Tàu Perseverance bất ngờ phát hiện tia sét trên sao Hỏa - Ảnh minh họa
Tàu thám hiểm Perseverance của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã ghi nhận những tia sét nhỏ xuất hiện trong các cơn lốc bụi trên sao Hỏa. Phát hiện vừa được công bố trên tạp chí Nature.
Kết quả đến từ micro của thiết bị SuperCam, do các nhóm nghiên cứu Pháp tại Viện Nghiên cứu Vật lý thiên văn và Hành tinh học (IRAP) và Phòng thí nghiệm Khí quyển, Quan sát không gian (LATMOS) phát triển.
Micro này, được đưa lên sao Hỏa từ năm 2021, không chỉ giúp nghiên cứu âm thanh mà còn cung cấp dữ liệu chính xác về khí quyển. Khi laser SuperCam bắn vào đá, âm thanh truyền đến micro mang theo thông tin về nhiệt độ và mật độ không khí. Các nhà khoa học đã khám phá ra điều này khi micro tình cờ ghi lại hai cơn lốc bụi đi qua Perseverance.
Trong các đoạn ghi âm, nhà khoa học Baptiste Chide thuộc Viện Nghiên cứu Khoa học quốc gia Pháp (CNRS) nhận thấy tiếng "lách cách" bất thường. Sau phân tích và so sánh với sóng xung kích do laser tạo ra, ông đặt giả thuyết đây có thể là dấu hiệu phóng điện.
Thử nghiệm tái tạo trong phòng thí nghiệm, với micro đặt trong môi trường khí CO2 loãng và tạo tia hồ quang nhỏ, cho kết quả trùng khớp. Một số linh kiện micro còn hoạt động như antena, ghi nhận xung điện xuất hiện ngay trước âm thanh, phù hợp với quá trình sét.
Điều gây ngạc nhiên nhất là tần suất hiện tượng. Khi rà soát toàn bộ dữ liệu, nhóm phát hiện khoảng 50 sự kiện phóng điện, dù micro chỉ ghi âm trong thời gian rất ngắn và chỉ nhạy trong phạm vi 1-2 mét. Điều này cho thấy các cơn xoáy bụi - vốn phổ biến trên sao Hỏa - có thể thường xuyên tạo ra phóng điện.
Phát hiện này có ý nghĩa lớn đối với việc giải thích nhiều hiện tượng hóa học trên sao Hỏa, đặc biệt là sự biến mất nhanh chóng của methane từng được ghi nhận trong khí quyển.
Theo các nhà nghiên cứu, các hồ quang điện nhỏ có thể phá hủy phân tử methane hiệu quả bất thường. Tia sét cũng có thể liên quan đến sự hình thành hydrogen peroxide và perchlorate - những hợp chất oxy hóa mạnh xuất hiện rộng rãi trên bề mặt hành tinh.
Khám phá về phóng điện trên sao Hỏa mở ra một hướng nghiên cứu mới, giúp hiểu rõ hơn về khí quyển, hoạt động hóa học và điều kiện có thể ảnh hưởng đến sự tồn tại của dấu vết sự sống trên hành tinh Đỏ.
