Cả nhà rối ren vì 'nhớ nhớ quên quên'
“Chìa khóa để đâu rồi?”, “Mình định nói gì mà quên mất...” - những câu nói quen thuộc này có thể chỉ là thoáng quên vô hại, nhưng đôi khi lại là dấu hiệu sớm của suy giảm nhận thức, một vấn đề sức khỏe tinh thần đáng lưu ý.
Chị Hà Trang (34 tuổi, Hà Nội) thường bắt đầu ngày mới với sự tất bật. Trước khi ra khỏi nhà, chị hay bối rối vì không nhớ đã để chìa khóa, ví tiền, thẻ nhân viên hay vé xe ở đâu. Dù là những vật dụng quen thuộc, chị liên tục phải nhờ chồng con giúp tìm, khiến cả gia đình không ít lần căng thẳng.
Tương tự, chị Hoàng Loan (28 tuổi, Long Biên, Hà Nội) thường mất 20-30 phút mỗi ngày để tìm thẻ ra vào hay xe máy ở tầng hầm. Từ khi sinh con đầu lòng và làm việc trong môi trường áp lực cao, chị nhận thấy trí nhớ của mình ngày càng sa sút. Những lần quên lịch họp, bỏ lỡ thời hạn công việc hay không nhớ nổi các đầu việc khiến chị bị cấp trên đánh giá thấp. Áp lực công việc và sự tự ti khiến chị rơi vào vòng xoáy căng thẳng, dẫn đến trầm cảm và mất ngủ. Cuối cùng, chị phải vào điều trị tại Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai.
Suy giảm nhận thức đang trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng trên toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 55 triệu người trên toàn cầu sống chung với sa sút trí tuệ, mỗi năm ghi nhận thêm gần 10 triệu ca mắc mới.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Hải, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, tại đây, các bác sĩ ghi nhận số lượng bệnh nhân đến khám vì các vấn đề liên quan đến trí nhớ và tư duy tăng đáng kể.
Nhiều người lầm tưởng trí nhớ kém là điều tất yếu khi già đi. Tuy nhiên, bác sĩ Hải nhấn mạnh rằng suy giảm nhận thức bệnh lý không đơn thuần là lão hóa tự nhiên. Đó là tình trạng suy giảm rõ rệt về trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ hay khả năng giải quyết vấn đề, vượt xa mức bình thường của tuổi tác.
Theo bác sĩ Hải, suy giảm nhận thức không chỉ đơn thuần là “quên trước quên sau”. Một số nguyên nhân bao gồm căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, thay đổi nội tiết sau sinh, hoặc thậm chí là dấu hiệu của các rối loạn tâm thần nghiêm trọng hơn. Nếu không được chú ý kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng lớn đến công việc, cuộc sống và sức khỏe tổng thể.
6 nguyên tắc cho não
Để bảo vệ sức khỏe não bộ, bác sĩ Hải khuyến nghị 6 thói quen đơn giản nhưng hiệu quả, phù hợp cho mọi lứa tuổi:
1. Vận động thể chất đều đặn: Không cần tập luyện quá sức. Đi bộ, yoga, làm vườn hay các bài tập nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày giúp tăng cường tuần hoàn máu lên não.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh: Ưu tiên thực phẩm tốt cho não như rau xanh, cá, các loại hạt và dầu thực vật (theo chế độ ăn Địa Trung Hải). Hạn chế đường, mỡ động vật và thực phẩm chế biến sẵn.
3. Thử thách trí não: Đọc sách, chơi cờ, giải ô chữ hay học một kỹ năng mới như ngoại ngữ giúp não bộ linh hoạt và nhạy bén.
4. Tăng cường giao tiếp xã hội: Tham gia các hoạt động cộng đồng, trò chuyện thường xuyên với bạn bè, con cháu. Giao tiếp là cách tuyệt vời để "tập thể dục" cho não.
5. Ngủ đủ và chất lượng: Giấc ngủ sâu 7-9 tiếng mỗi đêm giúp não bộ "dọn dẹp" và củng cố trí nhớ. Tránh sử dụng điện thoại hoặc máy tính trước giờ đi ngủ.
6. Kiểm soát bệnh nền: Quản lý tốt huyết áp, đường huyết, mỡ máu và điều trị kịp thời các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu.
Khi có dấu hiệu "nhớ nhớ, quên quên", người dân nên đi khám vì việc phát hiện sớm có ý nghĩa sống còn, mở ra cơ hội can thiệp kịp thời, làm chậm tiến triển của bệnh và giúp người bệnh.
