Trại hè được xem là cơ hội để trẻ rèn luyện kỹ năng, học hỏi trải nghiệm mới, giúp cân bằng cuộc sống sau 9 tháng học tập căng thẳng. Tuy nhiên, song hành cùng nhu cầu tăng cao của phụ huynh, thị trường trại hè đang xuất hiện không ít vấn đề đáng lo ngại: trại hè không đảm bảo chất lượng, chi phí "trên trời" hay tình trạng giả mạo, lừa đảo ngày càng tinh vi.
Lựa chọn trại hè không phù hợp là phí phạm thời gian và tài chính
Sau một năm học tập vất vả, trẻ em cần được nghỉ ngơi hoàn toàn để não bộ có thời gian tái tạo năng lượng, giúp cho việc tiếp thu những kiến thức mới hiệu quả hơn. Vì thế, tiêu chuẩn phong phú về các hoạt động ngoại khóa cần phải được đặt lên hàng đầu khi bố mẹ lựa chọn ngoại khóa hè cho con. Để đáp ứng nhu cầu này, mùa hè cũng được coi là mùa "nở rộ" của các loại hình trại hè, lớp học ngoại khóa...
Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia nhận định, thị trường trại hè hiện nay lại đang bị “nhiễu loạn” bởi quá nhiều chương trình được tổ chức tràn lan. Đáng lo ngại hơn, không ít phụ huynh bị cuốn vào những lời quảng cáo hấp dẫn như “trại hè quốc tế”, “học kỹ năng chuẩn châu Âu”, “môi trường đẳng cấp” mà không thực sự tìm hiểu giá trị cốt lõi mà chương trình mang lại cho con mình.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương - Chuyên gia giáo dục cho biết: “Trên thực tế, ngày càng nhiều trẻ em dành phần lớn thời gian trong nhà, việc học chiếm trọn năm học. Các em rất cần một khoảng thời gian để đổi mới nhịp sống. Trại hè dù là hình thức nào cũng sẽ giúp các em cân bằng, phát triển thêm kỹ năng và có trải nghiệm quý giá".
Tiến sĩ Hương cũng chỉ rõ thực trạng một số đơn vị tổ chức tập trung đánh vào tâm lý sính ngoại, thích “sang chảnh” của phụ huynh. Những trại hè đắt tiền thường gắn với địa điểm du lịch nổi tiếng, nhưng không đảm bảo được các tiêu chí giáo dục, an toàn và phát triển kỹ năng thực chất cho trẻ. Nếu chi tiền lớn mà nội dung không đáp ứng được nhu cầu thực sự của trẻ thì phụ huynh đang đánh mất cơ hội quý báu cho con, thậm chí là phí phạm thời gian và tài chính.
Bên cạnh đó, một vấn đề nghiêm trọng khác là tình trạng giả mạo, lừa đảo trại hè. Các đối tượng thường lập fanpage, website mạo danh các tổ chức đoàn thể, trung tâm giáo dục uy tín rồi đăng tải chương trình hấp dẫn kèm theo ưu đãi lớn, thậm chí miễn phí để thu hút phụ huynh. Sau đó, các đối tượng dụ người dùng tải ứng dụng lạ hoặc chuyển tiền qua các kênh không minh bạch nhằm chiếm đoạt tài sản.
“Thực tế, trại hè uy tín không bao giờ yêu cầu tải ứng dụng hay thực hiện thao tác lạ. Họ chỉ cần thông tin đăng ký, chuyển khoản học phí, có xác nhận rõ ràng. Nếu chương trình nào yêu cầu quá nhiều bước bất thường, phụ huynh phải đặt ngay câu hỏi về tính xác thực của nó”, cô Hương cảnh báo.
Phụ huynh chọn trại hè cần nâng cao cảnh giác, ưu tiên tính phù hợp
Giữa vô vàn lựa chọn trên thị trường trại hè, câu hỏi đặt ra cho nhiều phụ huynh không chỉ là "có nên cho con đi trại hè hay không?", mà là "nên chọn trại hè nào để thật sự có ích cho con?". Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, việc chọn trại hè không nên dựa vào sự nổi tiếng, mức giá hay độ “hot” của chương trình, mà quan trọng nhất là nội dung của trại hè đó có thực sự phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ hay không.
“Phụ huynh nên bắt đầu bằng câu hỏi: con mình đang thiếu gì? Nếu con thiếu kỹ năng sống, hãy chọn trại hè kỹ năng. Nếu con cần rèn luyện sự tự tin, khả năng giao tiếp, hãy chọn các chương trình có hoạt động tương tác xã hội cao. Chỉ khi xác định đúng nhu cầu, việc đầu tư thời gian và tiền bạc mới mang lại hiệu quả thực sự”, cô Hương phân tích.
Dưới đây là những điều quan trọng cha mẹ cần lưu tâm khi lựa chọn trại hè:
1. Địa điểm an toàn, phù hợp với trẻ
Trong việc lựa chọn trại hè, yếu tố an toàn cần được đặt lên hàng đầu. Bên cạnh việc có bảo hiểm cho trẻ, các đơn vị tổ chức cần xây dựng chương trình với tính toán kỹ càng về rủi ro, đảm bảo trẻ được trải nghiệm nhưng trong một môi trường có kiểm soát, có hướng dẫn an toàn. Điều này không có nghĩa là ngăn cản trẻ tham gia những hoạt động mang tính thử thách, mà là phải tổ chức sao cho trẻ được học cách làm chủ các tình huống nguy hiểm một cách an toàn và có hướng dẫn bài bản.
