• Trở lại Khoa học công nghệ

Robot cắt khối u, phẫu thuật gần 200 ca tại Tâm Anh

Ông Tươi (73 tuổi) mắc ung thư đại tràng, được robot Da Vinci Xi cắt bỏ khối u, nạo 27 hạch bạch huyết, là một trong gần 200 người phẫu thuật với thiết bị này tại BVĐK Tâm Anh.

Ông Tươi nhập viện trong tình trạng đau bụng, táo bón kéo dài, được phát hiện có khối u đại tràng giai đoạn 3, kích thước 5 cm, nằm ở vị trí đoạn gấp khúc giữa đại tràng lên và đại tràng ngang, gần gan.

TS.BS Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi tiêu hóa, BVĐK Tâm Anh TP HCM, cho biết người bệnh cần được loại bỏ khối u, nạo vét hết các hạch bạch huyết ở xung quanh với phạm vi mở rộng nhất nhằm ngăn ngừa tế bào ung thư xâm lấn hoặc di căn cơ quan xa. Phẫu thuật với sự hỗ trợ của Robot Da Vinci Xi là lựa chọn tối ưu nhằm đảm bảo lấy u ác tính hoàn toàn, chính xác và an toàn.

Ca mổ kéo dài hơn 6 giờ, robot được dùng cắt bỏ khối u và nạo vét 27 hạch bạch huyết ở mức D3 - rộng nhất. Da Vinci Xi gồm hệ thống camera 3D độ phân giải sắc nét cao và 4 cánh tay robot linh hoạt, mô phỏng cổ tay người. Bác sĩ phẫu thuật chính ngồi tại buồng điều khiển cách bàn mổ vài mét, thông qua màn hình 3D, bác sĩ quan sát toàn bộ phẫu trường, cấu trúc mô, mạch máu và dây thần kinh. Kết hợp dụng cụ nội soi, bác sĩ điều khiển robot tiến hành phẫu tích và các thủ thuật: kẹp cắt động mạch, phẫu tích mạch máu đại tràng giữa, cắt đại tràng cách khối u 15 cm...

Hậu phẫu, ông Tươi ổn định sức khỏe, ít đau. 3 ngày sau, ông có thể đi lại và ăn cháo, uống sữa; xuất viện sau một tuần. Do khối u đã xâm nhập đến thanh mạc, ông cần hóa trị hỗ trợ sau mổ.

Trước đó, bệnh viện tiếp nhận một ca bệnh nặng khác là ông Nguyễn Văn Trí (65 tuổi, TP HCM), mắc ung thư tuyến tiền liệt, phải cắt tuyến tiền liệt tận gốc hoặc xạ trị. Sau khi tìm hiểu các kỹ thuật mới, ông Trí chủ động chọn phẫu thuật bằng Robot Da Vinci Xi.

PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên, Giám đốc Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP HCM, cho biết phẫu thuật robot tối ưu với ca bệnh này vì vị trí phẫu thuật sâu, hẹp, sát nhiều cấu trúc quan trọng; robot giúp thao tác chính xác, giảm đau, giảm sang chấn và rút ngắn thời gian hồi phục. Quan trọng hơn, thao tác chính xác giúp bảo tồn tối đa cấu trúc xung quanh, tránh các biến chứng sau mổ, đặc biệt là rối loạn tiểu tiện và rối loạn cương, mang lại chất lượng sống tốt hơn cho người bệnh.

Nhờ hệ thống robot phóng đại hình ảnh gấp 15 lần, êkíp bác sĩ có thể bóc tách, khâu nối chính xác, bảo tồn thần kinh lẫn mạch máu quanh tuyến tiền liệt. 12 giờ sau mổ, ông Trí tự đi lại, ăn uống bình thường và xuất viện sớm hơn so với mổ mở truyền thống.

Ông Trí, ông Tươi là hai trong gần 200 ca bệnh được phẫu thuật bằng robot Da Vinci Xi trong 7 tháng triển khai tại BVĐK Tâm Anh TP HCM. Trong đó hơn 90% là ca khó hoặc rất khó; tỷ lệ thành công đạt trên 96%, không ghi nhận biến chứng nặng, thời gian nằm viện trung bình 2-7 ngày (trong khi phẫu thuật cổ điển thường 5-7 ngày), có trường hợp xuất viện sau 48 giờ.

Về loại phẫu thuật, có hơn 120 ca thực hiện tại Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa gồm cắt u thận, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư bàng quang, tạo hình khúc nối bể thận - niệu quản, u sau phúc mạc, u tuyến thượng thận. Hơn 30 ca ở Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi tiêu hóa, chủ yếu là phẫu thuật ung thư thực quản, dạ dày, trực tràng, tuyến tụy, gan hay thoát vị hoành. 20 ca thuộc khoa Ngoại Lồng ngực - Mạch máu như cắt thùy phổi, tuyến ức, u trung thất...

Trung tâm Sản Phụ khoa cũng vừa chính thức áp dụng phẫu thuật với robot Da Vinci Xi trong bóc nhân xơ tử cung, cắt tử cung, cắt tử cung nạo hạch trong điều trị ung thư, điều trị lạc nội mạc tử cung, cắt khối buồng trứng, thai ngoài tử cung... Đến nay ghi nhận gần 10 ca thành công.

