2h tại phòng Cấp cứu Bệnh viện E (Hà Nội), một nam thanh niên được đưa vào viện trong tình trạng mặt tái, mồ hôi đầm đìa, ôm lưng vì đau quặn.
Trên giường bệnh, cậu chỉ kịp nói ngắt quãng: “Bác sĩ cứu em với… Em uống 4 viên No-spa mà đau không chịu nổi...”.
Bệnh nhân là N.H.L. (23 tuổi, Hà Nội), từng nhiều lần trải qua cơn đau do sỏi thận. Lần này, khi thấy triệu chứng tương tự, L. tự uống 4 viên No-spa để giảm co thắt. Tuy nhiên, cơn đau ngày càng tăng khiến L. không thể ngủ và phải đến khoa Cấp cứu lúc nửa đêm.
Bác sĩ Mai Văn Lực - khoa Ngoại Tiết niệu và Nam học, Bệnh viện E cho biết, ngay khi tiếp nhận, bệnh nhân được xác định đang trong cơn đau quặn thận.
Bác sĩ Mai Văn Lực - khoa Ngoại Tiết niệu và Nam học, Bệnh viện E (Ảnh: Bác sĩ cung cấp).
Theo BS Lực, nhiều người có tiền sử sỏi thận thường tự uống thuốc giãn cơ với suy nghĩ giãn niệu quản sẽ giảm đau. Thói quen này xuất hiện khá phổ biến, thậm chí ở một số nhân viên y tế. Tuy nhiên, cách xử lý này không đúng bản chất.
Nguyên nhân chính của cơn đau là sỏi rơi xuống niệu quản gây tắc nghẽn. Cơ thể phản ứng bằng cách tiết Prostaglandin, gây viêm, phù nề và kích thích co thắt mạnh, dẫn đến đau kịch liệt. Với bệnh nhân L., tình trạng sỏi rơi có thể gây viêm và sưng nề làm tăng áp lực và chèn ép, khiến cơn đau càng dữ dội hơn.
"No-spa chỉ giúp giảm co thắt, nhưng phần gốc là phản ứng viêm và phù nề vẫn còn nên cơn đau không thể dứt. Các hiệp hội tiết niệu lớn trên thế giới như EAU (châu Âu) và AUA (Mỹ) đều khuyến cáo sử dụng thuốc kháng viêm NSAIDs để xử trí cơn đau quặn thận", BS Lực chia sẻ
Cơn đau quặn thận - Nỗi kinh hoàng của y học
Theo BS Lực, đau quặn thận là một trong những cơn đau dữ dội nhất từng được ghi nhận.
Một nghiên cứu cho thấy 79% phụ nữ từng trải nghiệm cả đau đẻ và đau sỏi thận đều đánh giá mức độ tương đương, thậm chí có trường hợp đau do sỏi thận còn khủng khiếp hơn.
Trên nhiều thang đo đau, cơn đau này được xếp ngang hoặc cao hơn đau do đạn bắn hoặc viêm tụy cấp.
Cơn đau xuất hiện khi niệu quản bị tắc, nước tiểu không thoát được khiến áp lực trong thận tăng. Thận giãn căng và cơn đau lan từ thắt lưng xuống bụng dưới và háng.
Không ít trường hợp tắc nghẽn đột ngột có thể dẫn đến vỡ bể thận và niệu quản. Mức độ đau không phụ thuộc vào kích thước viên sỏi, nhiều viên sỏi rất nhỏ vẫn có thể gây đau dữ dội.
Nếu được dùng thuốc đúng và đáp ứng tốt, cơn đau sẽ giảm nhanh. Nhiều bệnh nhân khi trải qua cơn đau quặn thận thường muốn được can thiệp phẫu thuật ngay, nhưng theo BS Lực, hơn 80% trường hợp có thể điều trị nội khoa và tự đào thải sỏi.
Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ mắc sỏi tiết niệu cao
Theo BS Lực, gần 15% dân số Việt Nam sẽ mắc sỏi tiết niệu trong đời. Một số biện pháp giúp phòng ngừa sỏi thận gồm uống đủ nước mỗi ngày, giảm muối, hạn chế đạm động vật, giữ cân bằng lượng canxi, duy trì vận động và hạn chế vitamin C liều cao.
Những người dễ tạo sỏi canxi oxalate nên hạn chế thực phẩm giàu oxalate như cải bó xôi, rau muống, củ cải đường, khoai lang, hạnh nhân, hạt điều, chocolate, trà đặc và bột ca cao.
BS Lực chỉ ra các dấu hiệu cảnh báo cần đi khám:
- Đau vùng thắt lưng một hoặc hai bên, có thể lan xuống bụng dưới.
- Tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đổi màu như đục hoặc hồng đỏ.
- Buồn nôn, sốt, ớn lạnh.
"Bên cạnh duy trì lối sống lành mạnh, người dân nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần giúp phát hiện sớm sỏi thận và nhiều bệnh lý quan trọng khác", BS Lực khuyến cáo.
