Mỗi khi bước vào năm học mới, trẻ em thường phải đối mặt với những thay đổi lớn trong lịch sinh hoạt, từ giờ giấc ăn uống đến thời khóa biểu học tập. Những thay đổi này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa ở trẻ.
Trẻ rất dễ gặp rối loạn tiêu hóa vào đầu năm học mới vì thay đổi trong sinh hoạt (Ảnh minh họa: iStock).
Các rối loạn tiêu hóa ở trẻ em
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nhi Đồng 2, các rối loạn tiêu hóa ở trẻ em có xu hướng tăng nhẹ vào thời điểm này do sự xáo trộn trong môi trường sống và áp lực học tập.
Các bệnh lý tiêu hóa thường gặp bao gồm tiêu chảy cấp, rối loạn chức năng tiêu hóa và viêm dạ dày, đặc biệt ở những trẻ lớn hơn, như học sinh trung học cơ sở đang chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng.
"Tiêu chảy cấp là một trong những bệnh lý đứng đầu danh sách, thường do vi khuẩn hoặc virus đường ruột gây ra, hoặc do trẻ không dung nạp được một số loại thức ăn. Nguyên nhân có thể đến từ việc trẻ tiếp xúc với thực phẩm không đảm bảo vệ sinh như các món quà vặt trước cổng trường", bác sĩ Thủy chia sẻ.
Bên cạnh đó, rối loạn chức năng tiêu hóa, chẳng hạn như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, thường xuất hiện do căng thẳng và lo lắng khi trẻ phải thích nghi với môi trường mới.
Những trẻ chuẩn bị thi cuối cấp còn dễ gặp tình trạng viêm dạ dày do áp lực học tập. Các bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn cản trở quá trình học tập của trẻ, khiến việc phòng ngừa trở nên đặc biệt quan trọng.
Để phát hiện sớm rối loạn tiêu hóa, phụ huynh cần chú ý đến các triệu chứng điển hình gồm đau bụng, nôn ói và tiêu chảy. Ngoài ra, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu khác như sốt, mất nước hoặc thậm chí ảnh hưởng đến thần kinh, từ cáu gắt đến lơ mơ, co giật trong trường hợp nhiễm vi trùng có độc tố.
Việc theo dõi sát sao các dấu hiệu như đau bụng, đi tiêu bất thường hay sụt cân sẽ giúp phụ huynh kịp thời đưa trẻ đi khám và can thiệp đúng cách. Đặc biệt, các triệu chứng như ói sau khi uống sữa buổi sáng hoặc táo bón kéo dài cần được đánh giá kỹ lưỡng, vì chúng có thể liên quan đến các vấn đề như trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày hoặc bất dung nạp thức ăn.
Trẻ bị rối loạn tiêu hóa điều trị ở Bệnh viện Nhi đồng 2 (Ảnh: Diệu Linh).
Những lưu ý trong chế độ ăn uống của trẻ
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa rối loạn tiêu hóa và đảm bảo sức khỏe cho trẻ trong mùa tựu trường.
Theo bác sĩ Nguyễn Hoàng Thanh Uyên, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Đồng 2, một chế độ ăn đa dạng, cân đối là chìa khóa để cung cấp năng lượng và tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
"Các bữa ăn cần bao gồm đầy đủ các nhóm chất: tinh bột (cơm, cháo, bún, phở), đạm (thịt, cá, trứng, sữa), chất béo (từ các loại hạt) và rau củ, trái cây để cung cấp vitamin và chất xơ. Ngoài ra, trẻ cần uống đủ nước và bổ sung sữa để đảm bảo cung cấp canxi, hỗ trợ sự phát triển xương ở trẻ", bác sĩ Uyên chia sẻ.
Nếu trẻ ăn trưa tại trường, phụ huynh cần tận dụng các bữa ăn tại nhà để bù đắp dinh dưỡng cho con. Các bữa ăn tại nhà nên được chuẩn bị phù hợp với khẩu vị của trẻ, đồng thời duy trì lịch sinh hoạt ăn uống điều độ. Phụ huynh nên tránh để giờ ăn quá chênh lệch giữa ngày đi học và ngày nghỉ vì sự xáo trộn này có thể ảnh hưởng đến nhịp tiêu hóa của trẻ.
Đối với trẻ học thêm buổi chiều, cha mẹ có thể chuẩn bị các bữa ăn nhẹ gọn gàng, dễ tiêu như bánh mì sandwich, hộp sữa hoặc trái cây ít đường. Nếu giờ học kéo dài đến 19-20h, trẻ cần được chuẩn bị bữa ăn đầy đủ trước giờ học và chỉ nên bổ sung một cữ sữa tối để tránh ăn muộn gây khó tiêu.
Ngoài ra, phụ huynh nên hạn chế cho trẻ ăn các thực phẩm không lành mạnh như thức ăn nhanh, nước ngọt, trà sữa hoặc đồ ăn đường phố vì tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm và rối loạn tiêu hóa.
Một lưu ý quan trọng khác là phụ huynh không nên lạm dụng men vi sinh như một biện pháp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa. Theo bác sĩ Thủy, men vi sinh chỉ hữu ích trong các trường hợp cụ thể như hỗ trợ tiêu chảy cấp hoặc rối loạn do dùng kháng sinh và cần chọn loại đạt tiêu chuẩn chất lượng.
Thay vì dựa vào men vi sinh, phụ huynh nên tập trung vào chế độ ăn cân đối, lịch sinh hoạt ổn định và tăng cường miễn dịch cho trẻ qua tiêm ngừa đầy đủ, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C và kẽm.
Cuối cùng, với những bé có vấn đề đặc biệt như biếng ăn, táo bón hoặc không tăng cân, phụ huynh cần đưa con đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị kịp thời.