Khảo sát trên 20 bệnh nhân cắt thùy phổi, cắt u trung thất hoặc tuyến ức ứng dụng robot tại khoa Ngoại Lồng ngực - Mạch máu, kết quả không có biến chứng hậu phẫu. Tất cả bệnh nhân được rút nội khí quản ngay tại phòng hồi sức và phục hồi nhanh, nằm viện khoảng 4 ngày. Trong đó, hai trường hợp bị nhược cơ, một ca u lớn, cao và dính tĩnh mạch vô danh, robot giúp tiếp cận và bóc tách dễ dàng hơn - vốn là thách thức với các phương pháp ít xâm lấn truyền thống.

Robot Da Vinci Xi - "cánh tay mở rộng" cho bác sĩ

Hệ thống robot hiện đại hàng đầu Đông Nam Á - Da Vinci Xi, được triển khai tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.

Robot hoạt động như phần mở rộng tinh vi của bàn tay bác sĩ, nhấn vào 4 cánh tay cơ học và một camera 3D độ phân giải cao. Khi bác sĩ điều khiển từ bàn console, máy tính lập tức chuyển các cử động tay thành chuyển động của robot, chính xác hơn và không bị rung. Cánh tay robot có thể xoay 540 độ, mô phỏng linh hoạt của cổ tay người, cho phép phẫu thuật chính xác tại các vùng sâu, hẹp.

Toàn bộ quy trình thực hiện qua các vết mổ nhỏ dưới một cm, giảm đau, chấn thương mô hay mất máu, rút ngắn thời gian hồi phục. Nhờ yếu tố này, ca mổ ít để lại sẹo, giảm nguy cơ nhiễm trùng, người bệnh sớm trở lại sinh hoạt bình thường.

Các nghiên cứu được trình bày tại Hội nghị ISPOR 2021 chỉ ra phẫu thuật ứng dụng robot có thể hạ 70% nguy cơ truyền máu, giảm 39% biến chứng trong 30 ngày, rút ngắn 1,9 ngày nằm viện và giảm 57% nguy cơ tử vong so với mổ mở truyền thống. Với nội soi, robot cũng bớt 28% nguy cơ truyền máu, 14% biến chứng, 33% tử vong, 23% tái nhập viện trong 30 ngày.

Hiện robot Da Vinci Xi được Bộ Y tế phê duyệt cho 59 quy trình kỹ thuật tại Việt Nam, áp dụng trong nhiều chuyên khoa gồm: tiết niệu (cắt tuyến tiền liệt, cắt thận, cắt bàng quang, phẫu thuật tạo hình bể thận); phụ khoa (cắt tử cung, cắt u xơ tử cung, cố định xương cùng âm đạo, điều trị lạc nội mạc tử cung, ung thư phụ khoa). Một số chuyên khoa khác như: tổng quát (cắt túi mật, phục hồi thoát vị, mổ đại tràng, thu hẹp dạ dày, cắt lách; phẫu thuật ngực (cắt phổi, cắt bỏ khối u trung thất, cắt thực quản); tim mạch (sửa van hai lá, ghép bắc cầu động mạch vành; đầu - cổ (phẫu thuật robot qua đường miệng cho một số khối u nhất định)...

TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực - Mạch máu, cho biết robot giải quyết những thách thức trong phẫu thuật, như khi mổ u trung thất do u thường gần các cấu trúc quan trọng, nằm trong không gian nhỏ, phẫu trường hẹp khó thao tác. Dù mổ nội soi lồng ngực có video hỗ trợ (VATS) cải thiện đáng kể so với mổ mở truyền thống, tuy nhiên phẫu thuật có robot (RATS) khá ưu việt, cung cấp hình ảnh ba chiều sắc nét, nhất là cổ tay dụng cụ linh hoạt, khả năng giảm rung, dễ điều khiển, dễ dàng xử lý u ở vị trí khó cùng không gian hẹp.

TS.BS Nguyễn Anh Dũng đánh giá phẫu thuật có robot hỗ trợ (RATS) khắc phục nhiều hạn chế của nội soi thông thường, cho phép quan sát ba chiều, cổ tay dụng cụ linh hoạt, giảm rung và dễ điều khiển.

Cũng theo các bác sĩ, thành công của gần 200 ca phẫu thuật thể hiện năng lực làm chủ kỹ thuật cao của đội ngũ bác sĩ Việt Nam, mở ra cơ hội điều trị hiện đại cho người bệnh ngay tại quê nhà, chi phí hợp lý hơn so với việc phải ra nước ngoài.

Ngoài ra, PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên nhấn mạnh robot không thay thế đội ngũ phẫu thuật viên mà giúp họ thao tác chính xác hơn trong những vùng giải phẫu khó. "Công nghệ là công cụ, con người vẫn là linh hồn của cuộc mổ", ông nói.

Đông Vệ
Ảnh: BVĐK Tâm Anh