Những ngày qua, nhu cầu xem bóng đá online tăng mạnh tại Việt Nam. Thống kê trên Google Trends từ 20/11 cho thấy, các từ khóa liên quan đến trận đấu tại World Cup cũng như các nền tảng xem bóng đá trực tuyến đều nằm trong top 20 nội dung được tìm kiếm nhiều nhất hàng ngày.
Tuy nhiên, bên cạnh những dịch vụ phát sóng hợp pháp, có bản quyền, người xem bóng đá tại Việt Nam còn bị bủa vây bởi những dịch vụ xem bóng đá lậu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn thông tin, cũng như tiếp tay cho các dịch vụ vi phạm.
Tràn lan nội dung lậu
Hàng ngày, Tuấn Kiên (Vĩnh Phúc) vẫn theo dõi các trận bóng qua điện thoại di động. Anh lên mạng tìm những nơi phát trực tiếp trận đấu thay vì truy cập dịch vụ truyền hình. Không ít lần, điểm đến của anh là trang chứa nội dung lậu.
Dù nhiều giải đấu được các đơn vị ở Việt Nam mua bản quyền và phát trên nền tảng riêng, nhưng theo Kiên, việc tìm website phát lậu không khó. Các đường link này được chia sẻ trên cộng đồng mê bóng đá, hoặc từ những công cụ tra cứu trên Internet.
"Thấy trang nào xuất hiện khi tìm kiếm thì tôi bấm vào. Chúng đơn giản, dễ tìm kiếm, không cần đăng nhập tài khoản như truyền hình trả phí", Kiên cho biết.
Một trang web phát sóng lậu trận đấu tại World Cup 2022, đi kèm hàng loạt quảng cáo game cờ bạc
Ví dụ, thử tìm với từ khóa "trực tiếp bóng đá" trên Google, bên cạnh kết quả từ các đơn vị như VTV, FPT Play, hàng loạt địa chỉ như xoilac, socolive, vebo... xuất hiện ở trang đầu. Các nội dung được lấy từ nguồn nước ngoài, sau đó chèn logo của trang cũng như hình ảnh quảng cáo cho các dịch vụ cá cược bóng đá.
"Phương thức chung của các website này là ăn cắp bản quyền truyền hình, 'đẩy' SEO lên top trên Google nhằm lôi kéo lượng truy cập, sau đó nhận quảng cáo cho kênh cờ bạc, lừa đảo", ông Ngô Minh Hiếu, nhà sáng lập dự án Chống lừa đảo, cho biết.
Thực tế, phần lớn các kênh phát nội dung lậu đều từng bị phát hiện và chặn tại Việt Nam. Tuy nhiên, tương tự web phim lậu trước đây, do chỉ bị chặn tên miền, người đứng sau chỉ cần tạo tên miền mới là có thể hoạt động trở lại. Trong quý III/2022, Bộ Thông tin và Truyền thông từng cảnh báo và chặn hàng loạt trang web như xoilac3, xoilac8, 91phutz, vebo2... do cung cấp nội dung quảng cáo cá độ, trò chơi điện tử trái phép có tính chất cờ bạc, đổi thưởng... Tuy nhiên sau đó, những trang này chỉ thay vài ký tự trong tên miền và tiếp tục hoạt động. Ngoài bản web, một số còn phát hành ứng dụng để tránh bị chặn.
"Chúng tôi cũng không còn xa lạ với việc các web này sập sau một thời gian sử dụng. Tên miền mới thường không khác nhiều so với tên miền cũ, không khó tìm lại chúng trên Google", Kiên cho biết.
Rủi ro khi xem bóng đá trên web lậu
Theo ông Ngô Minh Hiếu, do không được quản lý, các trang này tồn tại nhiều vấn đề tương tự các web "đen", như quảng cáo cờ bạc, dịch vụ phạm pháp, hoặc dụ người dùng tải phần mềm chứa mã độc. Quảng cáo thường được đặt dày đặc, thậm chí khung pop-up hiện ra trong quá trình xem, yêu cầu người dùng click vào nếu muốn xem tiếp.
Ông Hiếu lấy ví dụ xoilac từng đặt một quảng cáo cho trang "worldcup20", dụ người dùng truy cập, nhưng thực chất là trang phát tán mã độc.
Một trang phát tán mã độc được quảng cáo trên web xem bóng đá. Ảnh: HieuPC
Ngoài các vấn đề an toàn thông tin, việc nở rộ web lậu còn ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội xem các giải đấu lớn trong tương lai. Là đơn vị mua bản quyền phát sóng nhiều giải lớn tại Việt Nam, đại diện FPT Play cho biết việc các website, ứng dụng phát sóng lậu các nội dung do đơn vị này sở hữu bản quyền khiến họ đối mặt với thiệt hại về chi phí, trong khi nguồn đầu tư ban đầu lớn.
"Chúng tôi phải đối mặt với việc vi phạm nghĩa vụ bảo vệ bản quyền và gặp khó khăn hơn trong đàm phán với đối tác những năm tiếp theo. Từ đó, khán giả sẽ là người bị ảnh hưởng trực tiếp vì mất cơ hội xem nội dung thể thao, phim ảnh một cách chính thống và chất lượng", bà Tô Nam Phương, Phó tổng giám đốc FPT Play, nói.
Theo bà Phương, cần có phương án phối hợp với các nhà mạng để rút ngắn thời gian chặn web, ứng dụng phát sóng lậu, thêm chế tài đối với các đơn vị chi ngân sách quảng cáo trên trang phát sóng lậu. Ngoài ra, người dùng cần nâng cao việc tôn trọng bản quyền, hạn chế tiếp tay cho hành vi ăn cắp bản quyền.
Đại diện dự án Chống lừa đảo cho biết đang trong quá trình lập danh sách các website ăn cắp bản quyền truyền hình, phát tán quảng cáo trái phép... để ngăn chúng tiếp cận với người dùng.
