường nguồn dự trữ ngoại hối.

"Áp lực tỷ giá sẽ giảm bớt trong quý IV/2025. Cả năm, tỷ giá có thể tăng khoảng 3,8%, tương ứng tỷ giá USD/VND quanh mức 26.480 đồng", chuyên gia dự báo.

Bên cạnh đó, diễn biến quan trọng trong chính sách điều hành tháng qua là kể từ ngày 15/9/2025, Thông tư số 14/2025/TT-NHNN quy định về tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại (NHTM), chi nhánh ngân hàng nước ngoài, chính thức có hiệu lực.

Văn bản này được đánh giá là bước ngoặt quan trọng đưa hệ thống ngân hàng Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực Basel III.