VN-Index chốt phiên 21/5 ở trên 1.323 điểm, trở lại mốc tâm lý quan trọng trước đợt khủng hoảng vì thuế đối ứng của Mỹ. Tính từ đầu năm đến nay, chứng khoán tăng khoảng 4,44%.
Tuy thị trường đã có nhịp phục hồi khá tích cực, nhiều quỹ mở cổ phiếu vẫn đang giữ hiệu suất kém khả quan. Thống kê của nền tảng giao dịch chứng chỉ quỹ Fmarket đến nay thị trường có đến 20 quỹ cổ phiếu đang khiến nhà đầu tư thua lỗ. Trong đó, một số đơn vị quản lý vốn dẫn đầu hiệu suất trên thị trường thời gian trước, nhưng lại "đội sổ" thời điểm hiện tại. Có quỹ còn ghi mức âm NAV hai con số.
Trong các ngành có thanh khoản cao, ngân hàng có hiệu suất thấp so với nhóm cổ phiếu bất động sản. Ảnh: TVS
Lý giải với VnExpress, ông Đinh Đức Minh, Giám đốc đầu tư cấp cao của VinaCapital, cho rằng kết quả trong ngắn hạn đôi khi không phản ánh một cách toàn diện chiến lược đầu tư của quỹ. Một trong những nguyên tắc thường được các quỹ áp dụng là mua cổ phiếu của những công ty tốt lúc thị trường ít để ý đến, thậm chí là ở những giai đoạn giá cổ phiếu diễn biến tiêu cực. Vì lúc đó, quỹ mới có thể mua được một doanh nghiệp ở giá rẻ. Trong khi đó, dòng tiền trên thị trường thường hướng đến những kỳ vọng về lợi nhuận và tin tức ngắn hạn. Do đó, không tránh khỏi một số giai đoạn mà quỹ tốt cũng "thua" thị trường.
Ngoài ra ông Minh cho rằng, quản trị rủi ro cũng là một nguyên tắc được ưu tiên hàng đầu của các quỹ đầu tư. Rủi ro là về định giá khi mua phải một doanh nghiệp đang bị định giá cao hoặc có thể là về tình hình tài chính của doanh nghiệp có dòng tiền thu về không đủ để bù đắp cho chi phí hoạt động và nghĩa vụ nợ trong tương lai. Nếu nhìn lại trong hơn 20 năm phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, có những cổ phiếu tăng nóng trong một thời gian nhưng các quỹ đầu tư vẫn quyết định đứng ngoài, do cổ phiếu đó không đáp ứng đủ những tiêu chí về quản trị rủi ro. Điều này khiến hiệu quả ngắn hạn có thể "tụt lại" so với thị trường chung, nhưng giúp quỹ bền vững hơn về dài hạn.
Đại diện VinaCapital còn đề cập thêm bối cảnh kinh tế toàn cầu từ đầu năm, việc Mỹ đánh thuế đối ứng lên hầu hết quốc gia trên thế giới, trong đó Việt Nam - một trong những quốc gia chịu mức thuế cao nhất, đã tác động mạnh đến nhiều cổ phiếu. Mức thuế cao của Mỹ nằm ngoài dự báo của thị trường. Do đó, kết quả đầu tư của các quỹ cũng bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế này.
"Thậm chí vào thời điểm hiện tại, nhiều cổ phiếu đã bị quá bán dẫn tới giá cổ phiếu đã thấp hơn giá trị thực của doanh nghiệp", ông Minh nhận định.
Dù có hiệu suất khác nhau, gần như toàn bộ các quỹ mở cổ phiếu đều đặt tỷ trọng cao trong nhóm ngành ngân hàng. 25 quỹ được khảo sát có tỷ lệ đầu tư cổ phiếu ngân hàng trung bình gần 34%. Một số quỹ đặt tỷ lệ này lên tới trên 40% như MAGEF, BVFED, MBVF, UVEEF hay DCAF.
