 |
Trong một thử nghiệm lâm sàng, các nhà khoa học đang nghiên cứu xem liệu vắc xin có thể điều trị cho những bệnh nhân bị mụn trứng cá ở mặt từ trung bình đến nặng hay không. (Ảnh: Obencem) |
Mụn trứng cá là một rối loạn viêm trong đó nang lông và lỗ chân lông trên da bị tắc nghẽn và cơ thể phản ứng, dẫn đến hình thành mụn nhọt thường xuất hiện trên mặt, cánh tay trên, thân và lưng.
Tình trạng này có thể có nhiều tác nhân kích hoạt, bao gồm nhạy cảm với một số hormone do cơ thể tạo ra, đặc biệt là những hormone thay đổi ở tuổi vị thành niên, dùng thuốc cụ thể và mang một số yếu tố di truyền. Vi khuẩn trên da, chẳng hạn như loài Cutibacterium acnes, cũng có thể góp phần gây ra mụn trứng cá.
Hiện nay, công ty dược phẩm Sanofi đang tiến hành thử nghiệm lâm sàng giai đoạn đầu để kiểm tra tính an toàn và hiệu quả của vắc xin dành cho người lớn bị mụn trứng cá ở mặt từ trung bình đến nặng.
Vắc xin mới có thể giúp định hình lại bối cảnh điều trị mụn trứng cá, phát ngôn viên của Sanofi cho biết. Thật vậy, một loại vắc xin như thế này có thể cung cấp một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn cho các phương pháp điều trị mụn trứng cá hiện tại không có tác dụng chữa khỏi, phải sử dụng trong thời gian dài và thường đi kèm với các tác dụng phụ khó chịu. Các phương pháp điều trị như vậy bao gồm retinoid, kháng sinh và thuốc tránh thai nội tiết tố. Tuy nhiên, các thử nghiệm về vắc xin mới vẫn đang trong giai đoạn đầu và chưa có dữ liệu nào từ các thử nghiệm được công bố để xác nhận liệu nó có thực sự hiệu quả hay không.
Vắc xin trị mụn của Sanofi là gì?
Sanofi đang tiến hành cái được gọi là thử nghiệm Giai đoạn I/II. Thử nghiệm bắt đầu vào tháng 4 năm 2024 và dự kiến kéo dài đến năm 2027. Trong thời gian đó, công ty đang có kế hoạch tuyển dụng khoảng 400 người lớn từ 18 đến 45 tuổi bị mụn trứng cá ở mặt từ trung bình đến nặng, được định nghĩa là có một số lượng mụn cụ thể trên mặt.
Một số người tham gia thử nghiệm sẽ được tiêm một trong ba liều vắc xin, những người tham gia sẽ được tiêm tới ba lần với liều đó trong suốt quá trình thử nghiệm. Trong khi đó, những người tham gia thử nghiệm khác sẽ được tiêm vắc xin "giả" không chứa bất kỳ loại thuốc nào. Điều này sẽ cung cấp cho các nhà khoa học một điểm so sánh để giúp họ xác định mức độ an toàn và hiệu quả của vắc xin.
Vắc xin ngừa trứng cá hoạt động như thế nào?
Theo thông tin chi tiết về thử nghiệm được chia sẻ trực tuyến lưu ý rằng đây là vắc xin mRNA. Điều này có nghĩa là nó sử dụng một phân tử di truyền gọi là RNA thông tin để truyền hướng dẫn vào các tế bào của cơ thể, một khi đã vào cơ thể, vắc xin sẽ thúc đẩy hệ thống miễn dịch tấn công các protein cụ thể.
Trong trường hợp này, các protein mục tiêu có thể là protein do C. acnes tạo ra, vì Sanofi cho rằng vắc xin này nhằm mục đích tăng cường phản ứng miễn dịch của bệnh nhân chống lại các chủng vi khuẩn cụ thể được cho là góp phần gây ra mụn trứng cá. C. acnes là loại vi khuẩn chính liên quan đến mụn trứng cá.
Tại sao cần phải tiêm vắc xin ngừa mụn trứng cá?
Nhiều phương pháp điều trị khác nhau có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của mụn trứng cá. Các phương pháp điều trị như vậy nhắm vào các tác nhân khác nhau gây ra mụn trứng cá, chẳng hạn như độ nhạy cảm cao của tuyến dầu trên da với hormone hoặc vi khuẩn gây viêm.
