Anh H.T (37 tuổi, trú tại Hà Nội) đến bệnh viện khám trong tình trạng hai khớp gối co cứng, khó đi lại. Anh T. bị bệnh gout, gần đây thường xuyên uống thuốc được người thân mua từ nước ngoài về kèm quảng cáo chữa bệnh gout với thành phần “hoàn toàn thảo mộc”.
Mỗi đợt gout cấp, anh T. uống thuốc này giảm đau nên lên mạng mua thêm và dùng thường xuyên. Gần đây, bệnh gout nặng hơn, xuất hiện các hạt tophi lớn khắp cơ thể, hai khớp gối co cứng, khó đi lại nên anh đến bệnh viện.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Quang Tôn Quyền - chuyên gia về chấn thương chỉnh hình, chẩn đoán anh T. khớp gối mất khả năng duỗi, chỉ co được 60-70 độ, biến dạng nặng, tổn thương tophi khiến khớp và xương tiêu. Kiểm tra loại thuốc anh T. uống, bác sĩ phát hiện đó là sản phẩm hỗ trợ sức khỏe đã bị Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cảnh báo chứa chất dexamethasone gây nguy hiểm.
Ngoài ra, bệnh nhân còn suy tuyến thượng thận do lạm dụng dexamethasone dài ngày. Với tình trạng này, anh T. có thể bị suy tuyến thượng thận cấp, gây trụy tim mạch, tụt huyết áp nhanh, rối loạn điện giải và hôn mê, đe dọa tính mạng người bệnh trong khi mổ.
Các bác sĩ cho rằng nếu phẫu thuật ngay, bệnh nhân tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng cao, chậm lành vết thương, có thể tử vong vì tuyến thượng thận suy nặng. Do đó, bác sĩ đã chỉ định phối hợp điều trị hormone thay thế bằng đường uống trong một tháng, đường truyền tích cực trong 3 ngày trước mổ, đến khi xét nghiệm máu cho chỉ số tối ưu mới phẫu thuật.
Ê-kíp mổ loại bỏ các hạt tophi gây cản trở vận động, thay thế khớp gối đã tổn thương bằng loại khớp nhân tạo có bản lề, dành riêng cho bệnh nhân có các biến dạng khớp nghiêm trọng. Hậu phẫu, anh T. tiếp tục truyền thuốc ổn định nồng độ hormone tuyến thượng thận trong 2 ngày, sau đó duy trì uống thuốc hormone thay thế.
Sau khi ra viện, anh T. tiếp tục duy trì phác đồ tập phục hồi chức năng, điều trị bệnh gout nặng, xét nghiệm máu thường xuyên để theo dõi và uống thuốc điều trị suy tuyến thượng thận kéo dài.
Theo bác sĩ Quyền, dexamethasone là dược chất thuộc nhóm corticosteroid, có tác dụng giảm đau, kháng viêm mạnh nên thường được dùng trong thuốc điều trị bệnh xương khớp. Tuy nhiên, thuốc có thể gây nhiều tác dụng phụ nên cần có chỉ định và theo dõi của bác sĩ.
Lạm dụng chất dexamethasone dài ngày khiến tuyến yên giảm tiết ACTH. Khi ACTH giảm, tuyến thượng thận giảm hoạt động và teo dần, mất khả năng sản xuất hormone khi cần thiết, gọi là suy tuyến thượng thận thứ phát do thuốc.