Ông Vũ Thành Huy, quản lý danh mục tại đơn vị tư vấn và ủy thác đầu tư FinSuccess, cho rằng cổ phiếu ngân hàng đang có sự phân hóa khá mạnh từ đầu năm, đặc biệt sau tin tức thuế quan đầu tháng 4 và báo cáo tài chính quý I. Nhìn chung, lợi nhuận ba tháng đầu năm của các ngân hàng thấp hơn dự báo của các tổ chức khi NIM (biên lãi ròng) tiếp tục giảm trong bối cảnh Chính phủ muốn thúc đẩy tín dụng ít nhất 16% năm nay để kích thích kinh tế. Trong khi đó tính đến tháng 1, tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành ở mức 4,3% - tập trung tại một số ngân hàng yếu kém và diện kiểm soát đặc biệt.
Tuy nhiên với nền định giá thấp trong lịch sử và câu chuyện riêng của từng ngân hàng, một số cổ phiếu vẫn có mức tăng trưởng ấn tượng từ đầu năm như TCB, MBB, CTG.
Nói về hiệu suất chênh lệch, ông Huy cho rằng hầu hết quỹ đều có tỷ suất sinh lời âm do ảnh hưởng của cổ phiếu FPT hơn là nhóm ngân hàng. Theo quan sát của đơn vị này, FPT thường chiếm 5-10% danh mục các quỹ trên, trong khi đó mã này đã có lúc sụt giảm hơn một phần ba giá trị vốn hóa từ đỉnh, cổ phiếu này cũng chịu ảnh hưởng do tin tức thuế quan.
Đại diện VinaCapital cũng phân tích ngân hàng là nhóm có diễn biến tương đối tích cực từ đầu năm do không phải là ngành bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Với kinh tế Việt Nam, ngân hàng vừa là trụ cột, vừa là ngành được hưởng lợi trong các chính sách thúc đẩy kinh tế trong nước của Chính phủ. Nhiều cổ phiếu ngân hàng mang lại lợi nhuận dương từ đầu năm, chẳng hạn như MBB, TCB hay STB.
"Việc nhiều quỹ mở nắm giữ tỷ trọng lớn trong ngành này là hợp lý do hầu hết ngân hàng ở Việt Nam đang có định giá rẻ, đồng thời triển vọng tăng trưởng trong dài hạn tích cực", ông Đức Minh đánh giá.
Quỹ mở đang thua lỗ nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn giữ kỷ luật, thể hiện qua việc các quỹ mở thu hút thêm khoảng 700 tỷ đồng trong quý I, theo báo cáo của FiinGroup. Khác với trạng thái bán tháo trên diện rộng diễn ra vào nửa đầu tháng 4, Fmarket ghi nhận lượng mua chứng chỉ quỹ gia tăng rõ rệt. "Điều này cho thấy sự trưởng thành của một bộ phận nhà đầu tư cá nhân khi đặt niềm tin vào các chiến lược đầu tư bài bản", đại diện nền tảng này nhận xét.
Theo Fmarket, trong 5 năm qua, phần lớn quỹ mở cổ phiếu có hiệu suất vượt trội so với VN-Index. Thị trường ghi nhận 5 quỹ có lợi nhuận trung bình gấp đôi chỉ số này như VESAF, SSISCA, VEOF, DCDS và VCBF-BCF.
Đại diện VinaCapital nói đặc điểm của thị trường chứng khoán là luôn có nhiều biến động trong ngắn hạn do bị chi phối bởi nhiều yếu tố và nhà đầu tư luôn có xu hướng phản ứng thái quá với những tin tức trên thị trường, cả ở chiều lên và chiều xuống. Do đó, nhà đầu tư nắm giữ quỹ mở sẽ luôn thấy những biến động lên xuống trong ngắn hạn.
Khi đầu tư vào quỹ mở càng dài hạn, rủi ro bị lỗ sẽ càng giảm và triển vọng lợi nhuận sẽ càng tăng. "Đó là lý do giá trị danh mục đầu tư của quỹ sẽ tăng theo thời gian và điều nhà đầu tư nên làm là đầu tư thật dài hạn, và không nên lo lắng nhiều về những biến động hay thua lỗ trong ngắn hạn", ông Minh nhấn mạnh.
