Suy thận: Bác sĩ giải đáp những câu hỏi thường gặp

Sau đây, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Diễm Hương, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, giải đáp những thắc mắc liên quan đến bệnh suy thận.

Làm thế nào để biết mình có nguy cơ mắc suy thận?

Nếu bạn mắc tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, bạn có nguy cơ cao. Nên đi khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm sàng lọc theo lời khuyên của bác sĩ, đặc biệt là xét nghiệm nước tiểu và máu để kiểm tra chức năng thận.

Ảnh minh họa: AI

Dấu hiệu suy thận qua từng giai đoạn

Suy thận mãn tính thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu (giai đoạn 1-3). Các triệu chứng thường chỉ biểu hiện khi bệnh đã ở giai đoạn 4 hoặc 5, khi chức năng thận đã suy giảm nghiêm trọng.

Giai đoạn sớm (giai đoạn 1-3): Ở những giai đoạn này, người bệnh thường không có bất kỳ triệu chứng nào đáng chú ý. Bệnh thường chỉ được phát hiện tình cờ qua các xét nghiệm máu (đánh giá mức Creatinine huyết thanh, ước tính tốc độ lọc cầu thận GFR) hoặc xét nghiệm nước tiểu (phát hiện protein niệu, tiểu máu) định kỳ.

Giai đoạn 1: Chức năng thận bình thường hoặc tăng nhẹ, nhưng có dấu hiệu tổn thương thận (ví dụ: protein trong nước tiểu). 

Giai đoạn 2: Chức năng thận giảm nhẹ, nhưng vẫn chưa có triệu chứng rõ ràng. 

Giai đoạn 3: Chức năng thận giảm vừa phải. Người bệnh thường chưa cảm thấy bất kỳ vấn đề nào.

Giai đoạn muộn (giai đoạn 4-5): Khi bệnh tiến triển đến các giai đoạn này, các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn do sự tích tụ chất thải trong cơ thể:

• Buồn nôn, nôn mửa và chán ăn.
• Mệt mỏi và yếu sức kéo dài, giảm năng lượng.
• Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.
• Giảm sự nhạy bén về tinh thần, khó tập trung.
• Chuột rút cơ bắp hoặc co giật.
• Sưng phù ở bàn chân và mắt cá chân, đôi khi cả mặt (do giữ nước và muối).
• Ngứa da dai dẳng. 
• Thay đổi lượng nước tiểu (tiểu ít hơn hoặc tiểu đêm nhiều hơn). 
• Đau ngực (do viêm màng ngoài tim, có thể kèm theo tràn dịch màng ngoài tim do urê huyết cao). 
• Khó thở (do phù phổi từ việc giữ nước dư thừa). 
• Tăng huyết áp khó kiểm soát.

Có cách nào để phòng ngừa suy thận hoàn toàn không?

Không có cách nào để phòng ngừa suy thận 100%, nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tiểu đường và tăng huyết áp, cùng với việc tầm soát định kỳ, có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh và làm chậm tiến triển của bệnh.

Chế độ ăn uống nào tốt cho người suy thận?

Chế độ ăn cho người suy thận cần được cá nhân hóa tùy theo giai đoạn bệnh và các biến chứng. Thông thường, chế độ ăn ít muối, ít protein (tùy giai đoạn bệnh), ít phốt pho và kali thường được khuyến nghị. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh cụ thể.

Khi nào thì suy thận cần chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận?

Khi chức năng thận suy giảm nghiêm trọng (giai đoạn 5 - suy thận giai đoạn cuối) và các biện pháp điều trị nội khoa không còn hiệu quả để kiểm soát các biến chứng, người bệnh sẽ cần đến các phương pháp thay thế thận như chạy thận nhân tạo (lọc máu) hoặc ghép thận.

Suy thận có chữa khỏi được không?

Suy thận mạn tính thường không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể làm chậm tiến trình bệnh và kiểm soát các biến chứng bằng cách điều trị nguyên nhân và thay đổi lối sống một cách tích cực.