Thạc sĩ - bác sĩ chuyên khoa 1 Cổ Đăng Khương - Khoa Ung bướu - Bệnh viện đa khoa Xuyên Á TP.HCM, cho biết chế độ ăn uống không khoa học có liên quan đến ung thư đại trực tràng. Điển hình như việc ăn ít chất xơ, nhiều thịt, mỡ, đạm sẽ gây béo phì và tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
"Bên cạnh đó, thức ăn chiên, nướng, xúc xích, thịt xông khói, chất đạm cũng tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Mỡ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, gây tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và tiến triển thành ung thư", bác sĩ Khương cho hay.
Điều dưỡng Nguyễn Thị Hoàng Na, Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho biết dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tiên lượng và chất lượng sống của người bệnh ung thư. Tình trạng suy dinh dưỡng đặc biệt là suy mòn do ung thư có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn bệnh và liên quan trực tiếp đến khả năng đáp ứng điều trị, biến chứng điều trị, chức năng miễn dịch, mức độ phục hồi sau phẫu thuật hoặc hóa xạ trị...
Các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng suy nhược ở người bệnh ung thư như biếng ăn, chán ăn, thay đổi khẩu vị và cảm quan với thực phẩm, cảm giác đầy bụng, khó tiêu do giảm men tiêu hóa, tăng tiết chất nhầy, đau và nhiễm trùng miệng, hầu họng, thay đổi hình dạng trên ống tiêu hóa do khối u hay do chèn ép, ruột bị bất hoạt do khối u. Tác dụng phụ của hóa trị gây viêm tuyến nhầy, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy hoặc xạ trị gây giảm tiết nước bọt, khô miệng, ảnh hưởng đến vị giác và khứu giác. Kiêng khem quá mức trong việc ăn uống để hỗ trợ điều trị theo các quan niệm không chính thống. Ngán các chế phẩm dinh dưỡng thường được dùng trong giai đoạn trị liệu.
Người bệnh nên hạn chế thức ăn cứng, khô, sống, các thức ăn chiên, nướng
ẢNH: LÊ CẦM
Dinh dưỡng cho người bệnh ung thư
Theo điều dưỡng Na, nguyên tắc chung của một chế độ ăn tốt cho người bệnh là ăn đầy đủ chất bột đường và chất đạm, tăng chất béo không bão hoà đặc biệt là omega-3 từ dầu cá, quả óc chó… vì suy mòn do ung thư thì chất béo tốt có thể là nguồn năng lượng thay thế rất hữu ích nếu bệnh nhân không ăn được đủ carbohydrate, giảm chất béo xấu (bao gồm chất béo bão hòa và transfat), các gia vị không cần thiết, hạn chế tối đa các thực phẩm chế biến sẵn (đồ hộp) và các loại thực phẩm bảo quản dài ngày (xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói...)
Ăn nhiều thực phẩm chứa chất xơ như rau quả và chú ý gia tăng lượng vitamin và các chất khoáng trong khẩu phần bằng các loại trái cây tươi, sữa. Trong trường hợp không thể cung cấp đủ năng lượng bằng các thức ăn thông thường thì có thể sử dụng thêm các loại chế phẩm bổ sung dinh dưỡng sau các bữa ăn chính hay dùng vào các bữa phụ.
Chia nhỏ các bữa ăn, ăn thêm các bữa phụ xen kẽ giữa các bữa chính để đảm bảo nhu cầu năng lượng hằng ngày. Số bữa ăn trong ngày có thể lên đến 6-10 bữa. Chia nhỏ bữa ăn còn có tác dụng giúp giảm cảm giác buồn nôn, nôn ói...
Hạn chế thức ăn cứng, thô, khô, sống, các thức ăn chiên, nướng... Chế biến thức ăn một cách đơn giản, nấu mềm, nếu cần có thể cắt nhỏ, nghiền nát hay xay nhuyễn thức ăn. Thức ăn chiên hoặc nướng ở nhiệt độ cao sinh ra chất gây ung thư như acrylamide, PAHs, HCAs. Vì thế, không chỉ gây khó tiêu mà còn có thể tăng nguy cơ tái phát ung thư nếu dùng lâu dài.
Tránh các thực phẩm có mùi hoặc vị mạnh, đậm đặc... Đối với người bệnh có tình trạng viêm loét niêm mạc hay viêm tuyến nhầy đường tiêu hóa cần hạn chế thức ăn, nước uống có vị chua.
Có thể sử dụng các thực phẩm chế biến dạng công thức tùy theo khẩu vị của từng người bệnh.
"Các thực phẩm dùng cho người bệnh ung thư phải đảm bảo vệ sinh và an toàn, do khả năng nhiễm trùng từ đường tiêu hóa rất cao. Thực phẩm cần chọn cần tươi, mới nhất có thể, hạn chế sử dụng thực phẩm qua bảo quản, nên nấu vừa đủ ăn và nên ăn trong vòng 2 giờ sau chế biến. Chỉ nên dùng thực phẩm nấu chín, loại bỏ tuyệt đối các thực phẩm ôi thiu, hư hỏng, mốc hoặc bất kỳ dấu hiệu cảm quan khác biệt nào (màu sắc, mùi, vị...)", điều dưỡng Na chia sẻ.
