Úc, Mỹ bắt tín hiệu radio và tia X nhấp nháy từ vật thể lạ

Được đặt tên ASKAP J1832-0911, một vật thể bí ẩn cách chúng ta 15.000 năm ánh sáng đã khuấy động các đài quan sát ASKAP của Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và công nghiệp khối thịnh vượng chung (CSIRO - Úc) và Chandra của NASA bằng cả tín hiệu radio (vô tuyến) và tia X.

Vật thể lạ ASKAP J1832-0911. Ảnh: CSIRO

Theo mô tả của nhà thiên văn học Ziteng (Andy) Wang từ Trung tâm Nghiên cứu thiên văn vô tuyến quốc tế (ICRAR) thuộc Đại học Curtin (Úc) và nhóm cộng sự đa quốc gia của ông, đó là một vật thể "không giống bất cứ thứ gì chúng ta từng thấy trước đây".

Theo Science Alert, trong vài năm gần đây, ASKAP - một mạng lưới kính viễn vọng vô tuyến cực mạnh đặt trên vùng hoang vu nước Úc - đã phát hiện ra nhiều vật thể lạ, phát ra tín hiệu radio lặp đi lặp lại.

Vật thể đầu tiên, được mô tả năm 2022, cách chúng ta 4.000 năm ánh sáng và phát ra 30-60 giây sóng radio cứ sau 18 phút. Vật thể tiếp theo, cách 15.000 năm ánh sáng, phát ra các đợt sóng radio kéo dài 5 phút cứ sau 22 phút.

Vật thể thứ 3 cách 5.000 năm ánh sáng và phát ra 30-60 giây sóng radio cứ sau 2,9 giờ.

Nhưng vật thể mới nhất này càng gây khó hiểu khi phát ra cả tín hiệu radio lẫn tia X lặp đi lặp lại.

Nó được phát hiện khi cả ASKAP và Chandra cùng quan sát một vùng trời vào cùng một thời điểm. ASKAP bắt được tín hiệu radio, Chandra thì phát hiện tia X bất thường.

Các xung của vật thể rất sáng và độ sáng của cả hai loại phát xạ đều có mối tương quan.

Tín hiệu radio và tia X từ vật thể ASKAP J1832-0911 có mối tương quan - Ảnh: CSIRO/NASA

Nghiên cứu của TS Wang và các cộng sự - vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature - cho biết biết nguồn này nhỏ gọn và không phát hiện thấy phát xạ nào trước tháng 11-2023, cho thấy nó chỉ mới hoạt động gần đây.

Theo suy đoán của các tác giả, ASKAP J1831-0911 có thể là một sao từ, tức lõi của một ngôi sao chết có từ trường mạnh, một loại sao neutron. Hoặc nó có thể là một hệ sao đôi bao gồm 1 sao lùn trắng có từ tính cao.

Sao lùn trắng cũng là lõi sao chết, nhưng có nguồn gốc từ những ngôi sao cỡ Mặt Trời hoặc nhỏ hơn khi còn "sống", còn sao neutron là "thây ma" của các ngôi sao khổng lồ hơn.

Các nhà nghiên cứu cho rằng vẫn còn nhiều vật thể như thế ẩn nấp trong không gian sâu.

"Việc phát hiện ra khả năng phát xạ tia X thoáng qua mở ra những hiểu biết mới về bản chất bí ẩn của chúng" - đồng tác giả Nanda Rea từ Viện Khoa học không gian và Viện Nghiên cứu không gian Catalan (Tây Ban Nha) nhận định.