Căn bệnh ung thư 80% ca mắc phát hiện đã trễ, "tử thần" từ món gỏi cá sống

Tại Hội nghị khoa học Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy 2025, diễn ra các ngày 2-3/10, BSCK2 Vương Đình Thy Hảo, Phó trưởng khoa Hóa Xạ trị, Trung tâm Ung Bướu đã có bài báo cáo về “Vai trò kéo dài sống còn của liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư đường mật giai đoạn tiến xa”.

Theo báo cáo trên, ung thư đường mật là loại ung thư hiếm gặp, chiếm 3% các ca mắc ung thư đường tiêu hóa, với tỷ lệ mắc trên thế giới là 0,5-3/100.000 dân/năm. Tại Việt Nam, tỷ suất mới mắc bệnh là 0,1/100.000 dân.

Đáng chú ý, bệnh nhân mắc ung thư đường mật tại chỗ tiến triển hoặc di căn phải đối mặt với tiên lượng kém, với tỷ lệ sống sót 5 năm dưới 5%. Khoảng 80% bệnh nhân khi phát hiện đã được chẩn đoán ở giai đoạn bệnh tiến xa và quá chỉ định phẫu thuật.

Ung thư đường mật chủ yếu liên quan đến vấn đề viêm nhiễm mạn tính, các bệnh lý như viêm đường mật, nhiễm ký sinh trùng (sán lá gan), bệnh gan mạn tính… Đặc biệt, thói quen ăn gỏi cá sống kéo dài là một trong những nguyên nhân gây ra căn bệnh nguy hiểm này.

“Người dân ăn gỏi cá sống sẽ dẫn đến nguy cơ bị nhiễm sán lá gan, lâu dần tiến triển thành ung thư, chèn ép đường mật, gây vàng da, vàng mắt. Ở Thái Lan, vì nhiều người dân có thói quen ăn uống nêu trên, tỷ lệ mắc bệnh lên đến 30/100.000 dân”, bác sĩ phân tích.

Phó trưởng khoa Hóa Xạ trị, Trung tâm Ung bướu của Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, khi chỉ điều trị hóa chất nền (hóa trị), bệnh nhân ung thư đường mật giai đoạn tiến xa có tiên lượng rất xấu, với khả năng sống còn trung bình dưới 12 tháng.

Những năm gần đây, sự ra đời của liệu pháp miễn dịch đã tạo ra bước ngoặt mới. Năm 2023, phác đồ miễn dịch đầu tiên đã được khuyến cáo bởi ESMO (Hiệp hội Ung thư Y khoa Châu Âu) trong điều trị bước 1 ung thư đường mật giai đoạn tiến xa.

Các thử nghiệm lâm sàng cũng chứng minh rằng thêm các thuốc miễn dịch (Durvalumab hoặc Pembrolizumab) vào hóa trị chuẩn giúp cải thiện sống còn toàn bộ đáng kể, tăng tỷ lệ đáp ứng và kéo dài thời gian kiểm soát bệnh.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, qua kinh nghiệm điều trị ban đầu, các bác sĩ ghi nhận liệu pháp miễn dịch không chỉ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, mà còn đem lại cơ hội sống còn dài hạn cho một tỷ lệ bệnh nhân.

Như trường hợp của bệnh nhân N.V.Q. (SN 1974), nhập viện tháng 6/2023 do đau bụng, với tiền căn viêm gan B, nội soi ghi nhận viêm sung huyết dạ dày, trĩ nội. Ảnh chụp CT Scan cho thấy bệnh nhân có tổn thương gan đa ổ 8cm. Kết quả giải phẫu bệnh xác định tình trạng ung thư đường mật, đã di căn đa ổ.

Bệnh nhân được phẫu thuật cắt túi mật, cắt gan một phần, đồng thời kết hợp hóa trị với liệu pháp miễn dịch duy trì. Đến nay, bệnh nhân đáp ứng một phần và vẫn còn sống sau 27 tháng điều trị.

Báo cáo viên nhận định, liệu pháp miễn dịch kết hợp hóa trị đã chuyển dịch điều trị ung thư đường mật từ hướng “giảm nhẹ” sang cơ hội sống còn dài hạn.

Dù vậy, hiện nay vẫn còn những thách thức khi sử dụng liệu pháp này, bao gồm chi phí chi trả còn cao, độc tính miễn dịch và xác định biomarker (dấu ấn sinh học) để dự báo chính xác.

Phát biểu tại buổi khai mạc Hội nghị, BS.CK2 Phạm Thanh Việt, Phó giám đốc phụ trách quản lý điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, ung thư đang là một trong những ngành chiếm tỷ lệ bệnh nhân cao nhất, mỗi năm có hàng trăm triệu ca phát hiện mới, khiến hàng triệu người tử vong.

Tại Việt Nam, thống kê cho thấy có khoảng 180.000 ca ung thư mắc mới mỗi năm, với tỷ lệ tử vong còn cao.

Thời gian qua, mặc dù rất nhiều cách thức và phương pháp điều trị đã được phát triển, nhưng ung thư vẫn là thách thức cho ngành y tế. Riêng tại Bệnh viện Chợ Rẫy, mỗi ngày đơn vị tiếp nhận khoảng 150 ca ung thư. Hiện nay, Bệnh viện đã thực hiện được nhiều kỹ thuật hiện đại. Trong đó, khoảng 10 kỹ thuật chuyên sâu sẽ được đúc kết trình bày tại Hội nghị.

Lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy kỳ vọng, Hội nghị sẽ giúp các nhân viên y tế cập nhật kiến thức mới từ các thầy cô, chuyên gia đầu ngành, để giúp ích cho việc điều trị ung thư.