Ác mộng là vấn đề rất đáng lo ngại trong nhiều tình trạng y tế và tâm thần - Ảnh: Getty
Trang CNN dẫn lại chia sẻ về cơn ác mộng từ một bệnh nhân người Canada: "Có một kẻ giết người hàng loạt đang theo sau tôi. Vài năm gần đây tôi có cùng một giấc mơ. Anh ta nắm lấy chân tôi, và tôi vẫn có thể cảm thấy thứ gì đó ở chân mình ngay khi đã tỉnh".
Ác mộng báo hiệu vấn đề sức khỏe
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí eClinicalMedicine, những cơn ác mộng nói chung và ảo giác có thể là những dấu hiệu ít được biết đến về sự khởi phát của bệnh lupus và các bệnh tự miễn hệ thống khác như viêm khớp dạng thấp.
Tác giả chính của nghiên cứu, Melanie Sloan, nhà nghiên cứu thuộc khoa y tế công cộng và chăm sóc ban đầu tại Đại học Cambridge (Anh), cho biết những triệu chứng bất thường như vậy cũng có thể là tín hiệu cho thấy một căn bệnh đã có sẵn có thể sắp trở nên trầm trọng hơn hoặc "bùng phát" và cần được điều trị y tế.
"Điều này đặc biệt xảy ra với lupus - căn bệnh nổi tiếng vì ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, trong đó có não. Tuy nhiên, chúng tôi cũng tìm thấy những kiểu triệu chứng này trong các bệnh thấp khớp khác, như viêm khớp dạng thấp, hội chứng Sjögren và bệnh xơ cứng bì hệ thống", Sloan nói.
Jennifer Mundt, trợ lý giáo sư về thuốc ngủ, tâm thần học và khoa học hành vi tại Trường Y Feinberg của Đại học Northwestern ở Chicago, nhận định dù ác mộng là vấn đề rất đáng lo ngại trong nhiều tình trạng y tế và tâm thần, song chúng hiếm khi được chú ý - ngoại trừ ở các trường hợp mắc rối loạn căng thẳng sau sang chấn.
Tuy nghiên cứu trong lĩnh vực này còn khá mới, nhưng một nghiên cứu vào tháng 3-2019 cho thấy những bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp và các bệnh tự miễn khác cũng gặp ác mộng và những rối loạn khác trong giấc ngủ REM, ví dụ như liệt trong khi ngủ, mà dân gian gọi là bóng đè.
Nghiên cứu mới đã khảo sát 400 bác sĩ và 676 người mắc bệnh lupus, đồng thời phỏng vấn chi tiết với 50 bác sĩ lâm sàng và 69 người mắc bệnh thấp khớp tự miễn hệ thống, bao gồm cả bệnh lupus.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy 3 trong 5 bệnh nhân mắc lupus và 1 trong 3 bệnh nhân mắc các bệnh liên quan đến thấp khớp khác có những cơn ác mộng ngày càng sống động và khó chịu ngay trước khi họ bị ảo giác.
Những cơn ác mộng này thường liên quan đến việc bị ngã hoặc bị tấn công, bị mắc kẹt, bị nghiền nát hoặc phạm tội giết người.
Những dấu hiệu cảnh báo quan trọng
Các bệnh tự miễn thường có một loạt triệu chứng, gọi là tiền triệu, xuất hiện dưới dạng dấu hiệu của tình trạng bệnh trở nặng đột ngột và có thể nguy hiểm.
Ví dụ, ở bệnh lupus, đau đầu, mệt mỏi nhiều, đau đớn, sưng khớp, phát ban, chóng mặt và sốt mà không bị nhiễm trùng là những dấu hiệu rõ ràng của đợt bùng phát sắp xảy ra.
Sloan cho biết việc nhận biết những dấu hiệu cảnh báo này rất quan trọng vì cho phép "phát hiện sớm hơn, và do đó điều trị các đợt bùng phát - một số trong đó có thể gây tổn thương nội tạng, thậm chí gây tử vong ở bệnh nhân lupus".
Tuy nhiên, các triệu chứng cảnh báo đặc biệt như ác mộng không có trong tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh lupus hoặc các bệnh khác. Nghiên cứu cho thấy các bác sĩ hiếm khi hỏi về những trải nghiệm như vậy và bệnh nhân thường tránh nói về chúng với bác sĩ.
Tác giả nghiên cứu cấp cao David D'Cruz, một nhà tư vấn bệnh thấp khớp, khuyên: "Chúng tôi đặc biệt khuyến khích bác sĩ hỏi về những cơn ác mộng và các triệu chứng tâm thần kinh khác - được cho là bất thường, nhưng thực sự rất phổ biến trong bệnh tự miễn toàn thân - để giúp phát hiện các đợt bùng phát bệnh sớm hơn".
"Chúng tôi phát hiện những bệnh nhân mắc lupus có liên quan đến các cơ quan khác ngoài não, chẳng hạn như thận hoặc phổi, cũng thường báo cáo nhiều triệu chứng tâm thần kinh khác nhau dẫn đến cơn bùng phát bệnh ở thận hoặc phổi của họ," Sloan cho biết.
Việc thỉnh thoảng gặp ác mộng hoặc ảo giác là "hoàn toàn bình thường" và điều này "phổ biến hơn chúng ta nghĩ". Tuy nhiên, nếu những triệu chứng đó dữ dội, khó chịu và xảy ra cùng với các triệu chứng khác như cực kỳ mệt mỏi, đau đầu và các dấu hiệu khác của rối loạn tự miễn, chúng "nên được thảo luận với bác sĩ".
"Trong một số trường hợp, báo cáo những triệu chứng này sớm, ngay cả khi chúng có vẻ kỳ lạ và không có mối liên hệ với nhau, có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh tự miễn", Sloan nhấn mạnh.
