Uống trà sữa, ăn gà rán thay cơm
Ở tuổi 30, Minh Khang sống một mình giữa TPHCM, ngày ngày xoay vòng với công việc quản lý truyền thông áp lực. Có thể trạng gầy gò từ nhỏ, chưa bao giờ anh phải bận tâm chuyện tăng cân, béo phì. Chính vì vậy, Khang cứ thản nhiên ăn uống theo kiểu “cái gì tiện là được”, miễn sao đủ năng lượng để làm việc.
Buổi sáng anh thường ghé quán ven đường mua ổ bánh mì, kèm theo ly cà phê sữa đá đậm. Trưa đến, đồng nghiệp ăn gì, Khang ăn nấy. Hôm ăn cơm hộp, có hôm lại nhanh gọn với gà rán, mì Ý hay pizza.
Nhưng điểm nhấn trong ngày của Khang chính là ly trà sữa full topping vào buổi chiều. Anh vẫn đùa với đồng nghiệp rằng đó là “liều doping” giúp anh chống chọi với những bản kế hoạch dài dằng dặc.
Tối về, Khang lại tiếp tục ăn vội mì gói hoặc đặt đồ ăn nhanh rồi kết thúc bằng chè hoặc bánh ngọt.
"Tôi quen ăn đồ ngọt để tráng miệng sau mỗi bữa ăn. Không ăn đồ ngọt, đầu óc tôi cứ bồn chồn, không thể tập trung làm việc, thậm chí tối đến cũng khó ngủ", Khang chia sẻ.
Mì gói, đồ ăn nhanh là một phần không thể thiếu trong cuộc sống bận rộn của Khang (Ảnh: Freepik).
Khác với Khang, Hồng Hạnh 27 tuổi, mới lập gia đình nửa năm nhưng chồng thường xuyên đi công tác xa. Những ngày chồng về phép ở nhà, cô trở thành người phụ nữ đảm đang, bữa cơm nào cũng đủ canh rau, cá kho, thịt kho tươm tất. Thế nhưng, khi chồng đi vắng, mọi nề nếp dường như đổ vỡ.
Buổi sáng Hạnh thường ngủ nướng, bỏ bữa, vội vàng đến công ty. Đến trưa, cô theo đồng nghiệp ăn đồ ăn nhanh cho qua bữa rồi lại lao vào công việc.
Buổi tối, thỉnh thoảng Hạnh còn nổi hứng vào bếp nấu một món ăn đơn giản, nhưng phần nhiều lại tiếp tục gọi đồ ăn ngoài cho nhanh gọn rồi tiếp tục làm việc. Thậm chí, nhiều hôm, Hạnh không ăn mà chọn uống trà sữa thay cơm.
Cô vốn dĩ có dáng người cân đối, vòng nào ra vòng nấy, nên những thay đổi về cân nặng ban đầu chẳng khiến ai nhận ra. Chỉ đến khi đi khám sức khỏe định kỳ, Hạnh mới giật mình. Trong vòng một năm, cô đã tăng 5kg, kết quả xét nghiệm cũng cho thấy chỉ số đường trong máu đang tăng bất thường.
Bữa trưa quen thuộc hàng tuần của công ty Hạnh (Ảnh: NV).
Thói quen tiện lợi dẫn đến nguy cơ suy thận
Chia sẻ với Dân trí, bác sĩ Nguyễn Phối Hiền, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cơ sở 3, hiện nay, nhịp sống hiện đại ngày càng hối hả, việc lựa chọn những món ăn nhanh để thay thế bữa cơm truyền thống đã trở nên phổ biến, đặc biệt ở giới trẻ.
Tuy nhiên, lối ăn uống này không chỉ làm mất cân đối dinh dưỡng mà còn là một trong những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến tổn thương thận, thậm chí gây suy thận mạn tính nếu kéo dài.
"Trong thực hành lâm sàng, các bác sĩ ghi nhận ngày càng nhiều bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh thận mạn mà không hề có tiền sử bệnh lý nền. Một phần nguyên nhân là do lối sống ít vận động, ăn nhiều thức ăn chế biến sẵn, uống trà sữa thay nước lọc, nhịn cơm ăn mì, bỏ bữa, ăn đêm", bác sĩ Hiền chia sẻ.
Thực phẩm chế biến nhanh, trà sữa có thể dẫn đến nhiều hậu quả sức khỏe nghiêm trọng (Ảnh: Freepik).
Tại Việt Nam, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2023, tỷ lệ trẻ em và thanh thiếu niên có chế độ ăn vượt ngưỡng muối, đường và chất béo đang ngày càng tăng, nhưng lại thiếu hụt trầm trọng vitamin A, D, sắt và kẽm. Những yếu tố này đều thiết yếu cho hoạt động của hệ miễn dịch và nội tạng, bao gồm cả thận.
Các món ăn nhanh thường chứa nhiều calo nhưng lại nghèo vi chất. Mì tôm, khoai tây chiên, gà rán, snack… chủ yếu cung cấp carbohydrate tinh chế, chất béo bão hòa, muối natri và các chất phụ gia bảo quản.
Khi thay thế hoàn toàn cơm bằng các loại thức ăn nhanh, cơ thể sẽ thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động chuyển hóa, trong đó có chức năng bài tiết của thận.
Mỗi một “sự tiện lợi” khi bỏ qua bữa cơm nhà lại làm cơ thể bị phá vỡ cân bằng nội môi. Thận vốn là cơ quan âm thầm gánh trách nhiệm lọc máu và đào thải độc chất. Nếu phải làm việc quá sức suốt nhiều năm, hậu quả sẽ đến một cách lặng lẽ và dai dẳng.
Bên cạnh đó, phần lớn đồ ăn nhanh đều có hàm lượng muối (natri) rất cao để tạo vị đậm đà và bảo quản lâu. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 5g muối/ngày. Tuy nhiên, một gói mì ăn liền có thể chứa từ 1,8-2,5g muối, chưa kể lượng muối từ các món khác trong ngày.
Khi nạp nhiều muối, thận phải làm việc liên tục để đào thải lượng natri dư thừa ra khỏi cơ thể. Về lâu dài, tình trạng này làm tăng huyết áp, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn.
Ngoài ra, các chất phụ gia như monosodium glutamate (MSG), phosphate vô cơ (có trong nhiều loại xúc xích, phô mai chế biến…) cũng liên quan đến tổn thương tế bào thận nếu dùng lâu dài ở liều cao.
Thức uống ưa thích của giới trẻ như trà sữa, nước ngọt, nước tăng lực… chứa lượng đường cao bất thường, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ từ các chất phụ gia, chất tạo màu, chất làm ngọt nhân tạo.
Uống quá nhiều đường làm tăng nguy cơ béo phì, đề kháng insulin, tiểu đường. Hơn nữa, các loại kem béo và topping trong trà sữa thường chứa phosphate vô cơ có thể gây mất cân bằng chuyển hóa canxi - phospho. Tất cả đều là các yếu tố thúc đẩy tổn thương cầu thận, kéo theo nguy cơ suy thận.
