OTT Việt – tứ bề thọ địch
Hiện nay 80% thị phần OTT tại Việt Nam là từ các doanh nghiệp xuyên biên giới, đồng nghĩa với việc phần lớn nguồn lợi từ thị trường Việt Nam đang chảy ra nước ngoài. Không quá lời khi nói các doanh nghiệp OTT hàng đầu tại Việt Nam đang "tứ bề thọ địch" và đang chia nhau miếng bánh thị phần eo hẹp.
Với thị trường trong nước, tâm lý chung của người xem là luôn tìm kiếm cái mới vì thế gần như các nền tảng OTT ngoại khi đến Việt Nam đều rất được ưa chuộng bởi nội dung phong phú vì không hề bị kiểm duyệt, trong đó không ít nội dụng khiêu dâm, bạo lực, xuyên tạc lịch sử.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp sản xuất nội dung tại Việt Nam sẵn lòng ký kết cung cấp nội dung cho các nền tảng ngoại nhưng lại quay lưng và đòi hỏi bán giá cao đối với các OTT nội địa. Vì lý do cạnh tranh giữa các OTT nội địa dẫn tới việc tăng giá nội dung các gói kênh truyền hình truyền dẫn trong nước mà không cần có lý do giải thích.
Hơn nữa, các nhà cung cấp Internet ở Việt Nam đã và đang có các chính sách hỗ trợ băng thông và CDN cho các ứng dụng tư bản OTT xuyên biên giới như Google, Facebook nhưng với các ứng dụng OTT nội địa chiếm băng thông lớn thì chính sách phối hợp hỗ trợ băng thông này chưa có. Điều này dẫn tới chi phí cao, nhiều lúc còn đắt đỏ hơn doanh thu kiếm được từ quảng cáo. Chính vì thế các OTT nội địa đang rất chật vật trong việc trả chi phí để duy trì dịch vụ cho khách hàng.
Tuy nhiên, khó khăn với các OTT nội không chỉ như vậy. Để hoạt động, tất cả các đơn vị trong nước khi cung cấp dịch vụ OTT đều phải đăng ký và được cấp phép, chịu sự tác động của Luật Báo chí, Luật Điện ảnh và các quy định liên quan; nội dung đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình kiểm duyệt, biên tập.
Trong khi đó, các đơn vị OTT xuyên biên giới không qua đăng ký cấp phép, máy chủ đặt tại nước ngoài; vi phạm Luật Quảng cáo, trốn thuế, nội dung không qua kiểm duyệt; rất nhiều nội dung sai lệch nhưng không bị xử lý. Doanh nghiệp OTT trong nước rơi vào cuộc chiến bất bình đẳng, thua ngay trên sân nhà.
Các kênh truyền hình chính thống của Việt Nam khó tìm khán giả, buộc phải liên kết, hoặc đưa vào gói OTT nước ngoài và do OTT nước ngoài cầm trịch. Hậu quả điện ảnh và truyền hình nước nhà không thể phát triển.
Tiền kiểm để công bằng trong quản lý giữa DN nội và ngoại
Nhìn nhận câu chuyện "chủ quyền thông tin" ở góc độ sâu hơn, ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử nhận định "Những cuộc chiến tranh tương lai sẽ bắt đầu từ sự phá vỡ chủ quyền thông tin. Chủ quyền thông tin thể hiện ở việc chiếm lĩnh toàn bộ chuỗi các công nghệ, dữ liệu lớn và sử dụng nó như một công cụ lá chắn để bảo vệ chủ quyền thông tin, để tấn công đối phương khi cần thiết. Tuy nhiên, khả năng mất chủ quyền thông tin của nhiều quốc gia đang hiện hữu vì năng lực công nghệ yếu, trong khi một số nền tảng xuyên biên giới lớn đang trở thành một phần của văn hoá toàn cầu".
Sự xâm lấn của các nền tảng xuyên biên giới đang đặt ra bài toán cho chúng ta về bảo vệ chủ quyền thông tin quốc gia
Cần có sách lược để đảm bảo sự bình đẳng và ưu tiên phát triển các công ty bản địa trên không gian mạng, đầu tư để tạo ra Unicorn kỳ lân văn hóa thuần Việt Nam, để kinh tế văn hóa có vai trò dẫn dắt và tạo vị thế cho nước nhà. Đồng thời, cần quan tâm đúng mức trước hành vi xâm hại biên cương văn hóa tư tưởng trên không gian mạng.
Ngoài ra, cần phải thông qua các giải pháp về khung pháp lý, nguồn lực quản lý, công cụ quản lý, cách thức xử lý vi phạm trước khi đưa ra quyết định "tiền kiểm hay hậu kiểm". Bởi nếu không có giải pháp xử lý vi phạm công bằng và nghiêm khắc thì việc tiến hành hậu kiểm được nhìn nhận là hợp thức hóa câu chuyện xâm lăng văn hóa tư tưởng Việt Nam trên không gian mạng.
Không thể có chuyện nước ngoài thì được "hậu kiểm", còn sản phẩm trong nước thì bị "tiền kiểm"; cần xây dựng – sửa đổi Nghị định đi kèm đảm bảo có công cụ, chế tài xử lý nhất quán, đồng bộ trong cơ chế tam quyền phân lập.
Đồng thời, bổ sung quy định cụ thể hơn về trách nhiệm, biện pháp tăng cường quản lý, ngăn chặn, xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân phổ biến phim trên không gian mạng.
Ông Đinh Bá Thành - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc DatVietVAC Group Holdings kiến nghị Bộ Chính trị và Ban Bí thư thành lập ngay Ban Chỉ đạo quốc gia về các sách lược phát triển bền vững văn hóa tư tưởng bản địa trên không gian mạng, đối đầu với OTT tư bản xuyên biên giới.
Ông Nguyễn Thanh Lâm phát biểu tại hội thảo "Không gian mạng và sứ mệnh bảo vệ biên cương văn hóa tư tưởng của tuổi trẻ"
Ủng hộ việc tiền kiểm, lãnh đạo Cục báo chí khẳng định cần phải bảo hộ một cách hợp lý đối với các doanh nghiệp trong nước; yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới phải tuân thủ pháp luật Việt Nam.
Cũng theo lãnh đạo Cục Báo chí, nội dung từ nền tảng (OTT) xuyên biên giới đang cung cấp nội dung không hề được "tiền kiểm", đẩy sức ép rất lớn lên khâu "hậu kiểm" và xử lý, với nhiều hệ lụy về mặt văn hóa, tư tưởng mà ta không kiểm soát hết được. Điều này cũng khiến các OTT trong nước sẽ bị "trói chân trói tay", không thể cạnh tranh sòng phẳng. Do đó, cần thực hiện "tiền kiểm" thay vì "hậu kiểm".
