Thông tin được đưa ra tại Hội thảo Xây dựng đề án cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025-2030 ngày 23/9. Ban đầu, Đề án do Bộ Y tế xây dựng, sau đó được nâng cấp thành Đề án cấp quốc gia, do Bộ Y tế chủ trì, dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ trong quý II/2026.
Tuyến phản ứng đầu tiên nhưng còn nhiều 'nút thắt'
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho rằng cấp cứu ngoại viện là "tuyến phản ứng đầu tiên" của mọi hệ thống y tế hiện đại. Thực tiễn cho thấy, khi chuỗi cấp cứu ngoại viện vận hành thông suốt, số người được cứu sống tăng rõ rệt, hậu quả do tai nạn, thảm họa hay bệnh lý cấp tính giảm thiểu đáng kể.
Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tế, ông Thuấn cho rằng hệ thống của cấp cứu ngoại viện ở Việt Nam vẫn còn nhiều "nút thắt" cần tháo gỡ: khung pháp lý chuyên sâu chưa đầy đủ; tổ chức và điều phối chưa đồng đều giữa các địa phương; nhân lực chuyên sâu còn mỏng; phương tiện, thiết bị chưa tương xứng; nhiều trung tâm 115 mới chỉ đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu thực tế của người dân.
Chia sẻ với VietNamNet, Tiến sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), nhận định đầu số 115 cho y tế đang vận hành còn hạn chế. Trước đây, với 63 tỉnh/thành phố, chỉ khoảng 10 địa phương sử dụng đầu số này.
Cần nâng chuẩn toàn diện
Trong bối cảnh tai nạn giao thông, thiên tai, dịch bệnh và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng cấp cứu ngoại viện cần được "nâng chuẩn" toàn diện, coi cứu sống người dân là trách nhiệm chính trị và nhân đạo.
Đề án cấp cứu ngoại viện tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế điều phối liên ngành, bảo đảm chỉ huy thống nhất tại hiện trường và chuẩn hóa toàn bộ quy trình phản ứng nhanh. Bộ Y tế sẽ xác lập chuẩn năng lực tuyến đầu, chuẩn thời gian từ xuất xe - tiếp cận - xử trí - vận chuyển - bàn giao.
Đồng thời thúc đẩy đào tạo "paramedic" (nhân viên y tế cấp cứu) phù hợp với Việt Nam và phổ cập kỹ năng sơ cấp cứu trong cộng đồng. Hạ tầng sẽ được đầu tư mạnh mẽ, ứng dụng công nghệ số, như bản đồ số, định vị, hồ sơ y tế điện tử, cảnh báo khẩn cấp, phân loại ưu tiên bằng AI có kiểm soát.
Đề án cũng thiết kế cơ chế tài chính đa nguồn, từ ngân sách, bảo hiểm y tế, hợp tác công - tư và trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, đảm bảo minh bạch và công bằng, không làm giảm cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế.
Hợp nhất các đầu số 113-114-115 ra sao?
Tiến sĩ Hà Anh Đức cho biết một điểm mới của đề án là hợp nhất các đầu số 113, 114, 115 thành một đầu số duy nhất. Bộ Công an sẽ chủ trì vận hành tổng đài quốc gia, kết nối đồng bộ, phân nhánh lực lượng công an, y tế, phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn.
Cụ thể, ở trung ương, tổng đài tiếp nhận và điều phối toàn quốc; tại địa phương, mỗi tỉnh có trung tâm điều phối riêng kết nối trực tiếp với tổng đài, giúp giảm chồng chéo, rút ngắn thời gian phản ứng.
"Khi người dân bấm vào đầu số duy nhất, các tổng đài viên sẽ tiếp nhận cuộc gọi sau khi được phân loại bởi hệ thống câu hỏi sàng lọc, quyết định có cần gọi xe cứu thương hay không, nếu cần sẽ định vị khu vực, sàng lọc chuyên môn để biết bệnh nhân cần hỗ trợ loại hình nào, trên cơ sở đó sẽ điều xe cứu thương gần nhất đến tiếp cận hiện trường", ông Đức chia sẻ.
Đề án cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% tỉnh thành kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện, kết nối vào nền tảng quản lý quốc gia; 100% nhân viên cấp cứu ngoại viện có giấy phép hành nghề; 3 triệu người dân được đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản.
Đồng thời, 100% phương tiện cấp cứu đạt chuẩn, đạt chỉ tiêu 1,5 xe cứu thương/100.000 dân; nâng cao chất lượng dịch vụ, tiếp cận hiện trường trong 8 phút tại đô thị và 15 phút tại vùng nông thôn. Đề án cũng đưa kỹ năng cấp cứu đến cộng đồng, với chương trình đào tạo chuẩn quốc tế, phù hợp từng nhóm như học sinh, nhân viên tòa nhà, người dân khu dân cư.
