Trời đổ mưa lâm râm, bà Lý (53 tuổi, Trung Quốc) ngồi trong phòng khách với chén chè đậu xanh ấm tay. Gần đây, bà thường xuyên thấy đau lưng, đêm nào cũng phải dậy đi tiểu vài lần. Người thân khuyên đi khám sớm, nhưng bà cười xòa: “Uống thêm ít nước, nghỉ ngơi vài hôm là hết thôi”. Cho đến khi cầm kết quả khám sức khỏe trên tay, lời bác sĩ khiến bà lạnh sống lưng: chức năng thận đã bắt đầu suy giảm, nếu không thay đổi, tình hình sẽ trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Trường hợp như bà Lý không hề hiếm. Theo số liệu y tế, hiện có hơn 850 triệu người trên thế giới đang sống chung với bệnh thận mạn tính. Điều đáng nói là, phần lớn nguyên nhân không đến từ bệnh tật bẩm sinh, mà từ những thói quen tưởng chừng vô hại trong sinh hoạt hằng ngày .
1. Nhịn tiểu
Nhiều người vì bận rộn mà hay nhịn tiểu, nghĩ rằng “chờ một chút không sao”. Nhưng trên thực tế, hành động này đang khiến thận phải chịu áp lực quá tải . Khi nước tiểu bị giữ lại quá lâu trong bàng quang, áp suất bên trong tăng cao, dòng nước tiểu có thể trào ngược lên thận , gây ứ nước, mỏng nhu mô thận, thậm chí dẫn tới viêm thận hoặc suy thận.
Các nghiên cứu cho thấy, việc thường xuyên nhịn tiểu trong thời gian dài có thể khiến chức năng thận suy giảm vĩnh viễn , thậm chí tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối hoặc urê huyết . Ban đầu chỉ là cảm giác đau lưng nhẹ, đi tiểu kh– nhưng khi phát hiện thì đã muộn.
2. Uống nước ngọt thay nước lọc
Trà sữa, nước trái cây, nước có gas… đã trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người trẻ. Tuy nhiên, lượng đường và fructose cao trong các loại đồ uống này khiến thận phải “làm thêm ca đêm” để lọc chất thải.
Đường dư thừa làm tăng axit uric , dễ dẫn đến bệnh gút hoặc sỏi thận . Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người thường xuyên uống nước ngọt có nguy cơ rối loạn chức năng thận cao hơn 12-20% so với người bình thường.
Điều đáng lo là, nhiều người tưởng “nước ngọt không đường” an toàn, nhưng các chất tạo ngọt nhân tạo trong đó cũng gây hại cho thận nếu sử dụng lâu dài.
3. Ăn mặn, ăn nhiều thịt
Quan niệm “ăn nhiều thịt cho khỏe” là một sai lầm phổ biến. Khoảng 95% lượng muối cơ thể nạp vào phải được thận xử lý. Ăn mặn trong thời gian dài không chỉ làm tăng huyết áp , mà còn phá hủy các mạch máu nhỏ trong thận .
Tương tự, ăn quá nhiều thịt và hải sản khiến cơ quan này phải liên tục chuyển hóa protein, làm việc ở trạng thái “căng công suất”. Khi tình trạng này kéo dài, thận sẽ mệt mỏi, dễ dẫn đến protein niệu, sỏi thận hoặc suy giảm chức năng lọc máu .
Số liệu y học cho thấy, cứ tăng thêm 1g muối mỗi ngày , nguy cơ mắc bệnh thận và biến chứng liên quan tăng thêm 6-8% .
4. Uống quá ít nước
Nhiều người chỉ uống nước khi cảm thấy khát, hoặc vì bận rộn mà quên mất. Tuy nhiên, khi cơ thể thiếu nước, nước tiểu trở nên đặc , các chất độc không được đào thải kịp thời, lâu dần tích tụ gây tổn thương tế bào thận.
Các chuyên gia khuyến cáo: người trưởng thành nên uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày , chia thành nhiều lần trong ngày, tùy theo thể trạng và mức độ vận động. Riêng người cao tuổi hoặc có bệnh nền về thận cần đặc biệt chú ý, đừng để khát mới uống .
Khi thận “kêu cứu” đừng làm ngơ
Những dấu hiệu sớm của tổn thương thận thường rất mờ nhạt: đau lưng âm ỉ, đi tiểu nhiều về đêm, nước tiểu có bọt, chân tay phù nhẹ … Nhưng khi các chỉ số xét nghiệm bắt đầu “báo động đỏ”, việc phục hồi đã khó gấp nhiều lần.
Bác sĩ cảnh báo, nếu duy trì những thói quen xấu này trong 3- 5 năm , khả năng tổn thương thận không thể hồi phục sẽ tăng mạnh. Tuy nhiên, tin tốt là ở giai đoạn sớm, chức năng thận vẫn có thể cải thiện nếu bạn thay đổi lối sống kịp thời.
Muốn giữ thận khỏe, hãy nhớ 7 nguyên tắc vàng
- Đi tiểu ngay khi có nhu cầu, không nhịn.
- Ưu tiên nước lọc, hạn chế tối đa đồ uống có đường.
- Giảm muối, giảm thịt đỏ, ăn thêm rau củ và ngũ cốc nguyên hạt.
- Ngủ sớm, hạn chế thức khuya vì ban đêm là thời điểm thận tự sửa chữa.
- Không tự ý dùng thuốc, nhất là thuốc giảm đau, kháng sinh, hoặc thực phẩm chức năng trôi nổi.
- Duy trì vận động đều đặn, kiểm soát cân nặng.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm chức năng thận và nước tiểu mỗi năm một lần.
Thận không “lên tiếng” như dạ dày hay tim mạch, nhưng một khi bị tổn thương thì rất khó phục hồi. Chúng ta không thể thay đổi di truyền, nhưng có thể chủ động bảo vệ cơ quan lọc máu quan trọng này bằng việc từ bỏ 4 thói quen tưởng nhỏ mà hại lớn .
Nguồn và ảnh: Sohu
