Sáng 16/5, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025, vinh danh hai công trình khoa học xuất sắc.
Sau quá trình đánh giá khách quan và nghiêm túc, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam quyết định trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa cho hai công trình tiêu biểu, đại diện cho những lĩnh vực có tính thời sự cao và tính ứng dụng rộng rãi:
Công nghệ hồ treo thu trữ nước vách núi
Mô hình mô phỏng công trình "Công nghệ hồ treo thu trữ nước vách núi" (Ảnh: Ban tổ chức).
Công trình do PGS.TSKH. Vũ Cao Minh (Viện Các Khoa học Trái đất); TS. Vũ Văn Bằng (Viện Công nghệ nước và môi trường, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam), KS. Nguyễn Chí Tôn (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Giang) thực hiện, nhằm giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt và canh tác kéo dài ở các vùng núi cao.
Theo đó, công trình "Công nghệ hồ treo thu trữ nước vách núi" sử dụng công nghệ khai thác địa hình dốc tự nhiên, hồ treo cho phép thu gom và tích trữ nước mưa trong mùa ẩm, cung cấp ổn định nguồn nước trong mùa khô.
Giải pháp có chi phí hợp lý, phù hợp với điều kiện khắc nghiệt vùng núi đá, góp phần ổn định đời sống, phát triển nông nghiệp bền vững và bảo vệ sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Nghiên cứu, phát triển và sản xuất tủ điện trung thế
Công trình do nhóm kỹ sư Phạm Đình Thắng, Đoàn Kỳ Bá và Bùi Văn Đam (Công ty Cổ phần Kỹ thuật Công nghiệp Á Châu - ACIT) thực hiện, nhằm giải quyết nhu cầu cấp thiết về thiết bị điện trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ.
Công trình nghiên cứu, phát triển và sản xuất tủ điện trung thế (Ảnh: Ban tổ chức).
Công trình không chỉ làm chủ công nghệ sản xuất trong nước mà còn góp phần giảm chi phí đầu tư, giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu và thúc đẩy nội địa hóa thiết bị điện.
Đây là bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa ngành điện lực, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trong lĩnh vực công nghệ cao và hạ tầng công nghiệp.
Phát biểu tại Lễ trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định vai trò trung tâm của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong mô hình phát triển kinh tế mới, được nhấn mạnh trong Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và sẽ tiếp tục được khẳng định tại Đại hội Đảng lần thứ XIV.
"Giải thưởng Trần Đại Nghĩa là sự ghi nhận xứng đáng cho tinh thần cống hiến đồng lòng của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nhà sáng tạo, những người đã và đang miệt mài tìm tòi nghiên cứu trong âm thầm vượt qua muôn vàn khó khăn để đem lại những giá trị phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh của Tổ quốc", Phó Thủ tướng khẳng định.
Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh: Giải thưởng Trần Đại Nghĩa là sự ghi nhận xứng đáng cho tinh thần cống hiến thầm lặng của đội ngũ nhà khoa học, những người vượt qua nhiều thách thức để tạo ra giá trị phục vụ phát triển đất nước.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu chỉ đạo (Ảnh: Ban tổ chức).
Đây không chỉ là một danh hiệu khoa học mà còn là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ, thể hiện tinh thần phụng sự, chuyển hóa tri thức thành sản phẩm thực tiễn.
Ông đề nghị Hội đồng giải nghiên cứu nâng tần suất trao giải từ 3 năm/lần thành 1 năm/lần, mở rộng lĩnh vực và đối tượng để kịp thời tôn vinh các đóng góp khoa học cho nước nhà.
Giải thưởng Trần Đại Nghĩa là giải thưởng khoa học cấp quốc gia, được tổ chức 3 năm một lần, nhằm ghi nhận và tôn vinh các nhà khoa học có công trình xuất sắc trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ.
Không chỉ dừng lại ở giá trị học thuật, các công trình được trao giải phải có tính ứng dụng cao, góp phần thiết thực vào sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh đất nước.
Giải thưởng xét chọn trên 9 lĩnh vực thuộc khối khoa học tự nhiên và công nghệ, bao gồm: toán học, cơ học, khoa học thông tin và máy tính, vật lý, hóa học, khoa học sự sống, khoa học trái đất, khoa học biển, khoa học môi trường và năng lượng.
