Cuộc ly hôn của một cặp vợ chồng giàu có ở San Francisco kéo dài 8 năm, gần bằng cả cuộc hôn nhân của họ. Cả hai đã thỏa thuận được tiền chu cấp cho con cái, chia nhau lợi nhuận từ việc bán công ty phần mềm của người chồng và số phận của ngôi nhà trị giá 3,6 triệu USD của họ.
Nhưng, cuộc chiến dai dẳng nhất tại tòa giữa Erica và Francis deSouza lại liên quan đến một tranh chấp gay gắt về hàng triệu USD tiền mã hóa Bitcoin bị mất tích .
Ông deSouza, một giám đốc điều hành công nghệ, đã mua hơn 1.000 Bitcoin trước khi ly thân với vợ vào năm 2013, và sau đó mất gần một nửa số tiền khi một sàn giao dịch tiền điện tử nổi tiếng sụp đổ. Sau ba năm tranh tụng, một tòa án phúc thẩm ở San Francisco đã ra phán quyết vào năm 2020 rằng ông deSouza đã không tiết lộ chính xác một số yếu tố trong các khoản đầu tư tiền điện tử của mình, thứ sau đó đã bùng nổ về giá trị. Tòa án yêu cầu ông phải đưa cho vợ mình hơn 6 triệu USD Bitcoin còn lại.
Trong giới luật pháp, trường hợp của deSouzas có lẽ được biết đến như là vụ ly hôn Bitcoin lớn đầu tiên. Và những tranh chấp trong hôn nhân như vậy ngày càng phổ biến. Khi tiền điện tử được chấp nhận rộng rãi hơn, việc phân chia tài sản gia đình đã trở thành một vấn đề gây tranh cãi lớn, với các cặp vợ chồng thường cáo buộc nhau lừa dối hay có khả năng quản lý tài chính yếu kém.
Một cuộc ly hôn xấu xí có xu hướng tạo ra các cuộc tranh cãi về hầu hết mọi thứ. Nhưng khó khăn trong việc theo dõi và định giá tiền điện tử, một tài sản kỹ thuật số được giao dịch trên một mạng phi tập trung, đang tạo ra những cơn đau đầu mới. Trong nhiều trường hợp, các luật sư ly hôn cho biết, nhiều bà vợ hay ông chồng đã báo cáo quá mức tài sản của họ hoặc cố gắng giấu tiền trong các ví trực tuyến.
Jacqueline Newman, một luật sư ly hôn ở New York, người làm việc với các khách hàng có tài sản ròng cao, cho biết: “Ban đầu, tiền nằm dưới nệm, sau đó là tài khoản ngân hàng. Bây giờ nó là tiền điện tử."
Sự gia tăng của tiền điện tử đã cung cấp một phương tiện trao đổi hữu ích cho bọn tội phạm, tạo ra những cơ hội mới để lừa đảo. Nhưng tài sản kỹ thuật số không phải là không thể theo dõi được. Các giao dịch được ghi lại trên sổ cái công khai được gọi là blockchain, cho phép các nhà phân tích có hiểu biết theo dõi dòng tiền.
Một số luật sư trong lĩnh vực ly hôn đã dựa vào ngành điều tra pháp y đang phát triển, những người tính phí hàng chục nghìn USD để theo dõi chuyển động của các loại tiền điện tử như Bitcoin và Ethereum từ các sàn giao dịch trực tuyến sang ví kỹ thuật số. Paul Sibenik, một nhà phân tích pháp y cho biết, công ty điều tra CipherBlade của mình đã nghiên cứu khoảng 100 vụ ly hôn liên quan đến tiền điện tử trong vài năm qua. Trong nhiều trường hợp, ông nói rằng bản thân đã lần ra hơn 10 triệu USD tiền điện tử mà một người chồng đã giấu vợ.
“Chúng tôi đang cố gắng làm cho nó trở thành một không gian trong sạch hơn,” ông Sibenik nói. "Cần phải có một số mức độ trách nhiệm."
Trong các cuộc phỏng vấn, gần chục luật sư và nhà điều tra pháp y đã mô tả các trường hợp ly hôn trong đó vợ hoặc chồng - thường là chồng - bị buộc tội nói dối về các giao dịch tiền điện tử hoặc che giấu tài sản kỹ thuật số. Không có cặp vợ chồng nào đồng ý phỏng vấn. Nhưng một số cuộc ly hôn đã tạo ra những dấu vết trên giấy tờ làm sáng tỏ cách những tranh chấp này diễn ra.
