Đối với David Trainer – CEO công ty phân tích New Constructs, Elon Musk là một kẻ mê muội, một tay sale bán cả thế giới với ảo tưởng rằng sản phẩm của anh ta có giá trị gấp nhiều lần thực tế. "Anh ấy đã làm những việc tốt nhưng anh ấy xứng đáng là kẻ bán hàng bất chấp nhất thế giới. Theo Trainer, sở trường của Elon Musk là tạo ra những làn sóng ủng hộ nhiệt tình cho một dự án mới mẻ, hào nhoáng, khơi dậy sự phấn khích cho người dùng cũng như nhà đầu tư mà quên đi mất bản chất thực của sự việc.
Trong buổi báo cáo doanh thu quý IV vừa qua, Elon Musk một lần nữa sử dụng chiến lược này khi khẳng định tương lai của Tesla chính là robot. Trong một cuộc họp báo "không có bất cứ thứ gì mới mẻ để công bố", Musk đã vẽ ra một tương lai mới cho Tesla. "Những lời hứa của Elon Musk luôn như vậy. Hãy nhớ xe bán tải Cybertruck, công nghệ tự lái, công nghệ pin mới, tấm pin mặt trời và giờ là robot?" Những dự án này chỉ đang đánh lạc hướng nhà đầu tư khỏi vấn đề cốt lõi của Tesla: Họ không bao giờ chiếm được thị phần đủ lớn trên thị trường xe điện toàn cầu để có giá cổ phiếu lên đến 920 USD với mức định giá 920 tỷ USD như hiện tại, chưa nói đến mức định giá "điên khùng" 1,2 nghìn tỷ USD vào giữa tháng 11.
Để chứng minh cho quan điểm của mình Trainer đã đưa ra các số liệu dự báo mà Tesla phải đạt được: "Nếu bạn tin mức định giá 1,2 nghìn tỷ USD là hợp lý, điều quan trọng là bạn phải hiểu doanh số bán hàng, lợi nhuận và thị phần trong tương lai cần phải tương xứng với con số đó", Trainer nói với Fortune. Ông cho rằng đó là những con số chỉ có trong "khoa học viễn tưởng" và chỉ ra, giá trị thực sự của cổ phiếu Tesla chỉ ở mức 138 USD/cổ phiếu. Nếu những con số này hợp lý, các cổ đông của Tesla đang phải đối mặt với mức lỗ đáng kinh ngạc là 85%.
Tesla cần gì để đạt vốn hoá nghìn tỷ USD?
Năm 2021, Tesla bán được 930.000 xe điện, gần gấp 2 lần doanh số năm 2020. "Đó là một kỳ tích", nhưng hãng cần bán ra bao nhiêu chiếc xe trong những năm tới để xứng đáng với mức định giá 1,2 nghìn tỷ USD dựa trên các nguyên tắc cơ bản?
Theo tính toán của Trainer, con số 1,2 nghìn tỷ USD chỉ có ý nghĩa nếu Tesla đạt doanh số hàng năm là 21 triệu xe điện vào năm 2030 với giá trung bình là 38.000 USD/xe. Dự báo cơ bản của Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho toàn bộ thị trường ô tô điện toàn cầu là 26 triệu chiếc vào cuối thập kỷ này. Điều đó có nghĩa Tesla cần chiếm 80% thị phần ô tô điện vào năm 2030. Thị phần toàn cầu của Tesla hiện ở mức 15%. "Sự thống trị đó chỉ có thể xảy ra nếu tất cả đối thủ cạnh tranh của họ rời thị trường", ông nói.
Nhưng các nhà sản xuất lớn tất nhiên không ngồi yên. Một nhóm ít nhất 10 nhà sản xuất lớn, trong đó có Ford, GM, Stellantis và VW đã công bố kế hoạch cung cấp khoảng 19 triệu xe điện mỗi năm vào năm 2030, chưa bao gồm những startup như Rivian hay những gã khổng lồ Trung Quốc như BYD hay Xpeng. 4 công ty lớn kể trên sẽ chi 280 tỷ USD cho nghiên cứu và sản xuất xe điện đến năm 2030. "Họ có nhiều tiền hơn Tesla".
Ngoài việc bán được 21 triệu xe điện mỗi năm, Tesla cũng cần kiếm được nhiều tiền hơn bất cứ nhà sản xuất ô tô nào hiện nay. Tesla hiện có tỷ suất lợi nhuận hoạt động sau lãi suất và thuế là 7,7% và để đạt được mức vốn hoá 1,2 nghìn tỷ USD, hãng cần tối ưu lợi nhuận lên 17%. Về con số, Tesla gần đạt lợi nhuận 136 tỷ USD vào năm 2030. Con số này cao hơn 46% so với những gì Apple – doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhất tại Mỹ - kiếm được hiện nay.
Giá trị thực của Tesla là bao nhiêu?
Sau khi đưa ra các kịch bản giả tưởng, Trainer bổ sung các con số thực tế để phác hoạ cách thức Tesla thực hiện cho cuộc chiến khốc liệt phía trước. Ông cho rằng Tesla có thể bán được 7,3 triệu xe điện trong 10 năm tới, không chênh lệch nhiều so với dự báo 8,1 triệu xe của Morgan Stanley. Tỷ suất lợi nhuận của Tesla cũng gia tăng đôi chút, từ 7,7% lên 8,5% - tương đương GM. Đây vẫn được xem là một kịch bản tích cực khi hãng duy trì mức tăng trưởng doanh thu 20% trong suốt một thập kỷ.
Tesla sẽ đáng giá bao nhiêu nếu các nhà đầu tư hạ thấp kỳ vọng, chấp nhận những con số do Trainer đưa ra? Theo ông, khi đó giá cổ phiếu của hãng không phải ở mức 920 USD mà sẽ là 138 USD, thấp hơn 85% so với định giá hiện tại. Trainer ước tính vào năm 2030, Tesla sẽ kiếm được 24 tỷ USD, thay vì mức "không tưởng" 136 tỷ USD để xứng đáng với mức vốn hoá 1,2 nghìn tỷ USD.
Dù sao, với mức định giá đó, vốn hoá của Tesla vẫn vượt Volkswagen và bằng khoảng một nửa so với Toyota. "Tuy nhiên, nếu Tesla không đạt được bất kỳ mục tiêu nào về doanh số, doanh thu và lợi nhuận, giá trị hiện tại của họ sẽ thấp hơn 138 tỷ USD).