Không gian trại hè cần có sân chơi rộng rãi, thoáng mát, không gần ao hồ hay những khu vực tiềm ẩn nguy hiểm. Theo TS. Hương, nhiều nơi hiện nay từ chối cho thuê địa điểm tổ chức trại hè vì lo ngại sự ồn ào và hiếu động của trẻ. Điều này cho thấy, tìm được nơi đón trẻ em một cách thân thiện đã là một "cuộc chiến" mà ban tổ chức phải vượt qua. Gợi ý cho phụ huynh: Hãy hỏi kỹ về địa điểm tổ chức, điều kiện vệ sinh, phương án xử lý tình huống khẩn cấp nếu trẻ gặp sự cố.
2. Chương trình có tính giáo dục nhưng vẫn thú vị
Một trại hè không chỉ là chỗ gửi con "cho yên tâm", mà cần có chương trình phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy sự sáng tạo, giúp trẻ phát triển kỹ năng sống, kỹ năng làm việc nhóm, khả năng tự lập… TS. Hương nhấn mạnh: "Chương trình trại hè phải khiến trẻ thích, nhưng đồng thời cũng đáp ứng kỳ vọng của phụ huynh về giá trị giáo dục. Cha mẹ nên tìm hiểu kỹ về nội dung trại hè, lịch trình trong ngày, chủ đề hoạt động, đội ngũ thiết kế chương trình".
Trại hè cần hấp dẫn, sinh động, thu hút trẻ tham gia nhưng không sa đà vào yếu tố giải trí thuần túy. Việc giải trí trong mùa hè là cần thiết, song nếu thiếu tính giáo dục, thiếu định hướng thì dễ biến trại hè thành kỳ nghỉ kéo dài mà không để lại giá trị bền vững.
3. Đội ngũ giáo viên và cộng tác viên đủ tâm và tầm
Phụ huynh cũng được khuyến nghị nên khảo sát kỹ đơn vị tổ chức: ai là người đứng đầu, họ có chuyên môn giáo dục không, địa điểm tổ chức ra sao, chế độ chăm sóc trẻ thế nào. Đừng quá tin vào quảng cáo bắt mắt hay những lời “có cánh” trên mạng xã hội. Nếu có thể, hãy đích thân đến tham quan địa điểm tổ chức, trao đổi trực tiếp với ban tổ chức để đánh giá sự nghiêm túc và chuyên nghiệp.
Tuyển được người làm việc có trách nhiệm, cùng quan điểm giáo dục và biết "coi trẻ như con mình" là thách thức lớn với ban tổ chức. Phụ huynh nên tìm hiểu kỹ: ai là người trực tiếp quản lý trẻ? Tỉ lệ giáo viên/trẻ? Cách quản lý và xử lý khi trẻ xô xát, bị thương, hoặc có biểu hiện tâm lý bất thường?
4. Vấn đề ăn uống và chăm sóc sức khỏe
Trẻ em rất nhạy cảm với thực phẩm và môi trường. Một bữa cơm không hợp khẩu vị, hoặc một vết trầy xước nhỏ cũng có thể khiến trẻ "mất hứng" tham gia. Chính vì vậy nguồn gốc thực phẩm rất quan trọng. Thịt, cá, rau xanh… phải đảm bảo an toàn, có nguồn gốc, là sản phẩm dùng trong ngày. Cha mẹ nên tìm hiểu về nguồn thực phẩm; trẻ có được uống đủ nước hay không? Có người ứng trực y tế hay không? Có người hỗ trợ khi trẻ bị dị ứng, sốt, đau bụng,… hay không?
Trẻ cần được ăn ngủ điều độ, khoa học, không vì "vui chơi hè" mà cho phép thức khuya, dậy muộn hay sinh hoạt thiếu kỷ luật. Môi trường tốt sẽ góp phần hình thành thói quen lành mạnh, giúp trẻ duy trì năng lượng tích cực suốt chương trình.
5. Lắng nghe cảm nhận của trẻ và phụ huynh đi trước
Một trại hè được yêu mến không cần quảng cáo nhiều, phụ huynh sẽ tự lan truyền bằng niềm tin và lòng biết ơn. Phụ huynh nên tìm hiểu đánh giá, phản hồi từ các gia đình từng cho con tham gia, nhất là về trải nghiệm thực tế của trẻ sau khi về nhà.
"Trại hè cho trải nghiệm không đơn giản là dịch vụ giữ trẻ mùa hè. Một trại hè thực sự chất lượng là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách, và tình yêu thương trong trẻ. Hãy chọn nơi mà người làm không chỉ "điều hành" chương trình, mà còn yêu trẻ như chính con của họ. Chọn trại hè không phải chọn địa điểm, mà là chọn người đồng hành đáng tin cậy cho con bạn", TS. Vũ Thu Hương nói.
Một trại hè được coi là đáng lựa chọn cần đảm bảo nhiều yếu tố, trong đó nội dung giáo dục luôn là yếu tố tiên quyết. Nội dung này phải mang lại cho trẻ những trải nghiệm mới mẻ, những điều mà các em chưa từng được học trong nhà trường. Theo cô Hương, đây chính là điểm tạo nên sự khác biệt và là giá trị cốt lõi để đánh giá chất lượng trại hè, bất kể chi phí cao hay thấp.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương cho rằng, nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể đưa ra bộ tiêu chí cụ thể cho các trại hè, đồng thời từng địa phương dựa vào đó để công bố danh sách những đơn vị đạt chuẩn, thì đây sẽ là một công cụ hữu ích cho phụ huynh. Tuy nhiên, hiện nay điều này vẫn chưa thực hiện được, nên việc lựa chọn đúng trại hè vẫn hoàn toàn phụ thuộc vào sự chủ động và kiến thức của mỗi gia đình.
