San hô "chết trắng" ở vịnh Nha Trang rất khó phục hồi

Bị tẩy trắng tới 39,5%

Ngày 11/6, một lãnh đạo UBND TP. Nha Trang, cho biết đã giao Ban quản lý (BQL) vịnh Nha Trang làm việc với Viện hải dương học Nha Trang để nghiên cứu, đánh giá nguyên nhân và tìm phương án phục hồi, bảo tồn hệ sinh thái tại vịnh Nha Trang. Theo vị này cho biết, thời gian qua TP. Nha Trang đã giao cho BQL vịnh Nha Trang có phương án bảo vệ, kiểm tra kiểm soát phân khu chức năng tại Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang (trước đây gọi là Khu bảo tồn biển Hòn Mun).

Như Tiền Phong đã phản ánh, những ngày qua, người đam mê lặn biển đăng tải nhiều thông tin, hình ảnh hệ sinh thái dưới đáy biển Hòn Mun trở nên tan hoang. Dưới đáy biển khu phía Đông Bắc và Tây Nam Hòn Mun, hàng loạt san hô chết, phủ trắng một vùng rộng hàng trăm m2. Cạnh đó, nhiều san hô bị chết nổi lên mặt biển, theo sóng đánh dạt vào bờ. Cảnh những đàn cá trước đây thường xuất hiện bơi lội ở đây, nay không còn nhiều.

Lý giải về tình trạng này, ông Huỳnh Bình Thái - Trưởng BQL vịnh Nha Trang , cho biết có nhiều nguyên nhân làm suy giảm hệ sinh thái rạn san hô Hòn Mun. Trong đó, phần lớn là do thiên tai và hiện tượng tẩy trắng san hô. Theo ông Thái, cơn bão số 12 năm 2017 từng làm rạn san hô phong phú và đa dạng tại Hòn Mun, Hòn Một, Hòn Tằm và đông bắc Hòn Tre bị thiệt hại nặng nề đến 70-80%. Đến năm 2019, san hô tại vịnh Nha Trang tiếp tục bị tẩy trắng do nhiệt độ nước biển tăng đột biến. Tại khu vực Hòn Tằm, độ phủ san hô cứng suy giảm đột ngột vào tháng 7/2017 từ 56,8% xuống còn 12,5%.

Kết quả công bố năm 2020 cho thấy tỉ lệ san hô cứng bị tẩy trắng lên đến 39,5%. Ảnh Minh Khanh.

Cũng theo ông Thái, trong vài thập niên gần đây, khí hậu trái đất nóng lên, nhiệt độ nước biển tăng nên xảy ra hiện tượng tẩy trắng san hô. Kết quả công bố năm 2020 cho thấy tỉ lệ san hô cứng bị tẩy trắng tại vịnh Nha Trang lên đến 39,5%. "Cơn bão số 9 năm 2021 một lần nữa các rạn san hô từ 1-3 m bị sóng đánh gãy hàng loạt. Không chỉ Hòn Mun , san hô ở Hòn Tằm, Hòn Tre trong vịnh Nha Trang cũng bị đánh gãy. Ngoài ra, sự bùng phát của các loài địch hại là sao biển gai và hiện tượng "tẩy trắng san hô" ảnh hưởng nặng đến hệ sinh thái", ông Thái cho hay.

Rất khó phục hồi

PGS.TS Nguyễn Tác An - nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang, cho hay: San hô quý hiếm tại biển Hòn Mun ở vịnh Nha Trang bị “xóa trắng là vấn đề nghiêm trọng”. Bởi để có một rạn san hô phải mất thời gian dài, có khi hàng nghìn năm, hay cả triệu trăm. Còn tình trạng san hô chết trắng như hiện nay là rất khó phục hồi, việc phục hồi mất nhiều thời gian lẫn tiền bạc và có khi còn không thể phục hồi được.

San hô bị gãy đổ nghiêm trọng dưới đáy biển vịnh Nha Trang. Ảnh Minh Khanh.

Theo PGS.TS An không thể đổ lỗi mãi cho thiên tai, địch hoạ, mà quên đi sự tác động rất lớn từ con người, chiến lược phát triển kinh tế của địa phương, vì “hệ sinh thái trong vịnh Nha Trang đang chịu áp lực lớn từ phát triển kinh tế”. “Để tìm ra được nguyên nhân của sự việc trên, cần có nghiên cứu, đánh giá khách quan, khoa học”, ông An nói.

Bẫy cá sót lại dưới biển ở khu vực Hòn Mun. Ảnh Minh Khanh.

Còn TS Hoàng Xuân Bền - Phó Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang, cho biết, việc suy giảm rạn san hô có thể đánh giá từ nhiều nguyên nhân như: ô nhiễm môi trường từ các hoạt động du lịch, xả thải, nuôi trồng thủy sản; hiện tượng tẩy trắng san hô và các tác động thiên nhiên như bão, lũ... Tuy nhiên, để xác định chính xác rạn san hô hay hệ sinh thái bị hủy diệt cần phải khảo sát, đánh giá trực tiếp, dựa vào số liệu, dữ liệu để chứng minh. “Hiện nay, chưa thể xác định được sự suy giảm hệ sinh thái tại khu bảo tồn là do thiên tai hay do con người”, ông Bền cho hay.