Số định danh sẽ thay mã số thuế

Chấm dứt một người nhiều mã số thuế

Cách đây khoảng 2 năm, chị Nguyễn Kim (Q.Tân Bình, TP.HCM) được cơ quan thông báo có 2 mã số thuế (MST) nên cơ quan không thể nhận quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho chị được. Chị Nguyễn Kim khá bất ngờ vì không biết một MST từ tỉnh Bình Thuận ở đâu ra. Sau khi tìm hiểu, chị Kim mới biết khi chị đi mua đất thì dùng giấy CMND để giao dịch nên được cấp thêm MST mới này. Chị Kim sau đó phải thực hiện đóng một MST.

ẢNH: Đào Ngọc Thạch

Với quy định lấy số định danh (CCCD 12 số do Bộ Công an cấp) làm MST, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH kế toán thuế Keytas, cho rằng sẽ đỡ được nhiều thủ tục liên quan đến đăng ký và quản lý MST. Trước đây, dữ liệu không đồng bộ và liên thông nên dễ xảy ra tình trạng một người có 2 MST hoặc người phụ thuộc phải đăng ký MST. Khi hết giai đoạn người phụ thuộc, chuyển sang giai đoạn người nộp thuế họ lại phải đăng ký MST mới theo số CMND/CCCD, dẫn đến việc cấp thêm MST lần nữa. Tức một người nhưng tồn tại hai MST cá nhân. Có một số trường hợp người phụ thuộc được cấp tới 3 MST vì theo CMND và sau đó lại theo CCCD.

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, nhận xét với quy định MST là số CCCD sẽ thống nhất một người chỉ có một MST, thay vì tình trạng nhiều MST như trước đây, giúp người nộp thuế thuận lợi hơn về sau này.

Theo Cục Thuế, việc sử dụng số định danh cá nhân thay cho MST sẽ giúp giảm thủ tục hành chính cho người dân khi thực hiện đăng ký thuế, khai báo thông tin đăng ký thuế, thực hiện nghĩa vụ thuế, giao dịch thuế. Còn đối với doanh nghiệp, việc sử dụng số định danh cá nhân thay cho MST sẽ tiết kiệm thời gian nhập liệu, đối chiếu thông tin cá nhân khi thực hiện đăng ký thuế theo ủy quyền, kê khai thuế thu nhập cá nhân cho người lao động.

Cơ quan thuế có "nắm" tài khoản ngân hàng?

Bên cạnh đó, nhiều cá nhân, hộ kinh doanh tỏ ra băn khoăn về quy định mới. Trên các diễn đàn, một số người đặt vấn đề số định danh cá nhân cũng chính là MST, mà số tài khoản ngân hàng cũng là số CCCD. Nghĩa là MST và số tài khoản ngân hàng có mối liên hệ mật thiết với nhau. "Vậy không biết cơ quan thuế có nắm được số tài khoản và dòng tiền ra vào của cá nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp hay không?", nhiều người thắc mắc. Theo luật sư Trần Xoa, dù MST và tài khoản ngân hàng có cùng mối liên kết là CCCD nhưng không nên quá lo lắng vì không ai có thể lấy được thông tin trong tài khoản ngân hàng. Trong trường hợp cơ quan thuế phát hiện gian lận, có công văn yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin giao dịch thì mới xem được thông tin tài khoản.

Ông Lê Văn Tuấn cũng khẳng định việc quản lý dòng tiền của hộ kinh doanh vẫn như lâu nay, dựa trên nguyên tắc phân loại rủi ro, đến từ hành vi bất thường nếu có của người nộp thuế. Chẳng hạn như đóng tài khoản ngân hàng nhận tiền trước đây rồi mở tài khoản mới; mở nhiều tài khoản nhận tiền khác nhau; nhờ người thân, bạn bè, nhân viên nhận tiền rồi hoàn trả lại cho chủ hộ kinh doanh; số lượng giao dịch nhiều bất thường, tổng giá trị giao dịch trong tháng, năm nhiều bất thường so với một người bình thường... thì cơ quan thuế phân loại ra nhóm có rủi ro cao và tiến hành lựa chọn để xác minh và yêu cầu giải trình.

Liên quan đến việc các khoản tiền qua tài khoản ngân hàng không phải tính thuế, theo ông Lê Văn Tuấn, có 9 khoản tiền thực hiện chuyển khoản khác nhau không phải nộp thuế. Đó là giao dịch cá nhân, gia đình (tiền vay mượn, cho tặng giữa người thân, bạn bè, hoặc vợ chồng chuyển tiền sinh hoạt cho nhau); lương đã nộp thuế (khoản tiền lương sau khi đã nộp thuế TNCN được một người chuyển cho vợ/chồng hoặc người thân); kiều hối (tiền do người thân từ nước ngoài gửi về); thu hộ - chi hộ (tiền thu từ khách hàng rồi nộp lại cho công ty, chủ cửa hàng); dịch vụ chuyển, rút tiền hộ (phần tiền gốc trong giao dịch); đáo hạn vay ngân hàng (tiền nhận được để tất toán một khoản vay cũ rồi chuyển đi ngay); lãi từ cho vay cá nhân (tiền lãi phát sinh từ việc cho vay giữa các cá nhân với nhau, hay chơi hụi, họ); bán bất động sản (tiền bán nhà, đất khi đã khai báo và nộp thuế đầy đủ trên giá trị giao dịch thực tế); lương từ nước ngoài (lương của bản thân đã được nộp thuế ở nước ngoài, sau đó chuyển về tài khoản cá nhân tại VN).

Trong buổi giao lưu trực tuyến gần đây, đại diện Cục Thuế cũng khẳng định: Ngành thuế không có quyền truy cập tài khoản ngân hàng để nắm được doanh thu của các cá nhân. Tuy nhiên cơ quan thuế đang quản lý rủi ro với hộ, cá nhân kinh doanh dựa trên cơ sở dữ liệu về hóa đơn điện tử, thông tin từ ngân hàng, kho bạc, quản lý thị trường, hải quan... Qua các dữ liệu này, cơ quan thuế hoàn toàn xác định được doanh thu, dòng tiền của cơ sở kinh doanh. Từ đó, sẽ xác định đúng, đủ nghĩa vụ thuế của các cơ sở kinh doanh "cố tình" khai thiếu số thuế phải nộp để né, trốn thuế.