Việt Nam đứng trước thời điểm quyết định nâng hạng. (Ảnh minh hoạ: Getty Images).
Theo ghi nhận, VN-Index đi ngang trong tháng 9 trong khi thanh khoản giảm mạnh từ 55.600 tỷ đồng của tháng 8 xuống còn 39.700 tỷ đồng. Vietcap đánh giá khả năng Việt Nam nhận kết quả tích cực là cao.
Một trong những rào cản lớn nhất là tiêu chí Chu kỳ thanh toán (DvP) hiện vẫn ở mức “Hạn chế”. Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68 từ tháng 11/2024 để loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch và đưa vào quy trình NPF. Sau gần một năm triển khai, Vietcap cho rằng tiêu chí này có thể được nâng lên mức “Đạt”. Tiêu chí về thanh toán và chi phí liên quan đến giao dịch thất bại cũng được xem là đã đáp ứng, sau khi Việt Nam có trường hợp giao dịch thất bại đầu tiên vào tháng 12/2024 và đã xử lý thành công.
Một mối quan ngại khác là năng lực NPF của các công ty chứng khoán trong nước. Hiện có 10 công ty cung cấp dịch vụ NPF với tổng hạn mức tối đa 132.000 tỷ đồng (5 tỷ USD), trong đó top 3 công ty chiếm 66% thị phần nước ngoài có hạn mức 40.000 tỷ đồng (1,5 tỷ USD). Con số này được đánh giá là đủ để đáp ứng nhu cầu khi các quỹ chỉ số dự kiến phân bổ vốn vào Việt Nam theo từng đợt, mỗi đợt khoảng 200–250 triệu USD.
Về quy trình giao dịch, vấn đề chậm trễ vốn ngoại được giải quyết thông qua thỏa thuận Auto-FX giữa nhà đầu tư và ngân hàng lưu ký, giúp giảm rủi ro thiếu tiền. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã có công văn yêu cầu các ngân hàng thương mại thực hiện quy định mới tại Thông tư 03 và Thông tư 25, rút ngắn quy trình mở tài khoản cho nhà đầu tư ngoại xuống khoảng hai tuần.
Nhóm cho biết quyết định nâng hạng hiện chưa được đưa ra, các cuộc họp của FTSE Russell trong tháng 9 mới dừng lại ở khâu đánh giá và tham vấn. Cuộc họp Ban Quản trị Chỉ số FTSE Russell – nơi phê duyệt cuối cùng – diễn ra trong tuần này.
Nếu Việt Nam được nâng hạng, FTSE Russell sẽ công bố chi tiết kế hoạch trong Báo cáo thường niên tháng 9/2025, bao gồm lộ trình thực hiện, danh sách 10–15 cổ phiếu dự kiến vào chỉ số và tỷ trọng phân bổ. Các quỹ chỉ số sẽ bắt đầu mở tài khoản, quá trình thực hiện chia làm nhiều đợt, sớm nhất vào tháng 3/2026.
Theo ước tính, Việt Nam có thể thu hút 6–8 tỷ USD dòng vốn ngoại, thậm chí lên tới 10 tỷ USD trong kịch bản tích cực. Trong đó, riêng các quỹ thụ động có thể giải ngân ít nhất 1 tỷ USD. Dựa trên nghiên cứu, Việt Nam được dự phóng có tỷ trọng 0,3% trong chỉ số FTSE Emerging Markets All Cap China A Inclusion Index, với khoảng 30 cổ phiếu đủ điều kiện bổ sung vào danh mục của các quỹ chỉ số.
Danh sách 30 cổ phiếu tiềm năng có thể được các quỹ chỉ số bổ sung vào danh mục. (Nguồn: Vietcap).
