Ngày 13-11, Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, cho biết vừa tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân nam, 17 tuổi, nhập viện trong tình trạng kích thích, co giật và hôn mê sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.
Hút thuốc lá điện tử từ năm 13 tuổi
Bệnh nhân được cấp cứu cơn co giật, đặt ống nội khí quản, thở máy và gây mê.
Đáng lưu ý, điểm khác biệt của bệnh nhân này so với các bệnh nhân khác là xuất hiện suy thận rất sớm, tiến triển nhanh dẫn tới phải lọc máu. Đây là tình trạng suy thận trực tiếp do các chất độc trong thuốc lá điện tử gây ra.
Qua xét nghiệm, mẫu thuốc lá điện tử do gia đình cung cấp được xác định có chứa hai chất ma túy tổng hợp thế hệ mới là MDMB - 4en PINACA và ADB-4en-PINACA.
Nam thanh niên nhập viện trong tình trạng kích thích, co giật và hôn mê sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Ảnh: BVCC
Sau khi tỉnh lại, được rút ống nội khí quản, bệnh nhân cho biết đã bắt đầu hút thuốc lá điện tử từ năm 13 tuổi, đến năm 14 tuổi hút thêm thuốc lá điếu và kể từ đó hút đồng thời cả hai loại.
Khi các bác sĩ kiểm tra kỹ chức năng phổi, kết quả cho thấy bệnh nhân có rối loạn thông khí tắc nghẽn mức độ nặng; rất giống với căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gặp ở các bệnh nhân nghiện thuốc lá, thuốc lào nhiều năm.
"Tình trạng này là giai đoạn cuối của bệnh phổi do thuốc lá, rất khó chữa, ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới sức khỏe các bệnh nhân và đang là gánh nặng với hệ thống y tế", TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết.
Thuốc lá thế hệ mới biến tướng, đa dạng hoá sản phẩm
Theo Bệnh viện Bạch Mai, thuốc lá điện tử là một hỗn hợp các hóa chất nhân tạo tổng hợp, bao gồm nicotin, hàng nghìn hóa chất phụ gia, hóa chất hương liệu và các ma túy tổng hợp thế hệ mới.
Sản phẩm thuốc lá điện tử mà nam thanh niên 17 tuổi đã sử dụng trước khi nhập viện cấp cứu. Ảnh: BVCC
Thuốc lá nung nóng là dạng lai giữa thuốc lá điện tử và thuốc lá cũ (thuốc lá điếu, thuốc lào, shisha và xì gà). Đây là sự biến tướng, gia tăng về số lượng, đa dạng hóa sản phẩm độc hại trong đời sống, thay đổi các cách thức (hình thức, hương vị, quảng cáo,...) để thu hút, lôi kéo thêm nhiều người mua và sử dụng.
Riêng nicotin đã là một chất độc, gây nghiện mạnh, độc với toàn bộ cơ quan của cơ thể. Cũng bởi có độc tính cao nên nicotin được con người dùng làm hóa chất trừ sâu.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và môi trường nên nhiều nước, trong đó có Việt Nam, không còn sử dụng nicotin làm hóa chất trừ sâu và thay thế bằng các chất khác.
"Nicotin trong thuốc lá điện tử và những loại thuốc lá nung nóng là loại nicotin bào chế ở dạng không gây kích ứng đường hô hấp, lại được cho vào nhiều hơn thuốc lá cũ, do đó người hút dễ hút nhiều hơn, dẫn tới ngộ độc và nghiện sớm", bác sĩ Nguyên nhấn mạnh.
Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, các nghiên cứu ở Việt Nam cho thấy thuốc lá cũ gây thiệt hại kinh tế gấp 5 lần so với thuế thu được từ thuốc lá. Hậu quả về sức khỏe của thuốc lá cũ ở Việt Nam là khoảng 70.000 người chết mỗi năm và 28 nhóm bệnh khác nhau.
"Tất cả các loại thuốc lá đều đi ngược lại và phá hủy các nguyên tắc cũng như nỗ lực chống ô nhiễm môi trường, giữ không khí sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm, an toàn thuốc, an ninh trật tự xã hội và bảo vệ giống nòi", Giám đốc Trung tâm Chống độc nhận định.
|
Nhiều nghiên cứu quốc tế trong những năm gần đây cho thấy thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng không hề làm giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá, mà ngược lại còn góp phần gia tăng số người hút, đặc biệt ở giới trẻ. Một phân tích tổng hợp dựa trên 6.619 nghiên cứu thực hiện tại châu Âu và Bắc Mỹ giai đoạn 2005-2019 cho thấy, việc sử dụng thuốc lá điện tử làm tăng nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu ở nhóm thanh thiếu niên 13-19 tuổi. Tại Mỹ, một khảo sát quy mô lớn trên 52.579 học sinh lớp 6-12 trong giai đoạn 2015-2017 cũng ghi nhận xu hướng tương tự: Học sinh từng dùng thuốc lá điện tử có khả năng cao hơn tiến tới hút thuốc lá truyền thống và duy trì hành vi này lâu dài. Không chỉ thuốc lá điện tử, các sản phẩm thuốc lá nung nóng cũng được ghi nhận là “cầu nối” dẫn người dùng đến thuốc lá thông thường. Điểm chung của các sản phẩm này là đều chứa nicotin - chất có khả năng gây nghiện mạnh. Đáng lo ngại hơn, một số loại còn bị phát hiện có chứa các chất ma túy như cần sa, ma túy tổng hợp thế hệ mới. Việc tiếp xúc với nicotin dù chỉ một lần có thể nhanh chóng dẫn đến sử dụng lặp lại và tăng dần liều lượng. Thực tế cho thấy các dòng thuốc lá mới đang thu hút lượng lớn người trẻ, trong đó có cả nữ giới - nhóm vốn có tỉ lệ hút thuốc thấp hơn trước đây. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ, xu hướng này có thể tác động tiêu cực đến nhiều thế hệ người Việt trong tương lai. Trong bối cảnh đó, các hoạt động quảng cáo thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng như những sản phẩm “giảm hại” hoặc “hỗ trợ cai thuốc” bị đánh giá là gây hiểu lầm, làm sai lệch nhận thức của người dân và gây khó khăn cho cơ quan quản lý. TS.BS NGUYỄN TRUNG NGUYÊN, Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai |
|
Không ngăn hút thuốc lá điện tử có thể bị phạt 10 triệu đồng Tại Nghị quyết chất vấn kỳ họp thứ 8 được thông qua ngày 30-11-2024, Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025 để bảo đảm sức khỏe cộng đồng. Quốc hội yêu cầu Chính phủ tổ chức thực hiện quy định này, đồng thời nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trước đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh quan điểm cần cấm thuốc lá điện tử do những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Các đại biểu Quốc hội cũng nhất trí rằng việc bổ sung quy định cấm và kiểm soát chặt chẽ các hoạt động buôn bán trái phép là cần thiết. Bộ Y tế đã trình Chính phủ đề xuất phạt từ 3-5 triệu đồng đối với hành vi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; 5-10 triệu đồng đối với hành vi chứa chấp người khác sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại địa điểm thuộc quyền sở hữu hoặc quản lý của mình. |