Một số loại ví phần cứng được sử dụng để lưu trữ tiền điện tử
DeSouzas kết hôn vào tháng 9 năm 2001. Cùng năm đó, ông deSouza thành lập một công ty nhắn tin tức thời, IMlogic, thứ mà cuối cùng ông đã bán được trong một thỏa thuận để thu về hơn 10 triệu USD, theo hồ sơ của tòa án.
Các khoản đầu tư tiền điện tử của ông deSouza bắt đầu từ tháng 4 năm 2013, khi ông dành thời gian ở Los Angeles với Wences Casares, một doanh nhân tiền điện tử, người đã giới thiệu cho ông về tài sản kỹ thuật số. Tháng đó, ông deSouza đã bỏ ra khoảng 150.000 USD để mua Bitcoin.
Vợ chồng deSouzas ly hôn vào cuối năm đó và ông deSouza sớm tiết lộ rằng mình sở hữu Bitcoin. Vào thời điểm cặp đôi sẵn sàng phân chia tài sản của họ vào năm 2017, giá trị của khoản đầu tư đó đã tăng lên hơn 21 triệu USD.
Nhưng đã có một vấn đề xảy ra. Tháng 12 năm đó, ông deSouza tiết lộ rằng mình đã để lại gần một nửa số tiền trong sàn giao dịch tiền điện tử Mt. Gox, nền tảng đã bị phá sản vào năm 2014, khiến số tiền này nằm ngoài tầm với.
Trong hồ sơ tòa án, các luật sư của bà deSouza nói rằng thật là "nghiêm trọng" khi chồng bà đã không đề cập trước đó rằng rất nhiều Bitcoin đã biến mất và lập luận rằng việc quản lý bí mật các khoản đầu tư của ông chồng đã tiêu tốn hàng triệu USD của hai vợ chồng. Các luật sư cũng suy đoán rằng ông deSouza có thể đang tích trữ tiền riêng.
“Francis đã bớt thẳng thắn với những câu chuyện luôn thay đổi của mình”, luật sư của bà deSouza tuyên bố trong một lần nộp đơn.
Trong khi đó, một phát ngôn viên của ông deSouza cho biết ông đã tiết lộ toàn bộ tài sản tiền điện tử của mình khi bắt đầu vụ ly hôn. “Ngay sau khi Francis biết rằng Bitcoin bị vướng vào vụ phá sản của Mt. Gox, anh ấy đã nói với vợ cũ của mình,” nữ phát ngôn viên cho biết. “Nếu vụ phá sản của Mt. Gox không xảy ra, thì việc phân chia Bitcoin sẽ hoàn toàn không thể kiểm soát được.”
Bà deSouza từ chối bình luận thông qua luật sư của mình.
Nhưng tòa phúc thẩm phát hiện ra rằng ông deSouza, 51 tuổi, hiện là giám đốc điều hành của công ty công nghệ sinh học Illumina, đã vi phạm các quy tắc của thủ tục ly hôn khi không cho vợ kiểm tra các khoản đầu tư tiền điện tử của mình.
Do đó, ông được lệnh cung cấp cho cô deSouza khoảng một nửa trong tổng số Bitcoin mà ông sở hữu trước khi Mt. Gox phá sản. Số Bitcoin của bà deSouza hiện trị giá hơn 23 triệu USD.
Không phải tất cả các cuộc ly hôn tiền điện tử đều liên quan đến số tiền lớn như vậy. Một vài năm trước, Nick Himonidis, một nhà điều tra pháp y ở New York, đã làm việc trong một vụ án ly hôn, trong đó một người phụ nữ cáo buộc chồng cô khai báo quá mức tài sản nắm giữ tiền điện tử của anh ta. Được sự cho phép của tòa án, ông Himonidis có mặt tại nhà người chồng và khám xét máy tính xách tay của anh ta. Ông đã tìm thấy một chiếc ví kỹ thuật số, chứa khoảng 700.000 US tiền điện tử Monero (XMR).