Tuy nhiên ở chiều ngược lại, từ đầu năm đến nay, thị trường vẫn có 4 quỹ mở cổ phiếu đạt tăng trưởng dương về giá trị tài sản ròng (NAV).
Trong đó, BMFF của MB Capital là quỹ mở cổ phiếu duy nhất có hiệu suất cao hơn VN-Index với 6,35%. Quỹ này đầu tư linh hoạt vào các công ty có mô hình kinh doanh bền vững và triển vọng tăng trưởng cao cũng như các loại tài sản có định giá hấp dẫn, tối ưu mức sinh lời trong dài hạn. Theo báo cáo hồi tháng 4, hơn 45% danh mục của họ nằm ở các mã ngân hàng. Các cổ phiếu tiêu biểu là TCB, ACB, VRE, HPG và PLX.
Theo sau là MBVF cũng thuộc MB Capital với hiệu suất 3,8%. Quỹ đầu tư trung và dài hạn vào các cổ phiếu được định giá rẻ so với lợi nhuận hoặc tài sản. Hơn 44% danh mục của họ nằm ở các mã ngân hàng. Các cổ phiếu tiêu biểu là TCB, ACB, QTP, VRE hay HPG.
Có hiệu suất không quá xê xích là BVFED của Baoviet Fund với 3,4%. Đây là sản phẩm đầu tư vào rổ cổ phiếu VN30 với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận dài hạn cho nhà đầu tư trên cơ sở kết hợp giữa tăng trưởng vốn đầu tư và các dòng thu nhập từ tài sản đầu tư. Tính đến tháng 4, quỹ này cũng có hơn 44% danh mục nằm ở cổ phiếu ngân hàng. Các mã chiếm tỷ trọng cao của họ là HPG, TCB, BWE, ACB, VPB.
Quỹ cuối cùng đạt hiệu suất dương hiện tại là TCGF của TCAM với 1,67%. Đây là quỹ cổ phiếu mới thành lập hồi tháng 10 năm trước. Ngân hàng vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất trong danh mục với hơn 35%. VIB, HPG, VPB, TCB hay ACB là các mã đứng đầu danh mục.
Ông Võ Trung Cương, Phó tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Thành Công (TCAM) cho biết hiệu suất tích cực của TCGF trong bối cảnh thị trường biến động đến từ chiến lược đầu tư chọn lọc, tập trung vào các doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh, tăng trưởng bền vững và hưởng lợi từ các xu hướng kinh tế trung - dài hạn.
Bên cạnh đó, quỹ chủ động điều chỉnh tỷ trọng phân bổ giữa cổ phiếu và tiền mặt. Đặc biệt vào tháng 3 trước khi thông tin về chính sách thuế quan được công bố, TCGF đã nâng tỷ trọng tiền mặt lên khoảng 30% danh mục. Điều này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực khi thị trường điều chỉnh mạnh trong tháng 4, đồng thời tạo điều kiện để giải ngân trở lại tại các vùng giá hấp dẫn, giúp danh mục phục hồi nhanh khi thị trường hồi phục từ đáy.
"Chúng tôi tin rằng giữ được vốn là điều kiện tiên quyết để sinh lời bền vững. Việc tìm kiếm lợi nhuận luôn quan trọng, nhưng trong môi trường đầu tư nhiều biến động, quản trị rủi ro và hạn chế thua lỗ là yếu tố sống còn để bảo vệ thành quả đầu tư dài hạn", ông Cương nói thêm.
Theo Fmarket, chiến lược tăng tỷ trọng tiền mặt cũng được 19 quỹ mở cổ phiếu khác áp dụng trong tháng 3 như DCDS, VLGF, VESAF, VMEEF, SSI-SCA, VCBF-MGF... Các quỹ cũng đồng thời cơ cấu lại danh mục theo hướng an toàn, tập trung vào cổ phiếu cơ bản vững chắc và ít bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan mới.
