Sau nhiều giờ công bố cáo trạng, chiều 18/5, TAND TP Hà Nội xét hỏi 17 bị cáo trong vụ án sai phạm xảy ra tại Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM).
Trình bày với HĐXX, bị cáo Trần Ngọc Hà (cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc VEAM) cho biết, doanh nghiệp này hoạt động chính là đầu tư và sản xuất kinh doanh. Trong đó, hoạt động đầu tư thì thẩm quyền thuộc về Hội đồng thành viên (HĐTV), pháp luật đã tách bạch thẩm quyền của HĐTV và tổng giám đốc.
Liên quan đến việc bảo lãnh cho Vetranco (công ty con của VEAM) vay tiền ngân hàng gây thiệt hại gần 76 tỷ đồng, bị cáo Hà cho rằng, việc bảo lãnh do tổng giám đốc thực hiện và không báo cáo HĐTV (giai đoạn này ông Hà giữ chức Chủ tịch HĐTV VEAM-PV).
“HĐTV có thẩm quyền đầu tư còn tổng giám đốc có quyền mua, bán, vay, cho vay, bảo lãnh… trong hạn mức quy định”, ông Hà nói.
Bị cáo Trần Ngọc Hà (dấu X) tại phiên tòa
Theo cựu Chủ tịch VEAM, cá nhân ông và HĐTV không hề biết việc bảo lãnh này. Đến ngày 11/9/2013, ông mới nắm được thông tin đã lập tức yêu cầu cấp dưới báo cáo, có văn bản yêu cầu ngăn chặn ngay các phát sinh trong việc bảo lãnh cho Vetranco.
Bị HĐXX chất vấn “việc bảo lãnh gần 193 tỷ đồng kéo dài 2 năm, lý do gì bị cáo không biết?”. Ông Hà trả lời, trường hợp này tổng giám đốc chỉ cần ký một tờ A4 gửi ngân hàng là xong nên không phát sinh trên sổ sách. HĐTV chỉ có trách nhiệm với kế hoạch tổng thể, bảo toàn và phát triển vốn. Còn từng sự việc, lĩnh vực, nơi nào lãi hoặc lỗ, ở cấp nào làm thì cấp đó phải chịu trách nhiệm.
Cũng tại phần xét hỏi, ông Hà phủ nhận thêm cáo buộc sai phạm trong đầu tư sản xuất hai sản phẩm máy kéo bốn bánh hạng trung và ô tô tay lái bên phải không đúng quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước 66 tỷ đồng.
Bị cáo khẳng định, việc đầu tư được thực hiện đúng bởi hằng năm, HĐTV ban hành kế hoạch sản xuất kinh doanh, doanh thu, xuất khẩu sản phẩm thể hiện ở các con số. Tổng giám đốc phải chủ động thực hiện.
Bị điều tra, tổng giám đốc mới biết mình làm sai
Giải thích về khoản tiền gần 10 tỷ đồng thất thoát khi đặt cọc cho thỏa thuận thương mại, không phải là đầu tư, ông Hà cho hay, khoản tiền này chưa mất vì trong thỏa thuận không quy định thời hạn.
“Cơ quan điều tra không phản ánh đúng thực chất vấn đề, cáo buộc không đúng với tôi. Bản thân tôi là người năng động, đam mê công việc, thấy có lợi thì làm, kể cả thế hệ tiếp theo không làm những việc như thế thì nhà máy không tồn tại”, cựu Chủ tịch VEAM lập luận.
Còn bị cáo Lâm Chí Quang (cựu Tổng giám đốc VEAM) cho rằng, thời điểm xảy ra sự việc bảo lãnh cho Vetranco vay tiền, HĐTV, cán bộ phòng kế toán và tổng giám đốc không ai nghĩ là vi phạm quy định hạn mức cho vay. Khi cơ quan điều tra chỉ ra Thông tư 117, nhìn lại ông mới biết làm sai.
Theo Viện kiểm sát, từ năm 2011 đến 2013, bị cáo Vũ Từ Công (Kế toán trưởng VEAM) tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.
Đến thời hạn trả nợ, phía Vetranco không đủ nguồn tiền nên VEAM bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.
Ông Trần Ngọc Hà (Chủ tịch HĐTV VEAM giai đoạn 2011-2014) bị cáo buộc với quyền hạn, trách nhiệm của mình, phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco là vi phạm về tỉ lệ bảo lãnh vay vốn theo quy định pháp luật. Song bị can vẫn tạo điều kiện cho cấp dưới thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định.
Đối với Dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung và ký kết và thực hiện hai Thỏa thuận VEAM-ZIBO đầu tư phát triển ô tô tay lái bên phải, ông Trần Ngọc Hà được cho rằng đã tự ý quyết định hợp tác, thực hiện việc ký kết hợp đồng với các công ty nước ngoài dẫn tới thiệt hại số tiền hơn 66 tỷ đồng.