“Anh ta kiểu như: 'Ồ, cái ví đó à? Tôi không nghĩ rằng mình thậm chí còn giữ nó'', ông Himonidis nhớ lại. "Tôi đã nói:" Đùa à, anh bạn?"
Trong một trường hợp khác, ông Himonidis cho biết mình phát hiện ra rằng một người chồng đã chuyển 2 triệu USD tiền điện tử ra khỏi tài khoản cá nhân trên sàn giao dịch Coinbase. Một tuần sau khi vợ đệ đơn ly hôn, người đàn ông này đã chuyển số tiền vào ví kỹ thuật số, sau đó rời Hoa Kỳ.
Tòa án có thể yêu cầu một sàn giao dịch tiền điện tử chuyển hoàn tiền. Nhưng các ví trực tuyến để lưu trữ tiền điện tử không chịu sự kiểm soát tập trung nào và quyền truy cập chỉ là một mật khẩu duy nhất được tạo bởi chủ sở hữu của ví. Nếu không có khóa kỹ thuật số đó, các khoản tiền của người chồng đã nằm ngoài tầm với của người vợ cũ.
Vào năm 2020, Gregory Salant, một luật sư ly hôn ở White Plains, New York, đã làm việc với một khách hàng tin rằng chồng cô sở hữu tiền điện tử mà anh ta không tiết lộ. Ông Salant đã gửi trát đòi hầu tòa tới Coinbase, được trả lời bằng một bảng tính mà ông thấy không thể hiểu được. Ông sau đó thuê một nhà điều tra pháp y, Mark DiMichael, để dịch bảng tính và truy tìm tài sản.
Mark DiMichael, một nhà điều tra pháp y, chuyên giúp các luật sư ly hôn theo dõi các tài sản tiền điện tử bị mất tích hoặc bị che giấu.
Ông DiMichael đưa ra một báo cáo dài 42 trang cho biết người chồng đã thực hiện hàng loạt khoản thanh toán cho các địa chỉ ví liên quan đến dark web, một thị trường trực tuyến cho ma túy và các hàng hóa bất hợp pháp khác. Người chồng cũng đã chuyển gần 225.000 USD tiền điện tử đến các địa chỉ ẩn danh khác. Việc xem xét các tờ khai thuế cho thấy anh ta đã không báo cáo việc chi tiêu tiền điện tử hoặc chuyển đổi nó thành tiền mặt.
Vụ việc cuối cùng đã được giải quyết. Theo thỏa thuận cuối cùng, một số tài sản khác của người chồng đã được phân bổ cho người vợ để giải quyết tranh chấp tiền điện tử.
“Đó là một hợp đồng trọn gói,” ông Salant nói. "'Tôi sẽ không chạm vào tài khoản hưu trí của bạn, bạn sẽ không chạm vào tài khoản hưu trí của tôi, chúng tôi đưa ra một khoản dao động 25.000 USD cho tiền điện tử."
Trong một số vụ ly hôn, kho lưu trữ tiền điện tử hóa ra rất nhỏ hoặc thậm chí không tồn tại. Một số luật sư đã mô tả những trường hợp nghi ngờ của người vợ là vô căn cứ. Nhưng Kelly Burris, một luật sư ly hôn ở Austin, Texas, người chủ yếu đại diện cho các ông chồng, cho biết có những người đàn ông đã vào văn phòng của cô ấy và trình bày chi tiết kế hoạch che giấu tiền điện tử của họ.
“Họ dường như không sáng tạo theo một cách kỳ lạ", Bà Burris nói. “Họ sẽ nói, 'Tôi sẽ đưa nó cho anh trai tôi với giá một USD' hoặc bất cứ điều gì, và tôi nói: 'Bạn không thể làm điều đó.'"
Burris cũng là người đang đưa ra các bài giảng trong ngành ly hôn, nơi cô nói về những thách thức của việc theo dõi tài sản kỹ thuật số. Cô cho biết, trong một số trường hợp, các khách hàng nam của cô đã đề xuất các hành vi gian lận tinh vi hơn một chút, như sử dụng máy ATM tiền điện tử để mua Bitcoin bằng tiền mặt.
“Họ đang nghĩ: 'Không có cách nào để cô ta có thể theo dõi nó'”, cô Burris nói. "Hoặc 'Không có cách nào để cô ta có thể truy cập được'".
Tham khảo NYTimes