Ví dụ, các phương pháp điều trị này bao gồm thuốc kháng sinh, nhằm kiểm soát quần thể vi khuẩn trên da và retinoid, giúp tăng sản xuất tế bào da và do đó giúp thông thoáng lỗ chân lông. Thuốc kháng sinh và retinoid tại chỗ có thể được bôi trực tiếp lên da dưới dạng kem dưỡng hoặc kem dưỡng ẩm. Ngoài ra còn có thuốc kháng sinh và retinoid dạng uống. Thuốc tránh thai có thể giúp hạn chế mụn trứng cá bằng cách điều chỉnh hormone sinh dục trong cơ thể.
Tuy nhiên, các phương pháp điều trị này chỉ có thể giúp kiểm soát mụn trứng cá, chứ không thể chống lại các nguyên nhân tiềm ẩn của tình trạng này. Chúng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Ví dụ, dùng retinoid có thể dẫn đến khô da và kích ứng, và có liên quan đến các triệu chứng tâm lý, chẳng hạn như trầm cảm và ý nghĩ tự tử.
Ngoài ra còn có nguy cơ lạm dụng thuốc kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh ở vi khuẩn gây mụn, nghĩa là vi khuẩn sẽ ngừng phản ứng một phần hoặc hoàn toàn với các loại thuốc thông thường. Vấn đề này trở nên trầm trọng hơn do thuốc kháng sinh trị mụn thường phải dùng trong nhiều tháng.
Do đó, phương pháp điều trị mới có thể thực hiện được bằng vắc xin được nhiều chuyên gia đồng tình.
Khi nào vắc xin ngừa trứng cá có thể được cung cấp cho bệnh nhân?
Sanofi cho biết họ có ý định chia sẻ kết quả từ thử nghiệm Giai đoạn I/II vào thời điểm thích hợp. Việc thu thập dữ liệu cho thử nghiệm dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2027, vì vậy có thể sẽ diễn ra vào thời điểm nào đó sau đó.
Thông thường, phải mất khoảng một thập kỷ để một loại vắc xin đi từ giai đoạn thiết kế đến giai đoạn được cấp phép và phê duyệt để sử dụng rộng rãi. Các loại vắc xin phải trải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm, bắt đầu bằng các thí nghiệm trên động vật và tế bào người, trước khi chuyển sang các thử nghiệm lâm sàng lớn hơn với đối tượng là con người.
Ngay cả khi thử nghiệm ban đầu về tính an toàn và hiệu quả này mang lại kết quả khả quan thì vẫn cần phải thử nghiệm nhiều hơn nữa trước khi vắc xin có thể đến được các phòng khám.
Sanofi cũng đang có kế hoạch triển khai thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn I riêng biệt cho vắc xin này vào năm 2027. Trong thử nghiệm này, công ty sẽ kiểm tra mức độ hiệu quả của vắc xin trong việc điều trị cho những bệnh nhân bị mụn trứng cá ở mức độ nhẹ hơn.
Có loại vắc xin trị mụn nào khác đang được thử nghiệm không?
Các nhà khoa học tại Sanofi không phải là những người duy nhất phát triển vắc xin trị mụn, mặc dù họ có vẻ là người đi xa nhất trong quá trình phát triển vắc xin này.
Ví dụ, một nhóm các nhà nghiên cứu ở California đã tạo ra một loại vắc xin nhắm vào một biến thể của một loại enzyme cụ thể được gọi là hyaluronidase trong C. acnes. Biến thể này, chỉ được sản xuất bởi vi khuẩn C. acnes gây ra mụn trứng cá, phá vỡ một phần axit hyaluronic, một chất bảo vệ tự nhiên do da sản xuất. Điều này để lại các mảnh axit mà hệ miễn dịch sau đó tấn công, kích hoạt tình trạng viêm được thấy trong mụn trứng cá.
Ở chuột, loại vắc xin này đã được chứng minh là làm giảm mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá tới 50%, so với các loài gặm nhấm không được tiêm vắc xin. Sau thành công này, các nhà nghiên cứu hiện đang tìm cách đưa vắc xin vào thử nghiệm lâm sàng, Tiến sĩ George Liu, giáo sư nhi khoa tại Đại học California, San Diego, người đã giúp phát triển vắc xin, cho biết.
